Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə28/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   124

-

 

oğuq güllə

: 

saçma. 

(

-

 

saçma sapan ov tüfəyi kağal. kaval. 



)

 

oquqara 

 

oxuqara

yazı pozu

.  

oquqlu 

 alim.

 

bilgin. 



 

oquqluq 

 - 

ulu oxuqluq

: bilikənd. üniversitə. danişqah. 

 

oqul 

 

(

oğul

. 

ovul

.

 oul



.

 ool)



.

 1

qopıl


. 

uşaq


. 

1

.

 

oğlan



.

 

ərkək 



cocuğu

. 

qız yada ərkək cocuğu



. 

oğlad. 


1

. bala. yenqi. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

216 

yeni. kiçik. biçə. beçə. 



-

 

oğul

 

arı: beçə arı

.

 

yeni yetişən arı



.

 

-

 

oğul

 otu

: badrənc 

(bitgi)

.

 1

. buta. -

 butam 

mənim: 

o

ğlum

 

mənim





1



uğul



oğul

.

 

cocuq. uşaq. gənc. 



-

 ata 


oğlu

 

ataç 



doğar

.  


- 

{

kirim tatarları qonaqlığda,bir yeməkdən sonar



.

 

qonaqçıya üz 



tutup diyərlər:

 -

 

allahım


 

aşdır


 

daşdır


 

\\ 

omurğanq

 may bulsun

 

\\ 



toğurğanq

 ool bulsun\\ cav 

qaytarğan



 ir bulsun

: tanrı var 

dövlətin çoxatsın

\\ 


onqurğan

 (

situn fəqəratın

) 

yağlı sulu olsun

\\ 

doğduğun oğul olsun



\\ 

yağı


 (

düşman


) 

qaytaran ər olssun



. -

 

carlığın



 oolu 

bulancığına

, 

bəyinq


 qulu bul:

 

yoxsulun oğlu 



olmaqdansa, bəyin qulu ol

.

 

-

 

oğul oğula

quşaqdan quşağa



.

 

nəsil bə nəsil



.

 

beldən belə



.

 bel bel


.

 

-

 

oğul otu: yarpız

.

  

-

 el 



oğlu: yabançı

.

 

yabanı



.

 yad


.

 

-

 

qəhbə oğul: kələkçi



.

 

kələksi



.

 

mətsiz



.

 

-

 qul 

oğlu: ocaqçı

.

 qonazad


.

 

xanəzad



.

  

-

 

oğul

 

oğlu

: torun

.

 

nəbirə



.

 

-

 

oğuldan

 

oğula: atadan oğula



.

 

bətnən bə'di bətnən



.

 

-

 

oğul balı: körpə arının yetirdiyi ağ bal



.

  

-

 

ölməz

 

oğlu: ağır



.

 

mətin



.

 

sağlam



.

  

-

 

süt oğul: süt oğlu



.

 

birində süt əmmiş uşaq



.

 

rəzi'



.

  

-

 

ər

 

oğlu

 

ər: kişidən kişi



.

 

-

 

ögey oğul: ügey oğul: əməksiz



.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

oqul 

 

1



oğul

qul. quli. 



1



okuloxul



ilk okul

: aşıl. yanaq. 

çıxma. dəbista

n. 


 

- 

para verib mal alın

, 



oğul verib qız alın



(oğul: bəsili, 

ərdəmli oğlan

)

-

 

para verdik mal aldıq

, 



oğul verdik qız 

aldıq

 





anaokulanaoxu

: beçəev. biçəev. biçəv. biçöy. kudəkisdan. 

yuvacıq. cocuq yuva. 

 

- 



ilk okul başı

, 



müdürü

: 

başöğrətmən. 

 



ilki

n (doğan) ərkək oğul: paşa. beçə 

< > 

beşə. 


 

-

 

kişi oğlu

: 

adəmi. adəmizad. 



 



qardaş oğlu

: 

yeğən. 

 



qardaşoğlu: yeğən. 

 

- 

oğul

 

oğlu: torun. nəvə. 



- 

torun tosun

: cocuq torunlar. nəvə 

nəticələr. 

 

- 



dildən söz gələr

, 



beldən oğul

 

gələr

, 



əldən iş gələr

 



- 

el o

ğlu

1

. yabançı. 

1

. kəsəoğlu

darqaşayırd. 



- 

edinmiş 

oğul

: 

edikoğul. oğulluq. ögey, ügey, üvey oğul. 

- 

yurd 

oğulları

: 

yurtdaşlar. vətədaşlar. 

- 

ər oğlu: kişi oğlu. 

 

-

 

arvad eldən, oğul beldən. 



 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

218 

- 

bacoğlu

: 

yeğən. 

 

- 



ərkək oğul: oğuş. oğuc. 

 

oqulca 



 

1

.

 

oğulc



uq.

 

biricik oğul



.

 

biricik oğlad



. 

1

.

 

ən kiçik oğul. 



 

oqulcıq

 

 

oğulcıq



oğulcıq

. olıc. əziz bala. ərkək cocuqlara səvqi 

bildirmək üçün söylənən söz. 

 

oqulcuq 

 

oğulcuq



yoğursu



qırt

xam

olmamış. pişməmiş. 

 

oqulcuq 



 

uğulcuq

. yatın. 

balalıq. 

oğulduruq. 

balay

atıq. balayatqı. 



uşaqlıq

1

. analıq


1

. tuxumluq. 

ana rahmi.  

oqulitmək

 

 

oğulitmək

.

 



törətmək

böyütmək



.  

oqulqan 

 

oğul xan


. bilgi xan.  

oqulqanmiş

 

 

oqulqaymiş

oğlu olmayan. 



 

oqulqaymiş

 

 

oqulqanmiş

oğlu olmayan. 



 

oqulluq 

 

oğulluq



1

. bəsləmə. kiçik qulluqçu qız. 



1

. edikoğul. 

edinmiş oğul. ögey, ügey, üvey oğul. 

 

oqulluq 



 

oğulluq



1

.

qarabaş


. 

ügey uşaq. 



1

.oğlut. oğlatlıq. ovlatlıq. 



1

.

yufqa. oğulluğa alınmış. tutunçu oğul. evlatlığa alınmış 



cocuq.  

oqulmaq 

 

oğulmaq



1



.

 

dağınmaq. döğülmək. ufalanmaq. 



ufanmaq.-

 bu 


əkmək durduğu yerdə ufanır

. 

1

.

 

oğranmaq. 



avranmaq. çaqnaşmaq. təsadüm edmək.

 

1



.

 

uşalmaq. 



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

uşanmaq. ovalmaq. ufalmaq. 



1

.

 

yorulmaq. əldən 



düşmək. hissidən hərəkətdən düşmək. alızlamaq. 

acizləmək. 



1

.

 

yenmək. bölərmək



.

 

alçaq davranmaq. 



əsgiklənmək. tənəzzül edmək. 

 

oqulmaq 

 

oğulmaq

. qırılmaq. sınmaq. 

 

oqulmaq 

 

oxulmaq



oxunmaq



uqulmaq



1



.

 

üzə, yuxarı çıxmaq. 



bilinmək. bəllənmək. bəldəlmək. anlaşılmaq. şinilmək. 

-

 

sözün içi oxundu. 



1

.

 

oğulmaq

. uşalmaq. üşəlmək. 

ufalanmaq. ovşamaq. əzilmək. 

soxulmaq. -

 duz soxuldu



.

 

1



.

 

dirək uzatmaq. uzatılmış olan düz dirək. 



 

oqulmuş

 

 



oğulmuş

. çanğ. çalğ. çalınmış. ovgili. oğgili. döğülmüş. 

avardılan. 

 

oqultu 



 

oxultu

.

 



də'vətnamə

toya çağrış



.  

oqultuq 

 

oğulduq

.

 



oğulluq

.

 



tuxumluq. 

oğulcuq


.  

oqulturuq 

 

oğulduruq

.

1

. xavyar.



 1

.

 



balıq yumurtası. 

1

pürçük



yumurtalıq

.  

oqulu 

 

oğulu

- 



irili oğulu: böyüklü kiçikli. ufalı təfəli. 

 

oqulu 



 

oxulu

.

 



də'vətli

.  



oqulu

 

 oxulu.

 

xeyir dua verilmiş. 



 

oqulub 

 - 



oğulub, əzilərək

 

yeyilən yemək

çalla.



 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

220 

oquluduruq 

 

oğuluduruq

.

 

yumurtalıq. döl yataq. 



 

oquma 

 

oxuma

. 



1

.mütaliə. 



-

 oxumaq

: mütaliə

 

edmək


.

 1

.oxuş. 

təhsil. öğrənim. 



1

.ötüş. təğənni. 

 

oquma 

 

oxuma



oxuş



1

. çözələmə. gözələmə. gözləmə. işləmə. 

içləmə. incələmə. araştırma. mutaliə. tətəbbö'. tədqiq. 

etüd. 

1

. təlavət. qəraət. 



1

. tərənnüm. təğənni. 

 

-

 

oxumağa

 ilginc, 

dəğər: oxunaqlı.

 

oxunur



.  

- 

oxuya 

bilmək: savadlı olmaq. ağla qarayı seçmək.

 

oqumaq 



 

oxumaq



1

. gözələmək 

<>

 

çözələmək. gözləmək. 



gözləmləmək. 

gözəmək. göz göz edib, çözmək, açmaq. 

incələmək. araştırmaq. mutaliə, tətəbbö', tədqiq, etüd 

edm


ək. 

1

. söyləmək. demək. ifa' edmək. 



1

. ötmək. 

çanqıldamaq. çanqlamaq. çanqamaq. çanaqlamaq. 

yanqıldamaq. yanğılamaq. yanqamaq. 

 

-

 meydan oxumaq:

 

boy demək

: 

alnını qarışlamaq. 

 

- 

başdan sona oxumaq



devirmək: bir kitabı oxuyub çıxmaq, 

qutarmaq: devirmək. 

 

- 



bağışlıq oxumaq: həlallıq, əğd oxumaq. 

 

- 

kitabı, iki gündə üç kərə 

devirdi

, çıxdı. 

 

-

 

özünə oxumaq: çox ziyan edmək. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 bildiyini oxumaq

: istədiyinidə dirənmək. 

 

-

 

könlün oxumaq: iyi tanımaq. 

 

oqumaq 



 

oxumaq



1



.

 

sayamaq. sayramaq.



 

sərimək


. 

1

.

 

adlamaq.



 1

.

 

çağırmaq. 



1

.

 

göndərmək. demək. 



-

 

alqış 



oxuyan 

dillər


.

 

-

 

alqış 


oxu: salavat oxu

.

 1



.

 

üfürmək. cadalamaq. 



1

.

 

tütmək. 



ötmək. püləmək.

 

1



.

 

köktəmək. kökləmək. sıramaq. 



sərimək. yırlamaq. ötmək. çalmaq. ötmək. ütmək. 

nərsənin səsin ucatmaq. 



1

.

 

yumşatmaq. 



1

.

 

atqamaq. 



atmaq. adlamaq. çağırmaq. 

1

.

 



sayramaq. söyləmək. 

1

.

 



uqmaq

. anlamaq. -

 

hammı öz işin 



oxusa

, çətinlik qalxar



.

 1

.

 

oxumaq





uqumaq

. üzə, yuxarı çıxarmaq. bildirmək. 

bəllətmək. bəldirmək. anlatmaq. sindirmək. sinitmək. 

1

.

 



irdəmək. mahnı, nərsə havalandırmaq, səsləndirmək. 

1

.

 



çağırmaq. 

-

 

kim məni 



oxudu

: çağırdı



1

. anlamaq. 

içərmək



düşünmək



. sayramaq. 

ötmək


sayraq quşlar

:

 

ötücü 



quşlar

şarkı



aydım


.

 

çağırmaq



təhsil almaq

. 

1

tə'lim 



görmək

.

 1



.anırmaq. 

 

-

 

eşək sozub oquydu: eşək uzun uzun anğırırdı

.

 



oqumaqan 

 arif.

 

eğitimsiz ama kəndini yetişdirmiş



.

 

olqunlaşmış. 



 

oqumuş

 

 

oxumuş

. yetin. bilgin. bilən. alim. kamil. kəmallı.



  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

222 

oqun 

 

1



oğun

. avqın. ovqun. oyqun. güh. duvar altında su 

axımı üçün açılan su yolu. avın. bölüm. 



- 

oğun

 

oğun: avın 

avın: bölüm bölüm. 

1



oxun

. oxuyan. oxucu. ötücü. ötən. 



-

 

oxun quş

: 

ötən quş. 

 

oqun 



 

oğun



oğan



1

.

 

tanrı. nazir. 



1

.

 

bir işdə, ölkədə görüş 



yiyəsi. sahib nəzər. 

 

oquna 



 

1

.

oğunaq

.

 

kəpək. körpə



- 

un 

örö

un körpəsi



.

 1



oqunaq



oqundaqqa

.

 

"



daxi

.

 

belə

.

 kimi

.

 

elə

 

" anlamında 



gücləndirmə sözü. 

1

. 

elə

.

 

-

 

görən kimi oxuna tanıdım



. 

-

 olsaqat oquna

: həmən

.

 derhal


. 

-

 

bu saqatdan oquna barabız: həmən simdi gediriz



.

  

-

 erlay oquna

: həmən


.

 

çabucaq



.

  

-

 

görgənləy oquna tanıdım: görür görməz tanıdım

.

  

-

 

ol qəqinçi oquna tındırdım: daha o gəlmədən dincəltdim, 

həll etdim

.

  



oqunaqlı

 

 

oxunaqlı



1

. oxunur. açıq analayışlı. 

1

. oxumağa ilginc, 

dəğər. 

 

oqunaqsız



 

 - 



qarışıq oxunaqsız

: 

qarqacıq

 

burqacıq



.  

oqunaqsız


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin