Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə49/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   124

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

yüksək dağlarda yer alıb, keçi bəsləyən



.

 1



.

 

mərkəzlənmək. 



aralaşmaq. 

1

.

 

ordu qurmaq. orduya yerləşmək. 



düşərgəyə köçmək. 

 

ortum 



 

aram. dinlənmə. hizur. 



 

ortuna 

 

yernə


. 

əvəzinə


.-

 bunun orduna onu ver

.

  

ortupozan 

 

ordupozan

.bir x

əstəlik adı. 



 

oru 



1

. 



(r < > y ) 

oyu. oyuq. çuxur. oyuq. 



1

.

 

or. qala. qala 



bürcü

. 

1

. 

xəndəq


.

  

oruc 

 - 

oruc 

açmaya gələnlərə para bağışı

: 

diş kirası. diş ödək. 

- 

oruc açma

.  


oruc 

 

1

. 



{

 

<

 

ər

 

gec

 

<

 

ər (ertə: səhər



) + gec 

(gecə: axşam

)

.

 

gecə 



gündüz

}

.

 

sum. 



1

. bacaq. 



baçaq

. bağac. baçqa. pəhriz



1

. 

bağırsəq 

(bağlanmaq

:

 



kürənmək

.

 

pərhiz edmək



)

.  


oruq 

 

1

.

 

yol.



 

eyləm


.

 1



.

 

çara



.

 

çözüm



.

 

imkan.



 

uyqunluq. 



1

.

 

 



-

 

oruc açmaq

: 

iftar açmaq



.

 

oruç pozmaq



.

  

-

 

oruc açılqan gün

: ramazan

‟ın ilk günü

.

  

-

 

oruc yapılqan gün: ramazan‟ın son günü

.

 



ibrət

. 

dərs


. 

sınır


. 

ölçü


. im. 

hədəf


. -

 oruqunca

: isulən

.  


orulmaq 

 

< > urulmaq

 

< > vurulmaq

. biçilmək. tarılmaq. dərilmək. 

 

orulmuş



 

 

arıq


. 

zayıf


. 

qurumuş


. 

kor olmuş

.  


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

382 

orum 

 

1

.

 

örüş



. 

otlağ


. 

mərtə'


.

 1



.

 

yığım



.

 

ormağa yetən



.

 

biçin



.

 

biçim





1

. 

hörüm. örum. urum. təsdə. dəsdə. boyun. tutamaq. 

sap. kəsim. 



-

 bir 



örüm

 ot

: bi örum ot

.

 

bir oraqta biçilən ot



.

  

orun 



 

1

.çevriş. çevrim. taxım.



 

qılış. dövrüş. davranış. davrış. 

gediş. tutum. tutuş. əxlaq. durum

duruğ. qonuş. barış. 



varış. boluş. oluş. biçiş. hal. çap. orun. yağday. halət

qasnaq. şərayit. rəftar. tutum. oluş. duruş. şəkil. şəkl. 



movqe'. movqeiyyət. vəziyyət. 

- 

keçim 


orunu1

. mənsəb. 

məqam. öhdə. rütbə. 

- 

mə'nəvi orun

, 



dərgə

: duraq. 1



horun



hörün



örün

. əl ələ hörülüb, yerə təpərək, yallı 

kimi oynanan oyun. 

1

. kürsi. məqam. moqeiyyət. 

movqeiyyət. post. 

1

. dərəcə. 



-

 

papazlıqla başpapazlıq 



arasında olan orun

, 



dərəcə

: 

qarabaş. 

 

- 



işlik orun: bizinis kiləs. iş kişilərinə, adamlarına özgü yer.

 

orun 



 

orn

. 

1

.

 

məqam. yer. məkan. məhəl. 



1

.

 

dəğiş. əvəz. 



bədəl. 

1

.

 

görəv yeri



. oturaq. 

çalışma yeri



. 

özəl yer


.

 

məkan



.

 

yer. -



 orunbasar: maavin

.

 

canişin



.

 1



.

 

məqam


təxt. 


yer. paya. 

dərəcə


-

 orun salmaq: yer yataq salmaq



.

 1

.

 

şö'bə



. 

bölük




ulət dayrələri

düvlət orunları



.

 

dolayları



.

 1



.

 

yer. 



yataq. yatanda. 

altına üsdünə başına

 

örtülən yaraqların 



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

tümü


.

