Türkcə Etimoloji Sözlük

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

ornaq 

 

1

.

 

taht.

 1

.

 

yer.

 

yörə. 

1

. yer. qonaq. 

təxt

. orun. durulan 

yer.  

ornaqlı

 

 

oranlı. orqanlı. qoylu. biçimli. əndamlı. çəkli. çəkimli. 

şəkilli. gözəl. 

 

ornalamaq 

 

yerlətmək

. yurtlamaq. 

yerləşdirmək

. 

yerləmək

.  

ornalaşqan

 

 yer alan. olan.  

ornalmaq 

 

yerləşmək. yer almaq. 

 

ornamaq 

 

1

. 

( y < > r ) oylamaq

. 

1

. 

yerinə düşmək

. 

bir yerdə 

durmaq. 

yerləşdirmək

. 

sağatmaq

. qoymaq. 

bəsləmək

. 

bağlamaq

. oranlamaq. 

ölçmək

. 

təxmin edmək

. 

hesaplamaq

. 

neçə batman ornadız siz

. 

1

. 

yerləşmək. yer 

tutmaq. 

yer edinmək. qəybolmaq. 

-

 

günəş

 

ornadı

: batmaq

.

  

ornaş

 

 

yerləşiş

. 

yerləşmə

.  

ornaşmaq

 

1

. 

köməkləmək

. 

bərqarar olmaq

. sabit olmaq. 

1

. 

yerləşmək

. 

kökəşmək

. 

göyərmək

. 

bekimək

. 

ağarmaq

. 

otruşmaq. bərkişmək.

 

ornaştır

 

ornaşdır

. 

düzət. yerləşdir. 

 

ornaştırmaq

 

orn

aşdırmaq

. 

yerləşdirmək

. 

yerləmək

. 

əkmək

.

 

-

 

ağac 

ornatmaq

.

  

ornatma 

 

yerləşdirmək. bir yerə vurmaq. mıxlamaq. sancmaq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

358 

ornatmaq 

 

yerləşdirmək

. 

yerinə qoymaq. 

oturtmaq. 

orun vermək

. 

təməlləşdirmək. 

qoyulmaq. 

bərpa edmək

. zanlar 

qanunlar ornatıldı

. 

sınır orn

atmaq.  

-

 

dirək ornatmaq: ağac tikmək

. 

ornun 

 -

 ornuna 

saldırmaq: yerinə qoydurmaq

.

  

ornuna 

 

yerinə

.  

orpaq 

 

1

. 

qum təpə

. 

1

. 

mənşə

.

 

kök

.

 

quşaq

.

 

nəsəb. 

 

orpamaq 

 

örpəşmək. ürpəmək. ürpəşmək. 

(

saç

)

 

dağılmaq. 

 

orsa puca 

 

əğri üğri

. 

qalxa düşə

. dala dalaq. bir ikili.  

ort 

 

ort

.

 1

.

 od.

alov. 

1

.

 

kül. 

1

.

 ot. 

ağı. 

 

orta 

  

- 

qaçıları, qusurları örtən örtük qalxınca, yazıqlar, 

kötüklər, günahlar ortaya çıxar

:

 

örtük qaçdı, qaça çıxdı. 

taxqa düşdü, kəl göründü.

  

- 

qumarda, utub utuzmağ üçün, ortaya qoyulan pul, nərsə

: 

a

şval. aşqal. aşğal.

 

orta 

 

1

.

 

göbək. iç. qarın. ortaq. tam. dam. örtük.mərkəz. 

məğz. vəsət. 

1

.

 

ədl. insaf. 

1

. 

nə uzun nə qısa. tapı

. -

 bu 

otrada

. 

 

-

 

orta çağlı

:. 

orta yaşlı

.

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

-

 ortaya 

almaq: qurşamaq

.

  

-

 orta yer

: həddi vəsət

.

 

ortancağlıq

.

 

ortanlıq

.

 maadil

. 

orta 

 

1

. 

orda. ordaq

. burqat. qoyut. durat. balıq. balıt. bağlat. 

bağıt. barat. boluş. bolut. ölçüt. qırma. qırtı. qırıt.

 

kərmə. 

kərim. kəsmə. kəsim. kəsit. aydat. dərit. darat. deyit. 

yarıt. yartı. yarqı. yarıq. yarlıq. yarma. yonat. anlıq. 

hökm. qərar. qanış. qanı. inanc. oyu. oyuş. oyuq. 

düşüncə. qənaət. 

1

. gəlir gedər. pis olmayan. 

1. 

düb. 

ocaq. iç. mərkəz. 

1

. iç. qarın. boşluq. 

1

. kanun. 

üyşmələnğ. kulub. ocaq. göbək. ara. bel. kəmər. yürrək. 

yürək. ürək. qəlb. iç. qol. iç. mərkəz. 

 

-

 

gün orta: gündikə

. 

 

- 

iki omuzun, 

çiğnin ortası

: qanqala. 

kanqala. çanqala. 

 

- 

günorta: öğlən. öğləyin. naharçağı. 

 

- 

ortaya çıxmaq

: 

ortanmaq. oluşmaq. olmaq. 

 

-

 ortaya, meydana qoymaq, 

çıxarmaq

: ortalatmaq. 

ortalamaq. 

 

- 

alnın orta bölümü: alın çatı. iki qaşın arası. 

 

- 

b

ir nərsələrin 

orta 

bölümü

: bel.  

- 

ortadan qaldırmaq: biryan edmək. etgisiz, təsirsiz edmək. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

360 

gidərmək. 

 

- 

ortası çökmək

, 

çıxmaq: bel vermək. əğilmək. 

 

- 

ortaya, 

araya çıxmaq

: 

baş göstərmək. bəlirmək. zihur 

edmək. meydana gəlmək. 

 

- 

ulu orta: 

açıq aşkar. 

 

- 

ortaya almaq

: çevirmək. quşatmaq. ehatə edmək. 

 

-

 

onu ortamıza aldıq

. 

-

 

şəhərin göbəyi

.  

-

 

orta aramsı

: 

-

 

şəhərin ortası

, orta 

-

 

aramsı

, 

ortarası

: 

şəhrin qəlbi. 

 

- 

ortaya çıxınmaq

: 

yapınmaq. düzülmək. dizilmək. olşunmaq. 

oluşunmaq. 

- 

ortadan bükülmüş dirə

k

: dirsək. 

-

 ortaya 

çıxarmaq: açmaq. düşürmək. çıxartmaq. 

-

 

paraların hamısın 

düşür

 

baxalım. 

 

- 

ortaya qoymaq, 

çıxarmaq: düşmək. 

 

- 

arıya

, 

ortaya gətirmək

: 

yapmaq. yaptamaq. yapşamaq. 

ürətmək. ürtəmək. ürtəşmək. törəmək. törətmək. törəgəmək. 

törətgəmək. işləmək. e'mal edmək. 

 

- 

arıya

, 

ortaya gətirmə

: 

yapma. yapım. yapış. ürətiş. ürətmə. 

ürtəyiş. törəyiş. törətiş. törəmə. törətmə. işləmə. işləyiş. işlətiş. 

e‟mal. 

 

-

 

bir dalqanın ortasından

 

ən uzaq qurşağı

: 

qarın. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

- 

dəğirman daşının ortasında ki: qağnıcaq. 

 

-

 

giriş qapısının eşik yanına vurulan

, 

qıraqları keçəli

, 

ortası pəncərəli

 

qapı

: 

qars qapısı. qors qapısı.

  

-

 

iz bıraxmadan

, 

ortadan çəkilmək

: 

izi bəlirsiz olmaq. 

itirinmək. unutulmaq. 

 

-

 

kiçik, orta boylu, ağzı geniş qab

: kavanoz. 

 

-

 

qıraqda yeyir, 

ortada 

sıçır, 

ortada 

yeyir, qıraqda sıçır. 

 

- 

orta asiya: 

-

 

yağsız

 (

gövdəyə yağ sürülmədən

) geysitsiz (> 

kesvət)

, 

kökəni

 

orta asiyaya dək

 uzanan, 

sərbəst biçimdə 

gələnəksəl gürəş

: qaraqucaq. qaraqucuq. 

 

-

 

avuc ortası. avuc içi. qol ayaz. əl ayası. 

 

-

qış ortası

: q

ara qış. zəmhərir. 

 

-

 

orta hızlı

, 

yavaş

, 

gen adımla yeriyən at

: 

qara əşgin. 

 

-

 

orta boyutlu, boylu, biçimli

: 

çaldanğ. çaladanğ. 

 

-

 

orta gedişlik

: 

orta yağdaylıq

: 

soğuqqanlıq.

 

salqınlıq. dinclik.

 

ılımlılıq. yumşaqlıq. yumuşaqlıq. yavaşlılıq. yavaşıqlıq. 

uys

allıq. mö‟tədillik. e'tidal.

 

-

 

orta yağdaylı

: 

orta gedişli

. 

ılımlı. yumşaq. yumuşaq. yavaş. 

yavşaq. yavaşıqlı. dinc. dincək. arsat. soğuqqan. salqın. 

salqınıq. uysal. uysaq. mulayim. e'tidallı. mö'tədil.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

362 

- 

orta yaşlı kişi

: 

qabatraç. qabatraş.

 

- 

orta yaşlı

: 

otuz yaşın aşmış. olqun. yetişgin. 

 

- 

orta yerim: 

ortalıq yeriş

: 

orta yeriş. insaf. 

 

- 

ortası çuxur dadlı çeşiti

: 

qadıngöbəyi.

 

-

 su, 

suyuq daşımağa ortası şişik boçqa

, 

boşqa

: kavtal 

qartal. 

 

orta 

 

orda

. 

o yerdə.

  

- 

çat orda

, 

çat burda: yeri bəlli olmayan.

 

 

orta 

 

orda

.

 ordu

. 

1

.

 

çəkirdək

. yuva. ocaq.

 

mərkəz

. 

qağan, xan 

otağının bulunduğu yer

. -

 

altın 

ordu

.

 

-

 

türk ordası

: 

türk 

ocağı

. 

1

.

 

el başının 'hərəmsaralıq' çadırı sarayı

. 

1

.ataman. 

qoşun

. 

yeniçəri

.

yaraqlı

, 

silahlı, düzənli 

topluluq. 

1

. anda. -

 anda kim var: orda kim var

.

 1

. 

hərəmxana. ərikə. 

-

 

ordabəyi: hərəmxana ağası

.

 1

. 

qararqah. ordu.

  

-

 orda burda:. 

obay çobay. dağınaq.

 

orta 

 

otru

.

 otra

.

 utru

.

 {orda

. 

ordu

.

}

. 

1

.

 

ara.

 

-

 orta adam: orta 

yaşlı

.

 

-

 

gecə

 orta: 

gecə yarısı

.

 

-

 orta qatar

: orta rədif

.

 1

.

 

yer.

 

-

 

ortada otrunmaq (utrunmaq): 

qarşı qoymaq istəmək

.

 1

. ortal. 

meydan. alay. 

1

.

 

ottura. 

davəriçilik

.

 

utru. otraqa. 

düz

. 

1

. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

fasilə

. 

məsafət

. 

uzaqlıq

. 

1

.

 

yarı. 

-

 orta orta

: yarı yarı

.

 1

.

 

meydan. ara. səhnə. 

-

 

pulları 

ortaya qoy

.

 

-

 

işi 

ortaya 

qoymadılar

.

 1

.

 

dəniz açığı. engin. əngin. ulu orta. yeniçəri 

ocağında tabur. quruh. dəsdə. arada. metəvəssid. 

-

 orta 

boylu

. -

 orta 

hallı: nə zəngin, nə yoxsul

.

 

-

 orta 

elçi: böyük 

elçidən altda olan elçi

.

 

-

 

ortasın

 bulmaq

: tə'dil edmək

.

 1

.

 

ara. 

uza. uzay. fəza. 

1

.

 

göbək. mərkəz.

 

-

 orta 

quşaq: aralıq 

geyim

.

 

əl geyim

.

 

bayağı qapsam, geyim

.

 (

# qopsam: rəsmi

)

.

 

-

 

ucun 

ortasın

 bulmaq

: baş açmaq

.

 

qərar vermək

.

 1

. bel.

 

-

 

qecə

 

yarısı: geçə beli 

-

 

dağın orta:

 

dağnu beli

.

 

-

 ortaya qoymaq

: açıqlatmaq

.

 

bəllətmək

.

 

meydana çıxarmaq

.

 

-

 

ürək

 

sözün bəlmir

.

  

-

 orta barmaq

: çöbəy barmaq

.  

-

 

kişi ortası: orta yaşlı

.  

-

 

keçə orta: gecə yarısı

.  

-

 

günorta: öğlən

.  

-

 

orta sürmə: rəndə

.  

-

 

ortagün: pənşəmbə

.  

-

 ortadan 

itmək: taşaymaq

. 

gözdən itmək

. 

sıvışmaq

. 

gizlənmək

. yox olmaq.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

364 

ortababat 

 alatav.  

orta

baş

 

 

arabaş. 

araqarmas. ortaqarmas. orta

başqaruçu. 

ortamüdür. 

nazim.  

orta

başqaruçu

   araqarmas. ortaqarmas. orta

baş. arabaş. ortamüdür. 

nazim.  

ortaboylu

 

 

-

 

orta boylu, kiçik təpəli çivi

: 

qarcığa. qarcıfa. 

 

ortac 

 

1

.

 

ortadaki.

 

ortanca. 

1

.

 

ilimli.

 

dəngəli

.

 

ortayolçu

. 

1

.

 

mirasçı

.

 

-

 

bu oğul

, 

ortacım oğul

. 

1

.

 vali

.  

ortac 

 

1

. 

ortaş. ortaq

. qapaşıq. qabaşıq. qapşıq. qabşıq. şərik. 

1

. mütəvəssit. 

1

. yumşaq xuylu. miyanərov. 

 

ortaca 

 ortanca. orduca.  

ortacı

 

 ilimli.  

ortacı

 

 

törətən. müvəllid. ürətən. öndürən. bərətən. baratan. 

doğuran. doğurcu. gərəkdirən. gərəkdirici. oluşduran. 

oluşdurucu. meydana gətirən. istədən. düşürən. çapan. 

bais. edici. itici. itci. eddirən. ittirən. icab edən. səbəbçi. 

müsəbbib.