Türkcə Etimoloji Sözlük

olcalı

. 

movcudi. 

1

. tutum. yarqı. yönə. dura. ölçü. 

ölçün. qərar. hükm. 

- 

yarqı

, 

ölçü

 

(

qərar

)

 

çıxarma. 

 

- olcalamaq

. ölçünləmək. tutumlamaq. dural

amaq. 

qərarlamaq. yönələmək. yarqılamaq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

- 

yarqısız. olcasız. yönəsiz. durasız. qərarsız. 

 

- 

yarqılı. ölçülü. olcalı. yönəli. duralı. qərarlı. 

 

- 

üç kərə yarqı

 

(

qərar

)

 qoyuldu.  

- bir 

yarqıda

:

 bir 

ölçüdə

. bir durada. bir 

yönədə

. bir 

tutumda. bir 

qərarda

.  

- iki 

yarqıdan

, 

ölçüdən

 

(

qərar

)

 

birin tutmalısız. 

 

- 

incəlib, ölçünmədən, yarqı

 

(

qərar

)

 

verilməsin

.  

- bu 

yarqıyla

:

 

bu ölçüylə. bu olcayla. bu yönəylə. bu 

durayla. bu qərarla. 

 

- 

yarqıya

 

(

qərar

)

 

gəlmək. 

 

- 

olcasın

 

(

qərar

)

 pozmaq.  

- 

duralı

 

duralı

:

 

qərarlı

 

ölçülü. 

 

olca 

 

bolca

.

 ( < av

.

 avlamaq

.

 olamaq)

.

 1

.

 

ovlancaq. 

ovlanmış

. 

qənimət

. 

yığılmış

. 

yığma

. 

yığam

. 

yağma

. 

qənimət

. 

bəliq

. 

qazanc. aslam. 

sərvət

. 

bəylıq

. fayda. 

ovlanmış

. 

olanmış

.

 

1

.

 

olcam. 

qənimət

.

 

bolluq. 

bərəkət

. 

1

.

 

bolca. bulca. 

toxdam. 

qərar

. 

sürə

. 

möhlət

. 

və'də

.

 

olcum. olqunluq.

 

olqun.

 

yetişgin

.

 1

.

 

əsir

. 

1

.

qadın

. 

dişi

. aman. 

möhlət

. 

1

. 

(

 

<

 

olmaq)

. olduqca. çox. asra. əsrə. oğuş.

 

olcaçı

 

 

bolcaçı. yazqıçı. fatalist. muqəddəratçı. təqdirçi. qədərçi.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

246 

olcaçılıq

 

 

bolcaçılıq

. yazqıçılıq. fatalizm. təqdirçilik. 

muqəddəratçılıq. qədərçilik.

 

olcaq 

 

bolcaq.

 

1

.olan. ola bilən. 

- 

edib bolcaq

: edilə bilən. eylənə 

bilən. 

-

 yeyib bolcaq

: yeyilə bilən. yeməli olan. 

1

. 

olcalıq

. 

hazirlik. 

1

. 

olcalıq

. 

movcudiyyət. 

 

olcaq 

 bolqay.-

 ki 

bolğay

 

haçan yar savaş: ki havax yarış savaş 

olacaq

.  

olcaqmaq 

 

bolcaqmaq. yetirmək. onquşmaq. çatışmaq. kəfaf 

vermək. 

 

olcalamaq 

 duralamaq. 

tutumlamaq. 1

. cıdamaq. qeyrət, muqavimət 

göstərmək. tutumlamaq. israrlamaq. müsirr olmaq. 

1

. 

ölçünləmək. qərarlamaq. yönələmək. yarqılamaq. 

 

olcalamaq 

 

qənimət almaq

.

  

olcalanmaq 

 

duralanmaq. cıdanmaq. qeyrət, muqavimət göstərmək. 

qərar qılmaq. müstəqərr olmaq. müsəmməmləşmək. 

tutumlanmaq. israrlanmaq. müsirrləşmək. 

 

olcalı

 

 

1

. 

olca. 

hazır. 

1

. 

olca. 

movcudi. 

1

. duralı. tutumlu. qərarlı. 

yarqılı. yönəli. ölçülü. ölçünlü. ortam. mütəvəssit. ılım. 

yılım. yılımlı. ılımlı. mö'tədil. 

1

. yarqılı. yönəli. talvasasız. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

tablı. dözümlü. səbirli. qərarlı. tutumlu. duralı. 

müsəmməm. payidar. subatlı. cazim. əzmli. 

 

olcalıq

 

 

olcaq. 1

. hazirlik. 

1

. movcudiyyət. 

1

. 

o

lcalılıq

. duralıq. 

duralılıq. tutumluq. tutumluluq. yılımlılıq. yılımlıq. ılımlıq. 

ılımlılıq. qərarlıq. qərarlılıq. yarqılıq. yarqılılıq. yönəlik. 

yönəlilik. ölçülüq. ölçülülük. ölçünlük. ölçünlülük. 

ortamlıq. ortamlılıq. mütəvəssitlik. mö'tədillik. e'tidallıq. 

 

olcam 

 olca. 

qənimət

.

 

nemət

.

 

bolluq.  

olcamaq 

 

(

 

<

 

yolmaq)

. yolcamaq. olcalamaq. yolub dağıtmaq. 

qənimətə götürmək. yığmalamaq. yağmalamaq. 

 

olcamışi

 

 

1

. qalaverə. gələverə. gəlişigözəl. olduğu kimi. düzənsiz. 

rasgələ. 

1

. boyun əğmə. 

1

. boyun əğmə. diz çökmə. 

sınım. düşmə. təslim. yeniliş. uyma. müti', təslim olma. 

bıraxma. qaptırı. 

inqiyad.  

olcar 

 

ulcar

. 

1

.

 

sav. xəbər. 

1

.

 

çirik yığmaq. 

 

olcasın

 

 

xoşbəxt olsun

  

olcasız

 

 

yarqısız. yönəsiz. durasız. qərarsız. talvasalı. tabsız. 

tutumsuz.  

olcasızlıq

 

 

yarqısızlıq. yönəsizlik. durasızlıq. qərarsızlıq. talvasalıq. 

tabsızlıq. tutumsuzlıq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

248 

olcaş

 

 

törən

.

 

seremoni.  

olcay 

 

( < ol: var

.

 

devlət

)

. 

ulcaytu:

 

(

 

<

 

ulu)

. uğur. səadət. iqbal. 

meymənət. 

 

olcay 

 mutlu.

 

bəxtiyar

. 

tanrı adlarından

. 

bəxd

.

 

taleh.  

olcayın

 

 

xoşbəxtanə

.

 

olcaylı

 

 

( < ol: var

.

 

devlət

)

. 

1

.

ulcaytu:

 

(

 

<

 

ulu)

. uğurlu. səadətli. 

iqbalıl. meymənətli. 

1

.açıq taleh

.

 

bəxdi açıq

.

 

bərəkətli. 

 

olcaylı

 

 

bəxdi açıq.

 

bərəkətli. açıq taleh. 

 

olcum 

 

1

.

 

olqunluq.

 

olqun.

 

yetişgin

. 

1

.

 

hünər

.

 

mərifət. 

 

olça

 

 

ol nəsnə. 

 

olçum

 

 

ölçü. qarar. qırar. bir tür. 

 

olçumluğ

 

 bilgiclik.

  

õlçülmək

 

 

çıqlanmaq. uzunluğu õlçürmək.

  

oldacı

 

oldacı

. 

gəlişimli

. 

çıxarlı

.-

 

oldacı

 igid

. -

 

oldacı

 

gəlin

.

 

-

 

oldacı

 

adam

.

 

-

 

oldacı

 

qız

.

 

-

 

oldacı

 topraq

.

  

olıc

 

 

oğulcıq. əziz bala. ərkək cocuqlara səvqi bildirmək üçün 

söylənən söz. 

 

olımamaq

 

 

olanmayan həddə

. 

gözlənilməz

. 

olmazın işlər

.  

oliy 

 

1

. enqin bilgili. dərin bilgisi olan. 

1

. vali.  

olq 

 olqu. qoy. xuy.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

olqa 

 

ölkə. 

 

olqac 

 

olqun ərkək. 

 

olqaqay 

 

olqağay

. bolqağay. bölgəğəy. dolağay. döləgə. 

qalğaqay. çəmbərik. çövrəgəy 

<

 

>

 

dövrəgəy. dəvrəgəy 

<

 

>

 

çevrəgəy. dayirəvi. girdəvər. müdəvvər. 

 

olqan 

olğan

. 

<

 

ulu

.

 

uca. 

dağlıq yer

. 

olğan olğan

: 

dağ dağ

.  

olqanqa 

olğanğa

. olana.  

olqanqanta 

olğanğanda

. 

ululağanda. böyüyəndə. 

 

olqanlaşmaq

 

 

olğanlaşma

q. 

olağanlaşmaq

. 

bayağılaşmaq. 

normallaşmaq. düzgünləşmək. doğallaşmaq. 

təbiiləşmək. 

 

olqanmaq 

 

olqunmaq. 

çıxınmaq. görşünmək. görünşəmək. 

yaşanmaq. yazınmaq. başvermək. ötrəkmək. hadisə, 

vaqiə, pədidə,

 

fenomen üz vermək. 

 

olqədər

 

ol qədər

. 

oşanca. şolqədər. təkin. eybələ. beləş. 

 

olqı

 

 

olğı

. olayı. hadisə. 

 

olqıl

 

 qutar.  

olqu 

 

1

. faqt. 

1

.olq. qoy. xuy. 

1

.

vaqiə. 

 

olqu 

 

bulqa. bolqu. bolna. bulnut. 

buluş

. 1. 

tapınt. tapış. tapqa. 

saça. saçqa. qazanc. verim. yetcə. yetcək. yetgə. bitək. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

250 

bitə. bitgə. çörək. ürən. törən. düşə. yaran. düşəvic. 

düşənc. düşən. düşərgə. girdəc. gəlir. çıxar. yağ. 

yarayış. yarıq. yarar. ası. alqı. sud 

<

 

süt. tut. tutar. tutuq. 

tutqu. səmərə. səmrə. bəhrə. nəf'. kar. mənfəət. fayda. 

1

. 

örnək. nimunə. 

1

. olay. çıxın. görünğü. görüntü.

 

hadisə. 

vaqiə. pədidə. fenomen. 

1

. olay. vaqiə. 

1

. 

ülgü

. 

basmaqalıb. 

1

. vaqeiyyət. vaqe'. 

1

. 

olay. 

çıxın.

 

yaşantı. 

yazıntı. ötrək. başveri. başvermə. hadisə. vaqiə. pədidə. 

fenomen.  

olqubilim 

 

olqulum. olayilim. olaylım. görünğilim. görüntilim. 

pədidəşin

asi. fenomenoloji.  

olquçuluq

 

 

olayçılıq. görüncülük. fenomenizm. 

 

olquq 

 - 

olduğun sürmək

, 

yaşamaq

: 

yaşamın, varlığı sürdürmək. 

yaşamın yaşamaq. yaşamın keçirmək. öz başındakın qılmaq.

 

olqulaşmaq

 

 

bolqulaşmaq

. 

olağlaşmaq

. 

bolğlaşmaq

. 

ilkəlləşmək. 

törələşmək. törəgələşmək. təməlləşmək. əsaslaşmaq. 

 

olqulum 

 

olqubilim. olayilim. olaylım. görünğilim. görüntilim. 

pədidəşinasi. fenomenoloji. 

 

olqun 

 

1

. otraqlı. 

oturaqlı

. atakişi. ağırbaşlı. kamil. 

1. 

artığına 

olqun, yetgin. geçgin. 

