Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə24/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   124

.

 doldurmaq



.

daşlamaq


.

 

bağlamaq



. 

1

.

 

döşəmək



.

 

yazmaq



. 

1

. atqulamaq.

 

sapqanlamaq. sapanlamaq. bir 



yana, tərəfə fırlanmaq, əkilmək, yayılmaq 

-

 

bu gədə 



hayana 

oxlandı, bilmədik

.

 

-

 

bu uşaq qırışmaldı, gözdən 



qoycaq 

oxlanır

.

 1



. oxtamaq. oq atmaq.  

oqlamaq 

 

oxlamaq



1

. ox atmaq. 

1

. ox kimi süzüb sıçramaq. 



1

daşlamaq. yada salmaq. anıtmaq. andırmaq. başına 



(

oyuna, fikrinə



)

, ağzına qoymaq. hiss etdirmək. 

anıştırmaq. işarə edmək. ilqa' edmək. 

1



oxluqlamaq. 

amaclamaq. 

iməcləmək

umaclamaq 



(

 

<

 

ummaq)

bəllikləmək. istəkləmək. iztəkləmək. izələkmək. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

184 

gözələkmək. qaraçlamaq. ərəkləmək. nişanlamaq. 

hədəfləmək. 

1



yoxlamaq

düzənləmək. düzən qurmaq. 

pılanlamaq. tərtibləmək. 

 

oqlaman 

 

bir yaşında doğum yapan

 

qoyun, geçi. 



 

oql

amış

 

 

oxlamış

. 

oq atmış


. 

savaşçı. 



 

oqlan 

 

oğlan

. döl yatağı. tuxumluq. rəhm. rəhim.

 

oqlan 

 

oğlan

. qoncaq. körpə. 

cocuq. 

uşaq. moğol təkinlərinin 



(

şahzadalarının



)

 

adıdır. 



-

 

oğlaq

 iliksiz, 

oğlan

 

biliksiz: çəpiş 



sümüyü iliksiz, gənc oğlan ağısız olur



1

.uşaq

. qulan. 

uşaq


. 

oğlan


. 

moğollarda xaqanın 



oğluna 

diyilir 


(

şazda


)

. 

necəki 


ispanyalılar şazdıya''infant''

 (

uşaq

)

diyirlər


.

 

ərəblərdə ''qulam''



 < 

''oğul''


 (

cavan oğlan



.

 

tapıçı



.

 

xidmətkar



.

 qula) 

deyirlər

.

 

-

 

oğlan 



burusu

: oğlan ağrısı



.

 

doğum ağrısı



.

 1

.ərkək cocuq



.

 

gənc 



ərkək. 

 

-

 

 

oğlanı: yetişməmiş, qadınlarla oturub duran uşaq

. 

hərəm 


oğlanı

. 

-

 

qız

 

oğlan: qızıl qız

. 

bakirə oğlan



. 

-

 

qapı

 

oğlanı

elçilikdə dilmanc yardımcısı



. 

 



oğlan əşi

.

 

döl əşi



.

 

uşaqdan doğduqdan gələn son



.

 

-

 

qapı

 

oğlanı

rəsmi dayrələr arası, bu dayrələr içində, aralıq 



qulluqcusu.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 qoca 



oğlan: ayı

.  

-

 qara 



oğlan

çingənə



.

 

oqlan 

 

oğlan

qulam.  



- 

içoğlanı

ev



oğlanı

qara



oğlan

1

. nökər. çəkər. çaqar 

> 

çakər. 


1

. içuşağı. evuşağı. qolçıq. qaraqulluqçu. padov. 

 

- 

içoğlanı

: 



qaraoğlan

: 



evoğlanı

1

nökər. 

1

. içuşağı. evuşağı. 

qolçıq. qaraqulluqçu. padov. 

 

-

 

qapı oğlanı

1

. sarayda ayağaltı işlərin aparan, götürən. 

1

elçiliklərdə çevirqul, çevirmən yarmağ, ıyarmağı, yardımçısı. 