 

-

 orun 

çəpək

: yataq yapaq: 

hər bir nərsəni 

(

yük


.

 yorqan 


döşək

.

) 

yığıb bağlamağa yarar örtü



.

 

-

 orun salmaq: yer yut 

hazırlamaq



.

 yer salmaq



.

 orun dartmaq: yerin dartmaq



.

 

xəstələnmək



.

 1

.

 

mal heyvanın barındığı yer



. dam. 

damız


. 

axır


. 

ağıl


. daxma.

 

kovan. tavla. 



qəfəs

.

 

-

 toyuq orun

küm


.

 

küməs



.

 

-

 at orun

axır


.

 1



.

 

gərək



. 

dəlil


. 

illən


.

 

-

 orunlu

.

 

köklü 



durum

.

 

-

 orunu 

güdük


güclü dəlili olmayan



. 

1

.

 

urunqu. 



şərəf

onur. urum. 



haysiyət

-

 onurlu 

davranış


.

 1

.

 

qararqah.



 yer

.

 

yataq



.

 

mənzil



.

 

məqam



.

 1



.

 

görəv yeri



. 

idarə


.

 1

.

 

nisbət



. 

tənasüb


. 

münasibət



.

 

-

 orunun 

gör oyunun gör

.

 

-

 orunla 

gəzən oynuyar gedər

 \\ 

oranasız gəzən oynayar gedər



.

 

-

 

orunlu 

işlər


hesap kitablı işlər

.

 1

.yer.


 

məkan. 


yataq. 

məkan. məvqi. 

 

-

 mal orun

: axır

.

 heyvan b

arınağı



-



 

öt orun: səfra kəsəsi

.  

-

 

ayağ



 orunlu

: ayağı yerdə



. dinc. 

-

 

ayağ orunlu bolmaq

: dinc 

yaşamaq


.  

-

 at orun

: axır

.  

-

 tavuq orun

: küməs

. 

-

 

orun yapıv: çarşab



.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

384 

-

 orun salmaq

: yataq hazırlamaq. 

 

-

 orunla

yerinə qoy



-

 

təprəmdə hər nə yerindən 



orunl

andı

yer bə yer oldu





-

 

çəkib ornumdan qopardı



.  

orunbasar 

orun basar

. 

ötgi. 

maavin. 


canişin

. 

orunc 

 

urunc



1



.

 

ışıq. hər tutuq, bağlı nərsəni açan. açaq. 



-

 

qaranqu işi 



orunc 

açar


.

 1



.

 

rüşvət. kəvik. 



-

 qara bulutu yel 

açar, 

urun 

bilə il açar: rüşvət düğün açar

.

 1



hədyə


.

 

bağış.



 

oruncaq 

 

( < or:

 

yer)



. yerinə qoyulacaq, qaytarılacaq nərsə. 

əmanət. borc. 

 

orunçaq

 

 

1

.

 

oya.



 

işləmə


. 

1

.

 

rəhin



.

 

əmanət. 



 

orunduq 

orunduq



1

. qoltuq.

 

səndəl


. 

1

.

 

otracaq gərəkləri. 



1

.

 

yəhər 



aracları. 

1

. çapduq. otraq aracları 



(

yəhər


)



1

. yataq. 

kıravat


.

 

-

 orunduq qulaq: 

kıravat 


(

təxt


.

 yataq) 

başlığı

.

  



orunğ

 

 

>

 

evrənğ



ovrəng

. təxt. 


 

orunquluq 

 bayraq.  

orunlamaq 

 

yerləmək


. 

kökləmək


. 

dəlilləmək



. isbatlamaq.  

orunlanmaq 

 

1

. yerləşmək. 



1

. yurt edinmək. kök salmaq. 



1

yerinə 



gətirilmək

. 

yerləşmək



. 

yer eləmək



. 

kök salmaq



.

 

-

 

orunlaş

yerləş



.

  

orunlaşdırmaq

   

yerləşdirmək. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

orunlaşmaq

 

 

yerləşmək. 

 

orunlı

 

 

yerli yerində



. uyqun. 

münasib. 



 

orunlu 

 

1

. onurlu. urumlu. urunca. 

şərəfli



1



. yerində. münasib. 

uyqun. 


