Türkçesi: Hilmi Ziya Ülken

Önerme  XlX’dan  LII’ye  kadar. 
-  Dış  objeler  bizi  sevinç  ve  kederle 
ve bunun sonucu olarak sevgi ve kinle, aynı zamanda arzu ile duygulan­
dırırlar; bu duygulanışlar, hep iyi seçilmiş olmayan birçok isimler taşırlar; 
Spinoza bunları tahlil ediyor ve her zaman kullanılan adlandırma ile faz­
la ilgilenmeksizin onları açıklıyor ki, bunu kendisi de önerme 22’nin sco­
lie’sinde ve daha ilerde önerme 32’nin scolie’sinde söylemektedir.
Önerme  XXVI,  scolie. 
-  Metni  daha  iyi  anlaşılır  bir  hale  koymak 
için,  ben  existimatio  kelimesini  üstün  değerlendirme  (suréstime),  despectus 
kelimesini de aşağı değerlendirme (mésestime) şeklinde çevirmek gerektiği 
sanısında  idim.  Ve  admiratio'nun  karşıtı  olan  contemptus  için  de  mépris

---

320 ETİKA
kelimesini  kullandım.  Aşağı  değerlendirme  konusunda  (s.  293,  satır  21) 
W.  Meijer’e  göre  metni  bir  değişikliğe  uğratmak  yerinde  olacaktır.  Aşağı 
değerlendirme  sevinçsiz  olduğu  halde,  o  kedersiz  olacaktır;  Meijer’in  bu 
düzeltmeyi haklı göstermek için ileri sürdüğü sebep şudur ki, tanım 22’ye 
göre  aşağı  değerlendirmenin  nedeni  kindir  ve  o  da  bir  kederdir.  Fakat 
aşağı değerlendirme şüphesiz bir kinden geldiği içindir ki, onun bir sevinç 
olması gerekir, zira kin duyulan objeyi yok eden veya sadece azaltan şey 
sevinç verir (önerme 20). Başka deyişle, kin besleyen kimsede, onun nef­
ret  ettiği  veya  kin  beslediği  şey  bir  tatmin  ve  bir  aşağı  görme  sevincidir; 
Spinoza’nın alay etme (dérision) hakkında söyledikleri ile de karşılaştırıla­
bilir (tanım 1 1 ) .  Bunun sonucu olarak ben Meijer’in ileri sürdüğü düzelt­
menin kabul edilebileceğini sanmıyorum.