Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə50/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   124

oslanmayan 

 

<

 

oslamaq

gözləmək


)

.

 

gözlənilməz



. 

güman edilməyən



. 

qaraşılmayan

.  

osluq 

 osurmaq.  

osmaq 

 

ozmaq

.

 otmaq



.

 1



.

 

osturmaq. ozdurmaq.



 

pişirmək. 

bitirmək. gəlişdirmək. 

-

 

işlər 



osub 

keçürgən: işlər düzüb 

keçirdən

.

 1



.

 

ozmaq. ötmək. uzmaq. utmaq. keçmək. 



-

 

onun atı 



ozdi

.

  



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

388 

osmaqlamaq 

 qalxmaq. maraqlanmaq. 

maraq edmək. ağız aramaq. 

bilmək istəmək. bilimsəmək

. 

bilmək isdəmək



. 

keçirsəmək

 

(

keçmək


.

 

istəmək



.

 

ötsəmək



.

 

utsəmək



)



oso 



 su.  

osodo 

 sulu.  

osom 

 

1

. andan son

 (sonra)

.

 

bundan son. 



1

. yosom. usum. 

bənzəş. qiyas. 

 

oson kayir 



 

şalala


.  

oson 

 hovuz

ospar 

 

( < os: ot: 

öt

ut



üt

 ) 

özsevər

. qururlu. kibirli

 ( < 



qabarlı

)

.

 

çalpar



. 

çalmar


. 

çalar


. 

çaluq


. 

çalqır


. 

çalıq


. 

şişirdən


. 

ötürən


. 

ötgən


. 

ötgün


. yutqun. qururlu. kibirli. 

osparlı

 

 quruntulu. gurultulu. qurumlu.  

osparlıq

 

 

özsevərlik



. quruntuluq. gurultuluq. qurumluq. 

şişək


.

 

kəndinə aşırı güvənmə. qurum. çalım.



 

osrımaq

 

 

ostırmaq


.  

osruq 

 osuruq. osduruq.  

osruş

 

 

yaşar. tərəqqi. 

 

osruşmaq

 

 

osuruşmaq. osduruşmaq. 

 

ossun 

 

olsun

. qəbul. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ostırıq

 

 



( < os: uca)

. üssoy. üsturuq. üstırq



(

 

<

 

üst: yuxarı + ırq

soy)



ağsoy. əşraf. aristokrat.

 

osturaq 

osduraq

. -

 osduraq 



kişi: tasğıraq

.

 

tərs kişi



.

 dazalaq


.  

osturan 

osduran

. osurqan.  



osturma 

 

gəlişinmə. genişlənmə. genişləmə. genişləyiş. qoğzanış. 

qoğzanma. qalxış. qalxınma. ilərləyiş. ilərləmə. ilərmə. 

ucalış. ucalma. abadlanma. açıqlanış. açıqlanma. 

böyümə. tərəqqi. pişrəft. tosiə. ümran. inkişaf. təkamül. 

 

osturmaq 



 

qabara atmaq. qaz çıxarmaq. yel bıraqmaq. əldən 

qoymaq. pısıtmaq.

 

osturmaq 

 ozdurmaq. osmaq. ozmaq. 

pişirmək. bitirmək. 

gəlişdirmək. 

-

 

işlər 



osub 

keçürgən: işlər düzüb keçirdən

.

  

osturmaq 



osdurmaq

. 

əsirmək

.

 

isturmaq. qoxutmaq. 



yelləndirmək

. 

səsləndirmək

.  

osturtmaq 

 

qalxındırmaq. qoğzamaq. ucaltmaq. genişlətmək. 

açıqlatmaq. gəliştirmək. abadlamaq. 

 

osturuq 



osduruq

. osruq. osuruq.  



ostutmaq 

osdutmaq

taslama

q. şişirmək. uzanmaq. artıqlamaq. 

özünə artığına güvənmək. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

390 

ostvar

 

(

fars

)

 

 

<

 

üstvar

. 

sağlam. 


-

 

üstvar

,ostvar olmaq:

 

üstvarlamaq

. 



üstəbarlamaq

. 



üstəbarmaq

. dikəlmək. 

 

ostvari 

 

sağlamlıq. mətanət. 

 

osuq 

 

otuq



( < osmaq



otmaq:

 

bitişmək



.

 

gəlişmək



)



1



.

 

inkişa



f. 

təkamül. gediş. 



-

 

işlərin osuğu



.

 

-

 

bu iş osuğu böylədir



.

 1



.

 

bir 



nəsnənin bir nəsnəyə dəğişməsi. bir nəsnənin bir nəsnə 

ilə. ıstihalə. 



1

.

 

oyuq. huşlu. açıq könül



.  

osuqlamaq 

 

hilə ilə kilit açmaq. 



-

 

üsüqləmək. 



 

osun 

 

o tərəf. 

 

osunda 

 burda.  

osup 

 

əsip


. 

ötüb


.  

osurqan 

 osduran.  

osurma 

 

osuruş

. osurum

. üslənmə. üsləniş. üslənim. yüksəlmə. 

yüksəliş. yüksəlim.yücəlmə. yücəliş. yücəlim. ucalma. 

ucalış. ucalım. ulalma. ulalış. ulalım. böyüşmə. böyüşüş. 

böyüşüm. boyatma. boyatış. boyatım. yaprama. 

yaprayış. yaprayım. abrama. abrayış. abrayım. ərkinmə. 

ərkiniş. ərkinim. gəlişmə. gəlişiş. gəlişim. gülüşmə. 

gülüşüş. gülüşüm. gülləşmə. gülləyiş. gülləşim. ilərləmə. 

ilərləyiş. ilərləyim. inkişaf edmə.

 

e'tila'. pişrəft. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

osurmaq 

 yorutmaq.  

osuruq 

 osruq. osduruq.  

osurum 

 

osuruş

.

 

osurma. 



üslənmə. üsləniş. üslənim. yüksəlmə. 

yüksəliş. yüksəlim.yücəlmə. yücəliş. yücəlim. ucalma. 

ucalış. ucalım. ulalma. ulalış. ulalım. böyüşmə. böyüşüş. 

böyüşüm. boyatma. boyatış. boyatım. yaprama. 

yaprayış. yaprayım. abrama. abrayış. abrayım. ərkinmə. 

ərkiniş. ərkinim. gəlişmə. gəlişiş. gəlişim. gülüşmə. 

gülüşüş. gülüşüm. gülləşmə. gülləyiş. gülləşim. ilərləmə. 

ilərləyiş. ilərləyim. inkişaf edmə.



 

e'tila'. pişrəft. 

 

osuruş

 

 



osurum



osurma. 

üslənmə. üsləniş. üslənim. yüksəlmə. 

yüksəliş. yüksəlim.yücəlmə. yücəliş. yücəlim. ucalma. 

ucalış. ucalım. ulalma. ulalış. ulalım. böyüşmə. böyüşüş. 

böyüşüm. boyatma. boyatış. boyatım. yaprama. 

yaprayış. yaprayım. abrama. abrayış. abrayım. ərkinmə. 

ərkiniş. ərkinim. gəlişmə. gəlişiş. gəlişim. gülüşmə. 

g

ülüşüş. gülüşüm. gülləşmə. gülləyiş. gülləşim. ilərləmə. 



ilərləyiş. ilərləyim. inkişaf edmə.

 

e'tila'. pişrəft. 

 

osusmaq 

 

sivrilmək. sivrimək. qalxmaq. tərəqqi edmək. 

 

osyan 

 

(ts) 

otyan. 

cücərən

. 

çıxan 


>

 

üsyan



:

 

qoğzanış



.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

392 

oşal

 

 

o şol. ol. anığ olmayana 



(qayib

 

olana)



 

deyərlər. 

 

oşanca

 

 

şolqədər. olqədər. 

 

oşatmaq

 

 

<

 

oğşatmaq

.

 

usatmaq. osatmaq. 



xırdalamaq

. 

üzmək


. 

sıyırmək


.  

oşındanca

 

oşındanca

orayadəkin. oracan. 

 

oşınta

 

oşında

. 

orada. haman yerdə. həmana. 

 

oşıntaq



 

oşındaq

öyləcə. onun kimi. ila axər. 

 

oşqoş

 

oşkoş

. 



<

 

metatez


 

oxşaş


. 

bənzər


. 

bənzəyən


. kimi.  

oşlan

 

 

uşlan

. xan yönündən verilən şölən, qonaqlıq, yemək. 

 

oşmuna

 

 

uşmuna

. 

bu qədər. o qədər. 

 

oşol



 

 

o kimsə. o nəsnə. 

 

oşondan

 

 oradan. 

 

ot 

 

1

.givə. gəvə. yem. yulaf. alağ. 



1

.

ota

. dərman. düzə. 

onar. on


ur. ot. ota. arnaş. çara. çarə. şəfa. çıxır. 

1

.toz. - 



qabartma, abartma tozu, otu: 

acıtma tozu

, otu

: yoğuru 

(

xəmiri


) 

aşıtan, acıtan, qarbartan öğə, öznə



1

. uçra 


>

 

uça. 



çara. çarə. darı. dərman. 

1

. dərman. 



1



od

. qor. 

1

gənəlliklə uyduru bitgi ürünlərinə verilən ad. muxəddirə. 



 

- 

çanına

 ot 

tıxmaq

: susdurmaq.



  



ağ çiçəkli, iti, bərk tikənli bir

 ot: 

qazan dələn. 



 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 

boğan



otu: 

itboğan. qaplanboğan. acıçiğdəm. 



 

-

 

nərsəni sarımada işlənən incə, yumşaq yapraq, 



ot: 

qığış. 


kağış. kağız. 

 

-

 ot 



çeşiti: gəlingirgiçi.

 

 



-

 

tikanlı 



ot: qazal. qatal

 

-

 

yazda bitib, yeyilən 



ot 

çeşiti

: 

qazanqarası. 

 

-

 

əldə üzdə çıxan sarı yaralara sürülən bir 

ot

, dərman

: 

qazan qarası. 

 



ağılı 

ot 

çeşiti

: 

qanyaşı. qanyaş. 

 

- 

çörək 

otuqaracoqaraca

qaracücən



qaraçərək



otu

qaraçörək. çörəkotu. qaramıq otu. 

 

- 

qaracaot1

. yel, şiş, rumatizmi gidərən ot. 



1

. iç sürücü ot. 



1

çörək otu. 



 

-

 

qaramıq 



otu: 

qaraçörək. qaraçərəkotu. qaraco. qaraca. 

qaracaot. qaracücən. çörəkotu. 

 

-

 

loğusa 



otu

qarasma. zəravənd. 



 

-

 

saqqız 



otu: 

qara qoğut. 



 

-

 sulaq 



yerlərdə

, 



bulağ qıraqlarında yetişən ot

: 

qazayağı. 

 

-

 

susuz yerlərdə yetişib

, 

yeyilən ot

: qaravruq. 



 

-

 

kökündən saqqız çıxarılan bir 



ot: 

qaravruq. qaravlıq. 



-

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

394 

qaravlıq saqqızı



 





ot tuxumu

. qaracuq. qaracıq. qaratuq. qaramuq. qaramıq. 



 

-

 

tarlalarda bitən

, pis qoxulu, 

yemişli ot: qarqabardağı. 

 

- 

yapışqan 

ot 

çeşiti: qaraqatma. qaraçatma.

 



əkinlə yetişən bir 

ot: 

gəlinbarmağı.



 

- 

qızıl

ot

: qızılçökük. yerkökü. sarıkök. gəlinbarmağı. qırt qırt. 

qıt qıt. həvic. 

 

- 

gəlincik 

otu: qaqma. 

 

- 

həsir

 otu

: küfə. köfə. k

ofa. 


 

- 

iri yapraqlı 

ot 

çeşiti

: 

qatırdırnağı. 

 



istiot

-

 

acı

ot

-

 qoxot

-

 qoxuot.  

- 

qaracot: qaraot

. sarılıq kəsəlinə qarşıt, dərman. 

 

-

 qaraot

: ağır ağrılara qarşılıq 

(

ilaclıq


) 

üçün işlənən 



ot.  

-

 

tüpürük (tükürük) 



otu: 

qarqa soğanı: soğanlı bitgi çeş

iti. 

 

-

 

güdə boylu

, pis qoxulu ot: 

qarqa düğləği. qarqa düvləği. 

qarqa düləği. qarqa ibiği. qarqa iğnəsi. qarqa qozağı. qarqa 

qoğzağı. qavalabardağı. qavaldız. əbucəhl qarpızı. acı xiyar. 



 



qarqaotu: 

bitgi çeşiti. 



 

-

 

yapraqları tüklü

, 

gövdəsi bucaqlı bir 

ot

: qarallıq. 



 

- 

qamış 

otu

: qarqalıq. həsir 



otu.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

- 

qarulaotu

: ağrı 


otu.

 

 



-

 

su qıyılarında bitən

, 

iri yapraqlı

, 



su ilə ələ sürülüncə 

köpürən bir 

ot

: qarqasabın. 



 

- 

kişi

otuadamotu: qanqurudan

. 





qan otu

: qırmızı çiçəkli, ağılı bitgi. 



 

-

 

qaşıq

otu: yapraqla

rı qaşığı andan bitgi türü. 



 

- 

yabanı

 otlar

: kəğəl. kağal. kəhgir. kağqır. kəvlə. 

> 

kəhlə. 


ot

alağ. kəhlə. küsgüt. asalaq, əngəl bitgilər. 



 



yeməli 

ot 

çeşiti

: 

qaldırq. 

 

-

 

könül quşu 

otu: 

quş


 

sütü:


 can ot

u: qıt tapılan nərsə. 

 

- 

ağılı

 ot

: ağı

ot

u. baldıran. 

 

-

 ot 

böcəyi: qaranlıqda ışıldayan qurd. 

 

-

 otlu ayaq: 

iti gedən. 

çapağı.

  

-



 basurotu > 

bəvasil dərmanı. 

 

-

 

çalqı



otu

: quraq yerlərdə bitən bitgi. çaxmaq. 

 

- 

bitotu

: bitlərə qarşı işlənən yarı asalaq 



(

əngəl


) bitgi.  

- 

ot kimi: otsu. 

 

- 

acı 

ot, istiotla bast

ırılıb

, 



issidə qurudulan ət

: 

gömmə. 

bastırma. pastırma. 



 

-

 yunaq otuhamam otu

: qıl qıran. aratma davası. qılları 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

396 

dibdən götürən yoğur 



(

xəmir


) dava. 

 

- 

içində 

ot bitgi, 

çalı çırpı çürükləri olub

, 



kübrə kimi 

işlənən topraq

: 

kaval toprağı. 

 

-

 

itə ot

, 

ata ət


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin