yerlənmək sığınmaq. örtünmək. bağınmaq. qonmaq. qoyunmaq. qonuqmaq. qucaqlanmaq. sıxlınmaq. soxulmaq. - hammı bir otağa sığıb yatdılar. 1. tutmaq. - bu ikisi birbirinə sığır.
yerlər -çox gözləyən kor olar, susuz yerlər çor olar.
-qayalığ, sarp, çarp yerlər: sapqa. çapqa. çıpqa. sıpqa. dağlıq yer.
yerlərin -baxca kimi yerlərin çevrəsinə salınan, taxılan incə, uzun, düz dirək, sırıq: saldal.
yerlərtə -dağlıq yerlərdə otu çox, bol olan yer: quyaq. quysaq. quyey. quzey. quzay. kovzay. kovzey. kövrəz. kövərəz.
-qorxulu yerlərdə, nərsədən çəkinmək, qorunmaq üçün qoyulan, çəkilən sınır, qorxuluq: sakınduruq. saxlac.
yerləşən -axıntı suyun axıtıldığı, salındığı, quyu ağzına yerləşən çanağ:salavan. salıvan. çalavan. çalasal > çalasər.
-içə doğru çıxıq, yığıq, avuca, belə yerləşən düğün, qopa: somut (# tomut: dışa doğru çəkik, yığıq, düğün).
yerləşmək 1. . orun salmaq. yerin bərkitmək. 1. seyxəşmək. seyrəşmək. sınğamaq. 1. sıymaq. sıyınmaq. sığmaq. sığınmaq. - bu ora sıymaz. - ağzıva sıyan söz danış.
yertə -olduğu yerdə cummaq, qurumaq, donmaq: sırqaymaq. sınqaymaq. sıntaymaq. səs səmiri kəsilmək.
-soyuq düşür, ölüm çökür varlıqlara, üşür yerdə qızıl güllər -bir yerdə özəl, seçgin yer: səki. səkə. səkgi. törə.
-yerdə bıraxmaq: sərmək. sərimək. salmaq. atlamaq. unutmaq. üzərində durmamaq. dışında tutmaq. qarışdırmamaq. velləmək. sərf nəzər edmək. - heç bir incəliyi sərmədən işi bitirdilər.
-düğün salan düğünləri çözənməz, yaman olan yaxşılığı seçənməz, əz başını yaman görsən hər yerdə, yaman olan yaxşıları görənməz.
- salındığıyerdəotlamaq: heç bir ilərləyiş göstərmədən durmaq.
- bir yerdə görünmək: bir yerə gəlmək. qara salmaq.
-kəsilən ağacdan yerdə qalan bölüm: kütük. kötük. oturqa.
-yerdə gizlətilmiş, saçılaraq qonan quşu tutan tələ çeşiti: saçratqu. saçratuq.
yertən -qab sınan yerdən süzər. (idiş çatlağından süzər)
-qucaq açar ər yerdən , görsə qonaq qıraq yerdən uzaqdan, bir qapını qırx qapar, qaykişilər uzaq olsun qonaqdan. (qaykişilər: (qay: pis). namədlər)
-bir yerdən bir yerə, bir üzdən başqa üzə dəğişmək, köçünmək: sırpınmaq. sırpanmaq. sıyranmaq. sıyrınmaq. sıypınmaq. sirpənmək. sürpünmək. yerindən oynamaq.
-nərsəni bir yerdən siyirmək, ayırmaq: sırmatmaq. - sudan balığ sırmatıb satdı. - yeməyin, ətin suyun sırmat.
-gizlicə, yavaşcadan bir yerdən, işdən çəkinmək: sakğınmaq. sayxınmaq. yayğınmaq.
-nərsəni olduğu yerdən dışar çıxartmaq, çəkdirmək: savurtmaq. - arxa dişlərin hamısın savurtmuş.
-yerdən uca qurulmuş yataq: sərir < səkir. kürsü.
-varın verən utanmaz, küsük yerdən umanmaz. -varın verdin utunma, küsük yerdən umunma.
-yerdən tapsan sanab al, söz bilməsən dinməz.
-son damcısına dək nərsəni bir yerdən götürmək, axıtmaq, ağdarmaq: sırqırmaq. sıyırmaq. sirgirmək.
-başqa yerdən gətirilmiş: salma. gətirmə. - salma görənək. - salmadin (: başqa yerdən gətirilmiş rəsm, dəb, din). -salma su: çəkilmiş arx.
-bir yerdən şığıb, iticə axan, saçan, çıxan, düşən nərsə: saçma. axın.
-bir yerə, verilən, atılan, bağışlanan, bir yerdən, kimsədən alınan, gələn, yığılan pay, pul, nərsə: kömək. salma. sağma. səpmə. (salman. sağman. səpmən: el içində gəzib bir törk, hünər göstərərək para toplayan) yardım. eanə. - bu kəndin çox işləri salmalıq parası ilə yollanır.
yesə -əti acı daş yesə, gedməz üzdən üzü çox, uzaq durqıl olardan, asdarı yox üzü yox.
yetbə yetbək. satanğ. usta. mahir.
yetbəq yetbək. yetbə. satanğ. usta. mahir.
yetə -arzular uzun ömrümüz güdə, kimləri yetə, kimləri gedə!.
yetər - axar axarda gedər, barıb oluna yetər. (oluna: olacağına).
-usluya bir söz yetər, ussuza min söz itər.
yetərsən -yaşam dedin iki dodaq arası, iyi olmaz dost dilinin yarası, yol dedigin uzaq değil şurası, gec qalmasan indi dursan yoluva, amac yolun başa yürüb yetərsən.
yıqar - ölüm gələr alar gedər, ayrılıqlar yıxar didər. -bilək yıxmazı, bilik yıxar. - göyə sağuran üzündə yığar. (sağuran: tüpürən) -üzülməkdən nə çıxar, nərsə yapsan üzülməyin evin yıxar.
yıqarsan -kötülərdən yaxcılığı umarsan, toxmaq başda çomağıvı yığarsan.
yıqcalamaqyığcalamaq. sıymalamaq. sımalamaq.
yıqıb -çadırın tikələrin təpədə yığıb bağlayan düğün: salqan. salkit. səlkit. çalgit. çəlgit. baş düğün.
yıqıq -yığıq, toplanmış hər nə: qurum. topar. koma. - bu mal davar qurumu nəyivə gərək. - bir qurum mal yığdı. -içə doğru çıxıq, yığıq, avuca, belə yerləşən düğün, qopa: somut (# tomut: dışa doğru çəkik, yığıq, düğün) -dışa doğru çəkik, yığıq: tomurtuq. (# somurtuq: içə doğru çıxıq, yığıq. ) -içə doğru çıxıq, yığıq: somurtuq. (# tomurtuq: dışa doğru çəkik, yığıq) .
yıqıla -kim vermiş yetimə malın, el yığıla alanmaz.
yıqılan -bir yerə, verilən, atılan, bağışlanan, bir yerdən, kimsədən alınan, gələn, yığılan pay, pul, nərsə: kömək. salma. sağma. səpmə. (salman. sağman. səpmən: el içində gəzib bir törk, hünər göstərərək para toplayan) yardım. eanə. - bu kəndin çox işləri salmalıq parası ilə yollanır.
-dilənçilikdə alınan pul, bölük, yığılan gövət, ehsan, mə'rəkələrdə toplanan pul: parsa. - parsayıtoplamq: dövrə vurub pul yığmaq.
-im, iz olaraq yığılan daş koması: quşqa
-yıxılan uşağı avutma, oyalama, qıncıqlama üçün söylənən söz: quş tuttu.
-bir yerdə (covqada batırlara, dərvişlərə, qutur, gövət, ehsan, sədəqə kimi) verilən, yığılan paranı toplamaq: kisələmək -neçə qətlənərək yığılan nərsə: . sındı. qətli. - sındı çəlik: neçə tikədən oluşub, tikələri birbiri içinə girib, yaxud üst üsdə qətlənərək yığılan əsa.
yıqılıb -tıxanıbdır boğazım, dadsız ağız, yox gümanım atmış ola birdə danım, yarı can düşmüşəm əldən quruyub əl ayağım, duvağımda yıxılıb yox dayağım. (qocalıqla yalnızlıq) -el şənliklərində yığılıb, əğlənən sayıl, açıq, böyük alan: saylağ. saylanğ. səyləğ. səylənğ. seylək. seyləğ. (sayılqa. saylanqa. səyləngə. seyingə. seyləngə. salyanğa). -yığılıb dərilməmiş: sərsəl. səlsəl. sərbəsəl. səlbəsəl. sərəsür. sürsət. törtöküntülü. səlqiyə salınmamış. - başacağsız kişinin evi sərəsür gedir, olur. -suyu çəkilib yığılıb büzülmək: soğalmaq. - soğalıb solağmaq.
yıqılırsa - yıxılırsa biri əldən tutasan sən kişisən, düşənə vurmuyasan taqqa təkə sən kişisən, varasan malla davara yoluvu azmıyasan sən kişisən, əzilib ya əzələr olsana topraq təki bərk sən kişisən, istəyin salmaya əldən ələ, ovsarlıyasan sən kişisən, kar koru kəl keçəli manlamasan sən kişisən (istəyin: həvəsin. nəfsin). (manlamasan: ayıblamayasan).