1

qapı nökəri. 



1

. böyük yönətimlərdə, yapılarda qapıçı. qapıçı. 

qapıqul.

 

nigəhban. 



 

- 

qız oğlan qız: bikr. əl dəğməmiş. 

 

-

 

"əşi akişi

. olan. 



oğlan" sözləri, ərkəklər arasında "yahu" 

anlamında işlənən söz. 



-

 

əşi!

 

nədən belə gecikdin. 



 

- 

boz 

oğlan: öküz. 

 

-

 

gənc oğlan

: 

gəncin. comərd. cəvanmərd. 

 

-

 

körpə oğlanı (uşağı) dolayan parça

: qundaq.  



- 

qaraoğlan

1

. çingənə. 

1

. ayı. 


 

- 

qızoğlan: qızlıq. bikrlik. 

 

- 



tərsək oğlana daş at

: 

yamanın qarşıtı yamandır. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

186 

- 

dil oğlanı: yabançı elçiliklərdə dilmac yardımçısı. 

 

- 



qızoğlan: qız. qızuşaq. 

 

-

 

küçə uşağı, oğlanı, kişisi

: 

qaldırım süpürgəsi

qalatım 



süpürgəsi. darqaşayırd. 

 

- 



qaraoğlan

1

. qərəbadımcan. patlıcan. 

1. qaratavuq. 

qaratombalaq. zeytun. 1

. ayı. 

1

. çingənə. 

 

- 

qız, oğlana

 

gedən



gələn elçi

görücü.


 

oqlançılıq

 

 

oğlançılıq

.oğlan, qız alış verişində olan. 

 

oqlanmaq 

 

oxlanmaq

.

 



çox

 

hızlı davranmaq



.  

oqlansıq

 

 

oğlansıq

. cocux kimi. cocux qıllı, xuylu. 

 

oqlaş

 

 

oğbaş

. 



oğlaş



ovbaş

. 

ovlaş

. ( > 



ovbaş

 (fars)

)(< ov. av

: çöl. 


bayır. boşluq.

)



1

. keçici istəklər, ilişgilər ardından qoşan 

kimsə. toplumun pozuq qatı. gədə güdə. 



1

. çapqın. 

çalamıt. oğru. külxanbəyi. 

1

.

 



çürükbaşı. pozuqbaşı. 

1



qolbaş

. qolçomaq. qoldur. quldur. asav. pozuk. 

1

. 

yoxsun. darqaşayırd. laübali. laqeyd.

 

oqlaş



 

 

oxlaş

. oxtaş. qurəkeşliki. laterya

.  

oqlatlıq

 

 

oğlatlıq

. oğlut. oğulluq. ovlatlıq. 

 

oqlatmaq 

 

oxlatmaq

. uzat


maq. dirətmək. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

oqlav 

 

oxlav



1



.

 

sürqüçək. sünqücək. avda işlənən ucu sivri ox, 



ağac. 

1

.

 

qolav. ox. ucu iti nərsə. 



 

oqlav 

 

oxlav

. 

oxlava

. 

axlov

. yuvaq. yuvqu. silindir.  

oqlava 

 

oxlava

. yazqıc. 

 

oqlayamamaq   

oxlayamamaq

. yazqanmaq. azqanmaq. yozqanmaq. 

yaz

qınmaq. yazıqlanmaq. yayınmaq. yahalmaq. çaşmaq. 



şaşmaq. yazqa, boşa keçmək. tuşlayamamaq. 

tutturamamaq. dəğdirəməmək. isabət ettirəməmək. 

 

oqlıq

 

 



oğlıq



oylıq

 

(

 

oğulmuş

, 

oyulmuş yer)

. evlək. ivlək. yivlək. 

su yolu.  

oqlıq

 

 

oxlıq

1.

uzun, dayaqlı sırıq, qamış çeşiti.

1

. avqalıq. uzun 

qollu, başı torlu balıq avlama aracı. 

1

. avqalıq. uzun 

qollu, başı qurşaqlı 

(

kəməndli


)

 

malqara tutmağa yarar 



arac.  

oqlıtmaq

 

 

uğlutmaq



oğlutmaq



.

 

ürətmək. çoğaltmaq. 



 

oqlu 

 

1



oğlu

.

 

dolu. 



kök

. tompaq. toluq. dolqun. 

pökki



dölməç



.

 

səmiz



.

 oplu


.

 

-

 

oğlu

 olmayan

oqulqaymiş

.

 

oqulqanmiş



.

 1



oxlu

.

 

yaraqlanmış, doldurulmuş nərsə



. 

oxlu, dolu, barıtlı

 

tüfək


 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

188 

-

 it 



oğlu: köpəkoğlu

.

 

kopoyoğlu



. 

hin oğlu


.

 

 



-

 

qardaş oğlu

: 

yeğən


.-

 

o mənim yegənimdir





oqluq 

 

1



oğluq



.

 

orluq. qazıq. xəndək. qalanın çevrəsində olan 



qazıq,. 

1



oxluq

kiş. sadaq. oxqabı. 



 

oqluq 

 

oxluq



1amac



iməc

umac 



(

 

<

 

ummaq)

. bəllik. istək. 

əsmə. əsi. bulqa. bulqama. dilək. izələk. gözələk. hədəf. 

ərək. məqsəd. nişan. mənzur. 



1

. kovluq. sadaq. ox qabı. 



1

. qaraç. amac. umac 



(

 

<

 

ummaq)

. iməc. bəllik. istək. 

əsmə. əsi. bulqa. bulqama. dilək. qəsd. məqsəd. 

1

könülluk. ürəklik. istəlik. diləlik. yanğış



yaxlış


yanlıq


sürlüş. sürük. əğlik. bəlik. rəğbət. 

 

oqluqlamaq 

 

oxluqlamaq. oxlamaq. 

amaclamaq. iməcləmək

umaclamaq 



(

 

<

 

ummaq)

. bəllikləmək. istəkləmək. 

iztəkləmək. izələkmək. gözələkmək. qaraçlamaq. 

ərəkləmək. nişanlamaq. hədəfləmək. 

 

oqluqlu 

 

oxluqlu

. bəllikli. qarazçı. qarazan. amaclı. umaclı. iməcli 



(

 

<

 

ummaq)

. istəkli. diləkli. hədəfli. qəsdli. mütəqəssid. 

qərəzli. 

 

oqlut 



 

o

ğlut

. oğulluq. oğlatlıq. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

oqluyan 

 

oxluyan. oxucu. oxuyan. 

arşatçı. araştırıcı. araştıran. 

gözələmçi 



<>

 

çözələmçi. gözələyən 



<>

 

çözələyən. 



gözləmçi. çözləmçi. gözələmçi. çözələmçi. deşləmçi. 

işləmçi. içləmçi. incətən. incələyən. işgələyən. işgətən. 

işgəltən. işgəçi. tədqiqatçi. tədqiqatçi. təhqiqatçi.

 

oqma 

 

oğma



1

. oğuşturma. 

1

. sürtmə. silmə. 

 

oqma 

 

oğma

. tələk. dələk. oğuşturma. 

 

oqmaq 

 

oğmaq



1

. avratmaq. kərçimək. doğramaq. döğmək. 

dövmək. qırpalamaq. qırmalamaq. tikələmək. çapmaq. 

qırmaq. sındırmaq. sürmək. sürtmək. silmək. 



1

. oğmaq. 

çəkmək. dartmaq. 

- 

buğda


 

çəkmək



1



oğutmaq

. 

indirmək. 

endirmək. alçatmaq. yermək. engitmək. yengitmək. 

təhqirləmək. 

- 

siz məni 



endirirsiz1



öğütmək. 

döğmək. 

çəkmək. dəğirtmək. dərləmək. dərmana 



(

dəğirmana



)

 

vermək. dartm



aq. - 

qəhvə

 

çəkmək

qəhvə darmaq. 



 

- 

oğmağa

, 



öğütmə ayqıtı: dəğirman. dəyirman. 

 



əğib (əyib)

, 



büküb

, 



oğub

, yonub, 



aşındırıb

, 



biçib 

öğrətmək

, 



yetiştirmək

, 



gəliştirmək

, uyqulamaq



törpüləmək: əğələmək 

<> 

əkələmək. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

190 

oqmaq 

 

oğmaq



1

döğmək


. 

1

. uşaqlamaq. xı

rdalamaq. 

1

ükimək



. dartmaq. 

1

. dav. qumarda ortaya para qoymaq. 

için için inləmək



1



.

 

oğramaq. avrımaq. avqamaq. 



oğqamaq. ufalamaq.qıvırmaq. qıyı vermək. çarpmaq. 

1

.

 

dırnağsı, sərt nərsə ilə bir yeri oğmaq. qaşınmaq. 



qazımaq. qaşımaq. qıraşmaq. qıraşlamaq. aşındırmaq. 

oymaq. qıcıtmaq. sürtmək. 

 

-

 

qaşınmaq

 

ötür dırnağın uzat



.

 

-

 uyuz kimi, durmadan 

qaşınır

.  

-

 

oğub yumşatmaq



yencmək

.

 

yancıqmaq



-

 

çox

 

oğmaq: qulunc qırmaq

.  

oqnaçı

 

 



oğnaçı 

<

 

oğnaqçı



ovnaqçı 





ovnaçı

qıvırçı. ıvırçı. 



ufaçı. xıdavatçı. qasmaçı. qırmaçı. qasmac. qırmac. 

qıtmac. xırdavatçı. xərəzi. qıdavatçı. qırdavatçı. çərçi. 

kərəçi. qərəçi. çərəçi. 

 

oqnaq 

 

oğnaq

ovnaq

. qıvır zıvır. ıvır zıvır. ufaq təfəq. incik 

boncuq. incik mıncıq. xıdavat. xırdavat. qıdavat. 

qırdavat. 

 

-

 

oğnaq

, 



ufaq təfəq

, 



xıdavat yeməklər

: 

kərəz 

> 

çərəz. yer 

yemiş. quruyemiş. 

dadlıq. qatış. qatıq. 

məzə. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

oqnaqçı

 

 



oğnaqçı 

>

 

oğnaçı



ovnaqçı 





ovnaçı

qıvırçı. ıvırçı. 



ufaçı. xıdavatçı. qasmaçı. qırmaçı. qasmac. qırmac. 

qıtmac. xırdavatçı. xərəzi. qıdavatçı. qırdavatçı. çərçi

kərəçi. qərəçi. çərəçi. 



 

oqnulcaq 

 

oğnulcaq

. oğuncaq. avnulcaq. çanğılcıq. çağılcıq. cınğıl 

çanğıl. qumdan yekə, böyük, çanğıldan kiçik, oğaq, ufaq 

daş. 


 

oqo 

 

oğo

. 

uşaq

.  



oqob 

 

xəndək. 


 

oqocaqlı

 

 

oxocaqlı

. oxortalı. oxaralı. həmmehvər. kosantirik. 

 

oqort

alı

 

 

oxortalı

. oxaralı. oxocaqlı. həmmehvər. kosantirik. 

 

oqra 

 

oğra



1

.

uğra. uğur. oğralı. oğran. 



1

.

 



mərbut. 

-

 

bu mənə 



oğra

.

 



-

 

bu kimə oğra



.

 1

.

idiş. bardaq. badə. 



1

.

 



vəsilə. yol. 

-

 

dağ oğralı



dağ yolu ilə

.

 

-



 

yaxcılıq oğrağın

 olsun, bolluq 

uğrağın

.

  



oqra 

 

oxra1.oxraq

. budaq. dal. 



1

. 

dəri altında olan qurd. 

 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin