Türkcə Etimoloji Sözlük

. 

suyun hizlu tozlu axdığı

 

nol. 

şıratan

. novdan. 

oyulmuş yol

. 

1

. 

ullağan

. 

böyük

. 

1

.

 

üstü 

açıq borı. yağmır suyun yığmaq üçün damın çevrəsində 

açılan oyuq. novdan. 

1

.

 

iv. nərsənin üstündə açılan yol. 

yol.

 1

.

 

olay. vaqe'. vaqiə. 

1

.

 

oluğ. olağ. boluğ. bolağ. 

1

.

 

hal. durum. əhval. 

1

.

 

abü hava.

-

 oluqlar: olaylar: 

vaqeiyyat

.

 viquat

.

 

-

 oluqsuz

: olaysız: vaqe' olmayan

.

 1

.ivlək

:

 

lülə

. 

güh

. oyuq. 

yüyə

. 

lülə.

 

1

.qobu. kopu. kovpu. kovuk. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

280 

kanal. 

1

.

 

kiçik qayıq. 

1

. yalaq. 

1

. arx. qənov. 

kovuş

. -

 su 

oluğu

.

 

-

 

su dəğirmən oluğu:

 

qoquş

. 

1

.

 

bölük. dəğər. dək. 

dəng. səhm. pay. təqsim. hissə. 

1

.

 

bölünmüş. paylanmış

.

 

-

 

bilik, kişi ara, ülüklü

.

 bili

k kişi ara bölünmüş

.  

oluq 

 

1

. 

<>

 

oyuq

. lülə. yüyə. içi boş, girdə biçimli uzanan 

çubuq kimi olan qaz suyuq daşıma aracı. 

1

. 

oluğ

. oyuq. 

arx. 

1

. 

yoluq

. 

oyuq. 

gilin. girin. gilif. girif. baca. 

1

. 

boluq

. 

valıq. həqq. 

- 

nərsənin valığın

, 

oluğun

, 

boluğun

, 

həqq

in 

tanımaq

. 

yanıtmaq

: 

qəbul edmək. 

 

-

 

çuvaldan dəğirmənə axdaran, axıtan 

oluq, nol: 

qaşıq. 

 

-

 

qaralıq oluğu

: suyun birikdiyi yer. 

 

oluqəlmiş

 

olugəlmiş

. 

olubgələn

. 

olağan

. 

yaranmış

. 

təsvib olunmuş

. 

məxluq

. 

mə'mul

.

 

-

 

əsgidən olugəldiyi

 

üçün

.

 

-

 

olugəlmiş

 

varl

ıqlar

.

 

-

 

olugəlmiş

 yasalar

.

 

-

 

bu işlər olugəlmiş

 

değildir

, 

bidətdir

.

 

-

 

yaxcıyla pisin savaşı olugəlmiş

 

işdir

.

  

oluqlı

 

 ivli. yollu.  

oluqli 

 

oluğli

. bolağan. bolarli. boluğli. olağan. əməli. 

 

oluqsunma 

 

bilmək istəmə. bilsinmə. edsinmə. duysunma. soranma. 

istixbar.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oluqsunmaq 

 

bilmək istəmək. bilsinmək. edsinmək. duysunmaq. 

soranmaq. xəbərlənmək. xəbərləşmək. istixbar edmək. 

 

oluqta 

oluqda

. -

 oluqda 

qədər

.

 

onğacan

 

(o < > a) 

anğaca

.

 ona 

qədər

 

(a < > o) a

na qədər

.

  

olum 

 

1

. duruq. yarıt. imkan. imkan. 

1

. qaz

anc. sağı. sağıc. 

sağış. sağınc. kəsb edmə. işlək. istifadə. əməl kərd. 

 

-

 bir olum (imkan) ver bir: bir 

yarıt ver qıl. 

 

-

 bir duruq (

yarıt. imkan

) tapsa.  

-

 olumsuzluqdan

, nə desən çəxar. yarıtsızlıqdan. 

olmazlıqdan. duruqsuzluqdan. imkansızlıqdan. 

 

-

 olumsuzluq: 

olmazlıq. duruqsuz. yarıtsız. imkansızlıq. 

 

-

 olumlu: duruqlu

. yarıtlı. imkanlı. 

 

-

 

olumun sürmək

, 

yaşanmaq

: 

yolunda gedmək. dəvami 

olmaq. 

 

- 

olum, 

bacarı gücü

: 

düzəy. düzləm. ölçü

. 

səviyyə. 

 

olum 

 

1

. 

oluş

. 

doğuş

. 

olmaya əlverişli

. imkan. 

1

. oyuq. 

açəlgə

. 

yapğıt

. arx. 

1

. 

müsbət

.

 

-

 olumsuz: 

mənfi

. 

1

.bolum. durum. 

vaziyət. 

1

.durum. qın. gün.

  

olumlama 

 

riza. məqbuliyət. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

282 

olumlu 

 

1

. 

olmul

. yaraşlı. sağılı. sağıclı. sağışlı. sağınclı. 

qazanclı. qazaşlı. göyçək. yararlı. yarıl. yaranlı. yaranclı. 

yaracl

ı. tutarlı. işləkli. işləgil. istifadəli. asılı. sütlü. bəhrəli. 

faydalı. 

1

. mümkün. müsbət. 

(# olumsuz

: mənfi

). 1

. uyqun. 

yapıcı. yapılı. faydalı. müsbət. pozitif. 

 

- 

çəkici

, olumlu, 

qolay bir duruma gətirtmək

: 

öğrəşdirmək. 

uyarlatmaq. uyumlatmaq. ısıtmaq. alışdırmaq. yaxlaşdırmaq. 

yoxlaştırmaq. 

 

-

 

nərsənin olumlu

, 

dayanaqlı

, 

müsbət yönünü 

dəğərləndirmək

: 

iyiyə çəkmək, yormaq. 

 

olumlu 

 

1

.

 

yaparlı

. 

yapıcı

. yapar. 

ürətgən

. 

1

.

 

olaqan. olan.

 

doğal

.  

olumluq 

 biyoqrafi.  

-

 

bir dəri bir sümük, quru, iskilet olum

luq: 

qaqlıq. qaqamlıq. 

qaqımlıq. cılızlıq. 

 

olumluluq

 

 

-

 

olumsuzluqlar içində olumluluq sanısı (ehtimalı) olan 

yön

: 

açıq qapı. 

 

olumsuz 

 

1

. 

olqunsuz

. 

olmaz

. edinilməz. tərsgin. qeyrimümkün. 

1

. 

təris. tərsə. təsgəri. tərsgin. yoxluq. edinilməz. olmaz. 

olqun

suz. qeyrimümkün. mənfi. neqətiv. 

 

- 

olumsuz (

mənfi) cümlə

:

 

hənuz 

<

 endiz. yendiz. daha. 

hələ. indiz. 

- 

hənuz

 

gəlmədi. 

-

 

hənuz təprəşmədən. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

olumsuz 

 

bolmaçı. 

 

olumsuzluq 

 

1

. nəfy. səlb. 

1

. imkansızlıq. 

1

. tərslik. 

 

-

 

olumsuzluqlar içində olumluluq sanısı (ehtimalı) olan 

yön

: 

açıq qapı. 

 

olumu

 

 

-

 

gerçək

 bir olumu, durumu 

başqa yola yozmaq

, 

çevirmək: işi 

-

ə 

(

nəyi nəyə

) vurmaq 

-

 

işi

 alaya vurmaq. 

-

 

içidar yoxsul, özün bəyliyə vurur.

 

olumuki 

 

əcəba. 

 

olun 

 

1

.

 

oluş

.

 

olqunluq.

 

ağırbaşlılıq

. 

1

.

 

gənc

.

 

təzə

. 

1

.

 

soyluluq. 

1

.

olqun

. olduğun olqunluğu. ərik. çatqınlığın çatışı. çatın. 

yetginliyin yetiyi. yetin.  

olun 

 

bolan

. 

bolun. olan. bulunan. bulun. 

movcud. hazir.  

olunabilir 

 

olnabilir. bitəbilir. 

 

olunca 

1

. 

bolğaca. bulğuca. bolğanca. bulğunca. 

1

.

büsbütün

. 

bütünüylə

. 

tamamən

. 

olmuş qədər

. olsun olan. var yok. 

çıxarınca

.  

olunma 

 

oluş

. bolunma. 

boluş

. 

bulunma. 

buluş

. qalma. qalış. 

qalım. durma. duruş. durum.

 

olunma 

 

yetişmə. gəlmə. hasil olma. 

-

 yazdan 

gəlmə

.

 

-

 

sizdən 

gəlmə

 

sovğat

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

284 

olunmaq 

 

1

.

 

bolunmaq. varlanmaq. 

barlanmaq. mövcud olmaq. 

etilmək. edilmək. qılınmaq. yapınmaq. devrinmək. rəftar 

edmək. 

1

.

 

tutmaq. yerinə gemək.

 

-

 

baş 

tutmaq

. 

1

.olmaq. 

bulunmaq.  

olunmaq 

 

1

. tapılmaq. saxlanmaq. bulunmaq. 

1

. 

olqunmaq. 

bulunmaq. 

edinmək. tutulmaq. uğrunmaq. uğranılmaq. 

mə

'ruz qalmaq. 

 

-

 

bu topaq tozlar saxlanır: bu topaqda minerallar vardır. 

 

- 

olunar

: tapılar. bulunar. 

 

-

 

nərsənin sonundan

, 

arxasından gəlinmək

, olunmaq, 

bulunmaq: 

izlənmək. izdənilmək. iztənilmək. izərnilmək. 

-

 

gündüz, gecəylə izlənilir

. 

 

- 

bir nərsənin

, k

imsənin yolunda qonulmaq

, olunmaq: 

izlənmək. izdənilmək. iztənilmək. izərnilmək. 

-

 gizli qaravlarla, 

hər nə 

izinilir. (qaravlar

: mə'murlar

). 

 

olunmasın

 

 

-

 

doğaüstü yollar yaratdı, olunmasın sonuca

 

çatdı. 

(

doğaüstü

: 

xariqüladə

). 

 

olunmayan 

 

olmayan. bolanmı

yan. bolunmayan. bulunmayan. qeyri 

movcud, hazir.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

olunmaz 

 

1

. 

<

 

onulmaz

. onarmaz. düzəlməz. çıxırsız. düzəsiz. 

onarsız. onursuz. olunmaz. otsuz. otasız. arnaşsız. 

əlacsız. çıxırsız. düzəsiz. onarsız. onursuz. olunmaz. 

otsuz. otasız. arnaşsız. çarasız. çarəsiz. şəfasız. 

1

. 

yarqısız. qaçılmaz. qaçınılmaz. çarəsiz. çıxılmaz. 

qurtuluşsuz. 

1

. 

onarsız

. onursuz. 

acınacaq. buncağız. 

çıxırsız. düzəsiz. otsuz. otasız. arnaşsız. çarasız. zavallı. 

tabsız. dayanaqsız. gəvşək. sölpük. sölük. solğuq. soluq. 

qaba, iti olm

ayan. damarsız. güvənilməz. aylaq. gücsüz. 

yetərsiz. düşük. bitik. bacarıqsız. başarıqsız. becərəksiz. 

qaq. qax. sökük. yarıq. yalız. yalıt. yalzan. yalvac. 

yalavac. yalvara. avara. açılaz. aciz. zayıf. iqtidarsız. 

 

olunmaz 

 

ənayı. anayı. anqayı. görgünməz. görünməz. 

 

olunmuş

 

 

qılınc. edilmiş. 

 

olunsa 

 bulunsa.  

olunur 

 

<

 

onulur. 

onarlı. çaralı. çarəli. düzəlir. otlu. otalı. arnaşlı. 

əlaclı. şəfalı. çıxılır. 

 

olur ! 

 

təbiidi

 !

. 

 

-

 olur kimi dur:. boludun dur.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

286 

olur 

 

1

. 

bolur. 

olabilir. bolabilir. imkanı olma. mümkün. qabil. 

- 

onu görmək 

olur mu. 1

. qoyu. yol. yolağ. yöntəm. bağış. 

yengik. yenik. 

qolay. özür. geçit. keçit. keçər. geçər. 

buyruq. 

göstəriş. ərklik. onay. 

(

təvafüq

)

. mə'zuniyyət. 

ruxsət. izn. icazə. musidə. pərvanə. 

1

. oluşur. ibarətdir.

1

. 

mümkün.

 - 

bu olur olmur. 1

. təslim. 

-

 olura 

gəldinmi. 

1

. 

icazə. 

-

 olur 

alın sonra. 

-

 olursuz 

bura girmək olmaz. 

1

. 

qəbul. 

-

 olur olur!. 

-

 

sizə olur olmaz alacağam. 

1

. imkan. -

 

oluruva bax. 

-

 olur tapmaq. 

-

 olur aramaq. 

-

 olursuluqdan: 

imkansılıqdan. 

-

 

olmaq üçün,

 

oluşmaq üçün, hər nə üçün 

olur 

gərəkir. 

-

 oluruna 

bağlı: imkanından asılı. 

 

-

 

nə olur: yalvarırım. lütfən. gözüvü yiyəlim, yeyim. gözüvü 

sevərim. 

 

-

 olur olmaz

: hər kəs gələ. 

 

- 

olur ki

: baxarsın. 

 

- 

olur olmaz söz söyləmək: gəvşəkağız. gəvəzə. çalçın. 

 

- 

olur olmaz

: nə gəlirsə. rasgələ. raslayı. dəğmə. düşərə. 

ayırmadan. seçmədən. təsadüfi. 

-

 

dəğmə

 

kişiyə sözün açır. 

-

 

dəğmə

 

işlər yapır. 

 

- 

hər nə olur olsun nə olursa olsun

: 

hər olasılığa qarşı. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

qaçaqoyub. 

 

- 

olur olmaz nərsələrə aldırmamaq: sınqarlı. sin

girli. 

 

-

 olur olmaz: 

gərəkir gərəkirməz. gərək gərəkməz.

 

istər 

istəməz: istər istərməz: yerli yersiz. düşər düşməz. tutar 

tutmaz.

 

olur 

1

. 

aymısa. peki. olsun. 

1

.olan. olağan. mümkün. imkanlı. 

möhtəməl. ehtimal. imkan. mümkün. 

-

 oluruna baxmaq

.

 

-

 

olur olmaz

: dəğmə

.

 

ras gələ

.

 kim olursa

.

 

nə olursa

.

 

-

 olur 

olmaz

: ras gələ

.

 

hərgələ

.

 

hər adam

.

 

-

 

olur olmaz kişinin işi 

dəyir

.

  

olurki 

 

bəlkə. ərinç. əriş. ehtimal. 

 

olurlamaq 

 

1

. icazə vermək. 

- 

sizin gəlmənizi olurlamıram

. 

-

 

kim sizə 

olurladı

. 1

. olmaqlamaq. qəbul edmək. 

-

 

sizin sözüzü 

olmaqlamıram

. 

-

 

sən bunu nədən olmaqladın

. 

-

 

sən 

olmaqlasan 

məndə olmaqlıyacağım

. - 

sən allahın bunu 

olmaqla bitsin gedsin.  

olurlanmaq 

 

olmaqlanmaq. keçinilmək. qəbul edinmək. 

- 

sizin sözüz 

olmaqlandı

. 

-

 

sən bunu nədən olmaqlanmısı

n.