-

 

geçgin yemiş

. 1

. ərgin. yet

gin. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

öğkək. örkək. ərkək. erkək. yetik. yetim. yetin. ərtimli. 

ərdi. 

1

. 

yetişgin. orta yaşlı. otuz yaşın aşmış. 

1

. qaruq. 

qarıq. varuq. baruq. varmış. yetgin. 

 

olqun 

 

olun

. 

( < > dolqun)

.

 1

.

 

dolu. 

bilgə

. dolqun. 

yetişgin

.

 

olmuş

.

 

kamil. 

tələ

. 

dələ

. 

tərin

. d

ərin

. cetik. cetiz. yetik. 

yetgin. uzman. 

bəcərikli

.

 

pişmiş

.

 

pişgən

.

 

pişkan

.

 

ərgin

. 

yollu. 

ərən

. 

çatmış

. 

xoşbəx

. olcum. olca. olqunluq.

 

yetişgin

. 

öngəl

. 

ağırbaşlı

. onat. 

doğru

. 

yerində

. uyqun. 

yetərli

. yeti. yetgin. 

əcərikli

. 

mükəmməl. 

1

.

 

olğun

 (

.

 < > b ) 

bolğun. yetgin. olmuş. yetgin. kamil. olduğun olqunluğu. 

ərik. çatqınlığın çatışı. çatın. yetginliyin yetiyi. yetin. 

yetmən. gəlişgin. uzman. yetərli. yetənəkli. 

1

.

 

mayıl. 

mağıl. sulanmış nərsə. 

-

 

geçgin

 

yemiş

.

 1

.

 

keçitmiş. 

bacarmış. yekkə. pişmiş. görmüş.

 

salqun. varqun. çəpər. 

çaqqun. mücərrəb. 

1

. 

türk. olquş. kamil. tam

.  

-

 

artığına

 olqun

: çox yetgin, olmuş, oluşmuş

.

geçgin

.

 

geçmiş

. 

olqunlanmaq 

 

olqunlaşmaq

. 

oluşmaq

. toxunmaq. dolmaq. tümləşmək. 

tamamlanmaq. təkmilləşmək. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

252 

olqunlaşdırmaq

  

əriştirmək. çağlandırmaq

. 

toxundurmaq. doldurmaq. 

tümləşdirmək. tamamlandırmaq. təkmillətmək. baliğ 

edmək. 

 

olqunlaşma

 

 

-

 

olqunlaşmağa

, 

yetişməyə

, 

pişməyə uz tutmuş yemiş

: 

qızqar. 

 

olqunlaşmaq

 

 

1

. 

olqunlanmaq. 

oluşmaq

. toxunmaq. dolmaq. 

tümləşmək. tamamlanmaq. təkmilləşmə

k. 

1

. çağlanmaq. 

göynümək. göynəmək. küyünmək. göyünmək. 

1

. 

bilurlaşmaq 

<

 

>

 

bəlirləşmək. açıqlaşmaq. durulmaq. 

1

. 

ələ

 

gəlmək. tutulabilmək. 

1

. 

(

yemiş

)

 

pişmək. küynəlinmək. 

göynəlinmək. küynəmək. küynümək. göynəmək. 

göynümək. 

1

. 

olquşmaq

. 

dolquşmaq. dolqunm

aq. 

doluğlanmaq. doluğlaşmaq. ulaşınmaq. yetgişmək. 

yetginmək. yetinişmək. yüksəlmək. yüksəşmək. 

ərgənləşmək. ərginləşmək. ərkinləşmək. ərikləşmək. 

ərişinmək. varşınmaq. barşınmaq. baliğ olmaq. biluğa, 

kamilliyə çatmaq, yetişmək. 

 

olqunlaşmaq

 

 azav yarmaq. 

sütlənmək. 

 

olqunlaşmamış

   

çiy. çiğ. yoğursu. qırt. olmamış. xam. göy. yetişməmiş. 

 

- 

gəlişməmiş

, 

olqunlaşmamış, qısa boylu, çəlimsiz olan

: 

HƏSƏN BƏY HADİ