Amaliy ish mashg`ulot savollari
1. Topografik plan va xarita tarkibi, mazmuni bo‘yicha ma’lumotlarni tahlil qilish o‘rganish
2. Xaritada tavsilotlarni va relefni ko‘rsatish usullari bo‘yicha mashqlar bajarish
3. Topografik xaritada chiziq uzunligini aniqlash va maydon yuzalarini hisoblash
4. Topografik xaritada burchak o‘lchash va oriyentirlash burchaklarini hisoblash
5. Topografik xaritada nuqta balandliklari va koordinatalarini hisoblash
6. Topografik kartadagi nuqtalarning balandliklarini aniqlash.
7. Topografik xaritada berilgan chiziqni bo‘ylama kesimini tuzish. Berilgan qiyalik bo‘yicha chiziq o‘tkazish.
8. To‘g‘ri va teskari geodezik masala echish.
Javoblar
1 .Predmetning aniq Rasmli va o‘lchamlarini to‘liq ifodalaydigan va mazkur Rasml xamda o‘lchamlarni nazorat qila oladigan tekislikdagi tasvir chizma deyiladi.
Joyni tasvirini kichraytirib ko‘rsatilgan chizmasiga xarita yoki plan deb yuritiladi. Yer yuzasini qisqartirib, umumlashtirilib kartografik proeksiyalarida tuzilgan, re’lef va tafsilotlar ko‘rsatilgan tasvirini xarita deb yuritiladi. Yer yuzasini kichik xududlari kichraytirib gorizontal proeksiyalari faqat tafsilotlar bilan tasvirlangan, relefi tasvirlanmagan chizma plandeb ataladi.
Topografik xarita – bu joyning yuqori axamiyatda to‘liq ko‘lsatilgan chizmasi ya’ni xaritasidir. Yuqori axamiyatda deganda joydagi barcha tafsilotlar: avtomobil va temir yo‘llar, daryolar, o‘simlik olami, xayvonot olami, axolini joylashuvi, chegaralar, davlat boshqaruvidagi va boshqa bino inshootlar, joyning relefi va xokozolar ko‘rsatilgan xaritadir.
2 . Joyning relefi deb – yerning tabiiy yuzasidagi notekisliklar (baland-pastliklar) ko‘rinishiga aytiladi. Relef topografik xarita mazmuning eng muhim elementidir.
Relef Rasmllari. Yer sirtining har xil notekisliklaridan relefning asosiy oltita Rasmllarini ajratish mumkin. Bularga: Tog‘ (tepa), tizma tog‘, egarsimon joy (bel), yonbag‘ir, chuqurlik va soylarni kiritish mumkin.