Türkcə Etimoloji Sözlük

 

keçitmək

.  

oçqu

 

 

keçi. 

 

od almaq 

 

qıvılcımlanmaq. çaqmaq. 

 

od 

 

ot.  

od 

 

ot

.  

odal 

 

bir tür bitgi. 

 

-

 

odal çapraq: öksürük otu

.

  

odayqı

 

 

tanertə. sabah vaxtı. tanertə. sabah vaxtı. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

170 

odlamaq 

 

tirgizmək. canlandırmaq. oyandırmaq. yaxmaq. 

 

odlandirmək

 

 

gölləndirmək. könülləndirmək. coşturmaq.

  

odlanmək

 

 

odlanmək. uçunmaq. həyəcanlanmaq. coşmaq. 

 

odlu 

 

odlu. çəlimsiz. səbirsiz. həyəcanlı. tavlu. davlu. qızqın. 

ixtilaflı. münaqışəli. əriş. coşqun. daşqın. hərəkətli. 

qeyrətli. 

 

ofudaq 

 burnu havada, kibirli, ofudaq burun. 

könüllü,. 

 

oğalmaq

 

 uval

maq. qırılmaq. 

 

oğlad

 

 

tübəy. yavru. 

 

oğlan

 

 -

 

ərkək

 cocuq: 

ərkək oğlan

: qoqay

.  

oğru

 

 

qımıvçı. qıran. urlavçu. vurlavçu. uru. hırsızlıq. hırsız. 

urlavuq. çalağan. çalıb qaçan. 

 

oğru

 

 

qüdüçü. qudu. güdü. qaraman. 

 

oğul

 

 

yaş. gənc. dəliqanlı. 

 

oğurluq

 

 urla

v. hırsızlığ. 

 

ohamlıq

 

 

şaşqınlıq. sanğılıq. budalalıq. vurğunluq. vırğınlıq. 

sərsəmlik

.

  

oho 

 peki. tamam.  

oxa 

 

əlik. kəfil. kəfalət. zamin. 

-

 

mən ona 

oxa

.

 

-

 oxa almaq

: kəfil 

olmaq

.

  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oxaçı

 

 

çağırıcı

. 

dəvətçi

.  

oxçu

 

 

baravçu. maravçu. nişançı. 

 

oxşağ

 

 

oxşağu. nazlı. qılnıc. qılıncka. qırcan. 

 

oxşağuğa

 

 

oxşağ. nazlı. qılnıc. qılıncka. qırcan. 

 

oxşama

 

 

sılav. sıylav. 

 

oxşamaq

 

 

iynaqlamaq. könül almaq. sevindirmək. sılamaq. 

sıylamaq. 

 

oxşanmaq

 

 

sılanmaq

. 

1

. sıylanmaq. əzizlənmək. 

1

. masaj yapılmaq. 

 

oxşaş

 

 

uşaş. bənzər. 

 

oxşatan

 

 

1

. bənztən. yanıtan. təmsilçi. təqlid edən. müqəllid. 

-

 bu 

işləri bənzətən

 

varmı

.

 

-

 

bu sözləri bənzətən

.

 1

. aktiyor. 

hünərpişə.

  

oxşatmaq

 

 

sılatmaq. sıylatmaq. uşatmaq. uyşatmaq. bənzətmək. 

 

oxunaqlı

 

 

aydırca. açıq. anlaşılır. 

 

oxuyan 

 

yandat. səyrə. 

-

 yandan 

bülbül: səyrə bülbül

.  

oxuyan 

 

yırçı. şarkıcı. 

 

oq 

 

oğ

.

 1

.

 

darı

. barut. 

1

. 

əhmiyət

.

 

oğası yok

: 

önəmi yok

. 

1

.

 

boş

. 

tək

. 

yalnız

. 

oğlaq

. -

 

evdə oğ

 

qaldım

.

 

-

 

oğa

 

qalmış 

canım

.

 

-

 

bəy evdə oğdu

.

 

-

 bir 

oğ

 

çağında gəl görüm

. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

172 

oq 

 

ox

.

 {< > 

oğ 

< > 

uğ. çat. çar. çarp. çart 

(

çapr

)}

. 

1

.

 

pay. səhm. 

-

 bir ox 

sənin, bir 

oxda 

mənim

.

 

-

 

sənə neçə 

ox 

dəğdi ?: 

düşüdü ?

.

 1

.

 

qismət. mirasta düşən pay. 

1

.

 (

çəkilən

)

 qur'a. 

1

.

 

vurqulama sözü. ha 

!

. gərək 

!

. -

 ged oq

: barqıl 

oq: ged 

ha !

.

 

-

 

ora gedmə 

oq: ora 

gedmə daha

. 

1

.

 

elə. lap. yaxınlığı, 

indiki çağı vurqulayıb göstərən ilgəc 

(

ədat

)

. -

 baya oq 

gəldim: bayax, bir az olar gəldim

.

 

-

 indi oq 

gəldim: elə hənuz 

gəldim

.

 1

.

 

dirək. situn. 

-

 ev oxu

: çatı, çadır, dam oxu

.

 1

.

 

ox. 

dirək. sırıq. sutun. ustun. üstə sax

layan 

( > situn 

(fars)

)

. -

 

ox atmaq: oxlamaq: oxdamaq

.

 

-

 

ox təmrəni

.

 

ox başağı: 

başaq

.

 

-

 oxluq kirpi: oxlu qirpi

.

 

böyük qirpi

.

 

-

 

ox yay qabı

: 

sadaq: 

kiş qurman

.

 qurman

.

 

qədələç

.

 

yaylıq

.

 

yasıq

.

 1

.

 

hissə. 

ülük. ölük. pay. nəsib. 

-

 

mənə bir ox dəğdi

.

 

-

 oxlara 

bölünün

.

 

-

 

bölünün oxlara 

oxlara

, qalın ağlaya ağlaya

.

 1

.

 

sibək. sübək

. 

1

.

 

ulun. pay. 

1

.

çap

. qutr. 

özək

. 

küsər

. 

küçər

. 

üzək

. taypa. 

1

.

 

çabük. səbük. səpük. yeyin. iti. tiz. 

1

.

 

nəqd. mocud. 

1

.

 

bittəmam. 

1

.

 

çox. 

1

. 

ok. dəridən çıxan 

qıllar. 

1

. dayaq. 

1

. qat

. yan. qulluq. xidmət. nəzd. 

1

.

 

qolav. oxlav. ucu iti nərsə. 

1

.

 

sap. dəsdə. 

-

 sapan oxu: 

sapan qolu

.

 1

.

 

nəğd. həmən. həman. 

-

 

işin bir zərbilə, 

oq 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

axar etdi

.

 1

.

 uq

.

 

tüq

.

 

tüy

.

 tos

.

 tus

.

 

tös

.

 

özü kimi

.

 

-

 toq 

özüdü: oq özüdü

.

 

-

 

tüy

 

sana dedim: elə sənə dedim

.

 

-

 

tüy

 

atuva lə'nət: cəddabadıva lə'nət

.

 1

. ox. qurşun. mərmi. 

1

. 

isperrm. məni.

  

-

 araba 

iği

: araba oxu

.

 

-

 sapan 

iği

: sapan oxu

.

  

-

 

iği

 

daşı: dəğirmənin alt daşı

.

  

-

 

arabanın düz

 oxu: 

üzək

.

 

-

 ox yaydan 

çıxmaq: iş işdən 

keçmək

.

  

-

 ox 

yemək

: vurulmaq

.

  

-

 ox 

qabı: ox qoburı

.

 

tərkəş

.

 

sağdaq

.

 sadaq

.

 

tərkəş

.

 

-

 

böyük

 ox quburi, 

qabı

: 

gədəlic

.

 

böyük sadaq

.  

-

 oxlu kirpi

: tikənləri ox kimi uzanan kirpi

.

 

-

 

oxu yayın kirişnə taxıb qurmaq

: yay qurmaq

.

 

gəzləmək

.

  

-

 

təmrənsiz

 ox: ulun

.

 

-

 ulunluq 

ər: təmrənsiz

.

 

oxları yələksiz 

kişi

.

 

-

 

oxu bərk atmaq üçün yaya keçirlən ağac

.

 

atabək

. 

(

 

<

 

ata + 

bərk: bərk ata

)

.  

-

 

təmrəni yumru, düğməli

 

olan ox çeşiti

: toxmar

. 

tuqmar

. 

-

 

ağac ox

: ox

.  

-

 

at arabasının oxu

: 

arış

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

174 

-

 

balçibin ox: arı iğnəsi

.  

-

 

çibin ox: böcəklərin iğnəsi

.  

-

 ox 

yetməz yerə qılıc sildəmə: oxun ulaşmayacağı yerə qılıc 

sallama

.  

-

 

oxsuz tüfək ikivləni qorxudur: qurşunsuz tüfək iki kişiyi 

qorxutur

.

 

-

 ox 

başı, təmrəni düzəldən: başaqçı

.

 

oxçu

.

 

-

 araba oxu

.

 

ərş

.

 

əriş

.

 

qarış

.

 qol

.

  

-

 bir ox 

atımı: atım

.

  

-

 

ox atmaq, səptirmək

.

 

çırqamaq

.

  

-

 oxun ucu

: anğıra

.

 

-

 

üç

 dilli ox

: üçqolıq

.

  

-

 

alçığın üst çubuqları

.

  

-

 

oxun dəmirdən olan başaqı: ötgün

.

 

-

 

oxun sapı, çubuğu: 

alunq

.

  

-

 iyi ox atan: tetik

.

 

atıq

.

 iti

.

 yeyin

.

 

oxçu

.

 

tanıc

.

  

-

 ox 

başaqı: çərkəs

.

 

ucu iti, biz nərsə

.

  

-

 ox 

ilanı: anğrıq

.  

-

 ox 

qabı: tirkəş

.

 

tərkeş

.

 

darqış

.

 sadaq

.  

-

 

oxkeçməz: qalğan

.

  

-

 

ucu dəmirsiz, başaqsız 

ox: toxmar

.

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

-

 qapa 

yüklü ox: yekə yələkli ox

.

  

-

 oxda yazturmaq

: ox atmaqda yanıltmaq

.

 

 

-

 ox atmaq

: püş atmaq

.

 ox buraqmaq

.

 

-

 ox qoymaq: 

öldürmək

.

 

-

 

sü

s oxu

.

 

süslü ox

: 

tərqən

.

 

dərkən

.

 

-

 ox ilan

: ox kimi atılan, kəndini adam üzərinə atan yılan

.

 

 

oq 

 

ox

. axlov. dingil

.

 

dəngəl. aksən. mehvər. 

 

- 

iki başlı ox

: 

yasıc. 

 

-

 

arabanın

, 

daşqanın təyərlərin birbirinə bağlayan ox

: 

qaylanqıç. mil dəng. mil ləng.

  

- 

təmrənli

 

(

ucu çəlikli, dəmirli

)

 ox

:

 

bizroğ. bizrov. bizov

. 

- 

öğrətim, məşq oxu

: 

kalva. çalva.

  

-

 

yol oxları: yol imləri, işarələri, yazıları. 

 

- 

oxlu yay: 

qurulmuş yay 

(kaman)

: dolmuş. dolu. 

 

- 

oxun ucu: 

təmrən. dil. 

 

-

 

çavuş

 oxu

: yarışda, ilk atılan ox, edilən od. 

 

- 

təmrənli

, 

güclü ox çeşiti

: 

azbağıc. əzbağıc. 

 

- 

arabalarda oxun 

taxıldığı yer: çatal. 

 

-

 

ox çağdı: yozdı, caydq, sapdıq. 

 

- 

ox çeşitlərndən:

 

qaqmır

. 

qaymır

.  

- 

ox ucluğu

: 

təmrən. başaq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

176 

- 

oxun arxa ucundaki kərtik

:

 

gəz

 

( < 

kər

: 

kəs)

.  

-

 ox yapm

ağa uyğun olan ılqın ağacı

:

 

gəz 

( < 

kər

: 

kəs)

.  

- 

təmrənli

, uclu ox:

 

yasıc. yağlığ. 

 

- 

yap ox

: təmrənli ox. 

 

- 

ox 

qabı: sadaq. bəlik. 

 

-

 

bir oxla neçə amac tirləmə

: qarambol. 

 

- 

daşqalarda, qağnılarda boyunduruğu oxa bağlayan

 

qayış

: 

qandırıq qayışı. 

 

-

 ox atmaq: oxlamaq.

 

- 

ox ovçunun

, 

iş bilənin

, 

diş yiyənin

, 

geyim geyənindi

. 

 

- 

araba 

oxların

 

təkərə tutturmaq üçün taxılan gül çivi

 ( 

başı 

enli mıx

)

: iğ. iğdə. 

 

- 

çərxə bağlı dəmir dəğirman oxu

, mili

: iğ. iğdə. 

 

oqa 

 

1

.

ağa

. 

iyə

. 

əkə

. 

1

.oka. öğə. anğ. sanı. zehn. zəka. xatir. 

hafizə. 

1

.sırma. şərit. 

 

-

 

oqa börk: gəlin tacı

.  

-

 

ox çaluv: sırma şərit

.  

-

 

oqa qumaş: simli qumaş

.  

oqaq 

 

1

.