 

-

 orunlu orulun:. 

yerində yerində

. yer 

bə yer


. uyqun uyqun. 

gərəyi kimi

.

 

orunluq 



 

təxd


.

 

məqam. 



 

orunmaq 

 

yerləşrmək



. qoy

(

n

)

maq. qoynmaq. 

bərpa olmaq

.  

orunsuz 

 

münasibətsiz. uyqunsuz. asılsız. dəlisiz. 

 

orunş

 

 yerli. 

münasib


.  

orunta 

orunda

. 

münasib

. yerli. 

yerində


. uyqun.  

oruntaq 

oruntağ



oru

ntoğ

yüksək yer, dərgə, dərəcə məqam. 

 

oruntalamaq 

orundalamaq

öqürtləmək. ögürtləmək. yerləşdirmək.



  

oruntlamaq 

orundlamaq



1

.

 

yer bə yer edmək. 



1

.

 

ayırmaq. seçmək.



  

orus 

 

1

.

 

taleh.



 

uğur


.

 

bəxt



.

 

mutluluq. 



1

.

 

amac.



 

hədəf. 


 

oruspi 

 

qallaş. kəllaş. kəlləş. çaqqal. çalqaş. çallaş. kavtaq. 



kavtuq. kovtaq. qoltaq. qalaqlı. qalaq. yalaq. dalaq. 

çaltaq. qaltaq.qaytaq. qaltuq. ediş. iş.

 f

ışqı. 


d

ışqı. 


fışqıraq. dışqıraq. qaldırım yosması. ərcən. ərkək istəyən 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

386 

qızmış qadın. qarabet. dönək. şələxtə. qancıq. sürtük. 

y

elə. yələ. qəhbə. fahişə. ruspi.



 

oruspı

 

 

qəhbə. yırtıq. 

 

orutmuş

 

 

yerləşmiş. yer almış. 

 

oruv 

 

ormaq

.

 

biçmək



. 

orü


. 

sabıv


. 

ormək


. 

çapı


.

 ( > dero 



(fars)

)

.  



orü

 

 

parça


.  

oryun 

 

( > rayon)

.

 < or



.

 orun: yer



.

 

bölgə



.  

orzulanmaq 

 

( z < > d ) ordulanmaq

.

 ( < or: yer)



.

 

yerləşmək. oturmaq. 



-

 

orzulanıb

 

yüksək dağı, oğlaq çatan: yüksək dağlarda yer alıb, 



keçi bəsləyən

.  



os 

 

(:

 

üs

:

 



uc:

 

u

ç

) + 

mək


bəyqəlmək 



>

 

böyümək



 (:

 

üz

. 

öst

. 

üst

)

 

üsmək

. 

ötmək

. 

ötgün


. 

üsgün


. -

 

yaşı üsgün





ötgün

.

 

keçmiş



.

  

osal 

 

1

.

kötü. fəna. işə yaramaz. netəsiz. dəğərsiz. 



1

.uysal. 

məzlum

. 

əl ayağsız



. kala keh. 

-

 osalqa aylanmaq: 

kötüləşmək

.

 

netəsi düşmək



.

  

-

 

osal şapa qırcınnı küldə unutur: kötü aşçı əkməği küldə 

unutur


.

  

-

 

osal malçının murcarı tərən: kötü çobanın yatağı dərin olur

.

 



 

osallanmaq 

 

kötüləşmək. dəğərsizləşmək. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

osallaşmaq

 

 

kötüləşdirmək. dəğərini düşürmək. işə yaramaz duruma 

gətirmək. 

 

osallatmaq 



 

kötüləşdirmək. dəğərini düşürütmək. 

 

osallıq

 

 

zərər. ziyan. pozma. korlama. 



-

 

osallıq salmaq: zərər 

vermək

.

 pozmaq


.

  

osaluq 



 uzluq.

  

osanq 



osanğ

. gic. qafil. 

dalqın. 

 

osı



 

 bu.  

osılay

 

 

böyləliklə

.  

osırda

 

 

o sılay


. 

məumulən


. 

böylə


.  

osıt

 

 

ötüt. sibqət

.  

osıtan

 

 

ötən. sibqət alan

.  

osqay 

 

1

.

 

əlverişli



. 

çalıqlı


. 

canlı


. 

işgüzar


. hamarat.

1

.

 

neşəli



.

 

şən. 



 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin