Turuz söZLÜGÜ 15-01-2017 1395- III 18 400 Başlıq Bey Hadi

yatanışmaq yadanışmaq. sağınışmaq. səğinişmək. umursuşmaq. anırışmaq. birbirin yada salmaq, xatırlamaq.

yatanmaq yadanmaq. yada salmaq. sağınmaq. sanığmaq.

yatansayın hər vax yatanda. hər yatışda. -yatansayın bir dənə bu davadan atın. (sayın:hər).

yatanta -hər vax yatanda: hər yatışda. yatansayın. -yatansayın bir dənə bu davadan atın. (sayın:hər).

yatar -yatar durumda olan: sərgin. salqın. kəsəl. xəsdə. (# dərgin. dirgin: asağsağlam)
-qatı əsən, tez yatar, asda gələn, zor batar
-yapınc atda ər yatar. (geyimlə kişi ölçülməz). (yapınc: örtük)
-ükəl yatsa el yatar, kahıl yatsa qal yatar. (ükəl: uka. dahi. zəki. ağil). (kahıl: gic. səfeh)
-gecəni danan, dan atan yatar.

yatatır -uzaqlıqla özgəşilir. (ıraqlıq yadatır, yadlaşdırır).

yatayına üfüqi. -dirək, dayaq üzərə yatayına (üfüqi) qoyulan uzun ağaclar: quşqonmaz.

yatın yadın! yada sal!. yadla!. sağın!. səğin!. an!. anıt!. xatırla!.

yatın yadın. kəndinə yabancı . - dalqınlıq qaçırır uykularımı, kimsələr biləmir acılarımı, bir yadın oluram gecə olunca, illər ötür ata dan ışıq doğunca.

yatınmaq sinmək. (sink (ingilis). batmaq. basınmaq. gömülmək. saplanmaq. qafasına girmək. çökünmək. dalınmaq. içinmək. düşünmək. sağınmaq. sağanmaq. eninmək. azalmaq. unutulmaq. yerləştirmək. örtbas edmək.

yatıntan -acı qalsa içində, paylaşmasan kimsələ, dadlı qaçar yadından, yaşın sönər tez çağın.

yatır -qutluq, içində yatır, çölün arama. (qutluq: xoşluq. xoşbəxlik). (çölün: çöldə. bayır. bayırda)
-ellərin tini dilində yatır, ellər ölür dilləri qalır. (tini: ruhu) .

yatırqan -asav, yadırqan olmayan:sındıq. sindik. dindik. uysal. müti'.

yatırqanmaq yadırqanmaq. gürələnmək. guralanmaq. alışqanlığın itirmək.

yatırmak (sərmaya) sınğıtmaq.

yatırmaq -yerə yatırmaq, basmaq: . singirləmək - boynundan tutub singirlədi.

yatırmaq -yumşaqlıqla bir qarqaşanı yatırmaq, bir düğünü açmaq: sıypalamaq. sıypamaq. sığpalamaq. sığpamaq. sıyqalamaq. - ev, iç soruların, çətinliklərin ititmək yox, sıypamaq yeydir. 1. yapırlamaq. yasırlamaq. hamarlamaq.

yatışlı -cana yatışlı: sınışlı. sinişli. yaxışlı. uyquşlu.

yatışmaq səğmək. səğinmək. azalmaq. saylavmaq. saybalmaq. sayballamaq. dinmək. durmaq. sakinləşmək.

yatışta -hər yatışda: hər vax yatanda. yatansayın. -yatansayın bir dənə bu davadan atın. (sayın:hər).

yatqın 1. singin. cana sinən, yatan. 1. . uyqun. asılı. faydalı. -könlə yatqın, uyqun, asılı faydalı nərsə: sağqur. sağqır.
-ağla yatqın: sağın. sağlam. ağıllı. ağıllıca. mə'qul. insaflı. normal. huşlu başlı. fərsatlı. idraklı. əqli səlimli. mötədil. məntiqli. anlamlı. mə'nalı.
-könlə yatqın, uyqun, asılı faydalı nərsə: sağqur. sağqır.

yatquluq -eykülük yap eykülük yap eykülük , at geri qalsın uzaq tam yadquluq. (yadquluq: düşmanlıq. biqanəlik).

yatla yadla!. yadın! yada sal!. sağın!. səğin!. an!. anıt!. xatırla!.

yatlaştırır -uzaqlıqla özgəşilir. (ıraqlıq yadatır, yadlaşdırır).

yatma -yüngülcə yatma: quş yuxusu. yüngül yuxu. hər bir səsə oyanma.

yatmaq 1. sallanmaq. aşağı düşmək, enmək, əğilmək. çökmək. 1. sərişmək. sərinmək. uzanmaq. dinmək. 1. sığınmaq. oturmaq. durqunaqmaq. durqonaqmaq. durqunaqlanmaq. iqamət edmək.
-nərsə nərsiyə keçmək, girmək, yatmaq: sığınmaq. sinmək. - sığmaz topraq: su çəkməyən bərk, daş topraq.
-sayağ yatmaq. (sayağ : yüngül)
-ürəyinə yatmaq: ürək bağlamaq. quşu qonmaq. ilgilənmək. əlaqəmənd olmaq.
-cana yatmaq: sınışmaq. sinişmək. yaxışmaq. uyqun gəlmək. - bu sözə sizə sınışmazki. - qırmzı sənə sınışır.
-nərsə nərsiyə işləyib yatmaq: sinmək. - gözəl qoxular evin burbucağına sinmiş.
-canına yatmaq:sınışmaq. sinişmək. sınğışmaq. sınşınmaq. sinişmək. sinşinmək. qanı istinmək. isti qanlılaşmaq. söyləşmək. söy söhbətləşmək.

yatsa -ükəl yatsa el yatar, kahıl yatsa qal yatar. (ükəl: uka. dahi. zəki. ağil). (kahıl: gic. səfeh) .

yatşam yatşam. yaxşam. yaşğam. axşam. - saçar yaxşam: saçar yaşğam: saçar yatşam: səhər axşam. - saçar yaxşam salqın qalxar. (saçar: saçış. səhər).

yatta -indi artıq o günlər artda, quru nisgil anısı yadda !!!.

yattan -yaddan çıxarmaq:salıtmaq. savqıtmaq. savqırmaq. ayırmaq. boşamaq. açmaq. çözmək. təcrid edmək. təfkik edmək. unutmaq. münfəsil edmək.

yattaş -oylaq, not, yaddaş kağazı: andağıq. sudarıq (< tutarıq). kütül. küt. küsül. küs. çütül. çüt. fiş. - cibində küsül əlindən təprəşmək olmur.

yattaşt yaddaşd. yaddaşt. 1. sırıc. not. qısa yazı. oylaq. andağ. 1. yadaç. salın. zehn. andağ. sudar (< tutar) 1. yadaç. sudar (< tutar) andağ. sarqıt. sarıq. not.

yatti -yad yaddi mənə yoxdu belə ilgisi mənlə, hər nə gələ başım əzilə dosduma bağlı.

yatuva -yaşlandıqca yaşın itər daduda , uşaqlığun verər dadın sala bilsən yaduva. {çalış qayıd uşaqlığıva, son verməyə yaşlığıvın tutaqlığına). (tutaqlığına: acizliginə. əsirliginə)}.

yatyan - baryan qapın min bolası, yatyan qapın bir bolsın. (baryan: gedən. keçən). (bolası: olası. olmuşsa).

yava saçma. əbəs. boş. anlamsız. hərzə. yersiz.

yavaçı yalançı. sərcən. səricən. səriyən. sırıcı. dələduz.

yavalamaq sandıramaq. sayığlamaq. səğgilləmək. sərgilləmək. salqılamaq. səfehləmək. həzyan söyləmək.

yavan quşbaşı. quru. qatıqsız. qatqısız. sadə. - quru çörək. - yala çay, qəhvə: qayıq olmayan (sadə) çay, qəhvə. - yala kek: sadə kek. - yala geyim: sadə geyim.

yavaş sinin. singin. sakın. səkin. ağır. aram.
-sayılı, açıq, yavaş yavaş danışmaq: saltığlamaq. dənər dənər edmək. - belə saltığlayan görməmişdim indiyə dək.
-dan çağı quzeydən yavaş yavaş əsən külək: kürdək.
-yavaş yavaş ölmek: sınğmaq. qurub edmək, batmaq.
- yavaş davranan: səkincən. səğincən. sərincən. sağıncan. saxıncan. sakıncan. səkinsən. səğinsən. sərinsən. sağınsan. saxınsan. sakınsan. duraqsayan. quşqulanan. sağınan. sağanan. düşünən. tərətdüd, şəgg edən. ehtiatlı. möhtat. səhlənkar olmayan.
- yavaş qolay: səğin asda. - səkin səkin: asda asda. yavaş yavaş. qolay qolay. tədricən. nərm nərm.
- yavaş yavaş. səkin səkin. asda asda. qolay qolay. tədricən. nərm nərm.
- yavaş yavaş. səkinə səkinə. səğinə səğinə. sərinə sərinə. sağına sağına. saxına saxına. sakına sakına. duraqsaya duraqsaya. quşqulana quşqulana. sağına sağına. sağana sağana. sağna sağna. düşünə düşünə. şəggili şəggili. şəggilə. məşkuk. ehtiatlı ehtiatlı. möhtat möhtat.
- yavaş qolay: səğin asda.
-yavaş yavaş gəzişib, dolanıb, baxmaq: seyilmək. seyrənmək. seyginmək.
-yavaş yavaş: bala bala. seygin. seyran. - asda seygin gediş.
- yavaş yavaş: sıyır sıyır. sinə sinə. - keçən üç gün sıyır sıyır yağış yağdı.

yavaşca 1. . yumşaqca. silik. 1. sinsi. sintə. sinti. sıntı. siğsi. sığsı. astaca.
-yavaşca axıb aradan çıxmaq: sıvışmaq. sıyrılmaq. qaçışmaq.

yavaşcatan -gizlicə, yavaşcadan bir yerdən, işdən çəkinmək: sakğınmaq. sayxınmaq. yayğınmaq.

yavaşımaq yingimək. yengimək. singimək. səngimək. sınğımaq. səknimək. səynimək. seyğəşmək. seyrəşmək. sinmək. dinmək. yinmək. yenmək. dingimək. sovlaşmaq. solvaşmaq. salvaşmaq. savlaşmaq. səlvişmək. sərvişmək. sakinmək. sakitləşmək. (# minmək: mingimək. qalxmaq. coşmaq). - bir gün minən, bir gün sinər. - yağış sinmək bilmir.

yavaşıtmaq sindirmək. (sındırmaq) dindirmək. yindirmək. yendirmək. sınğırtmaq. sakindirmək. sakitlətmək. sovlaşdırmaq. solvatdırmaq. salvatdırmaq. savlatdırmaq. səlvişdirmək. sərvişdirmək.

yavaşlamaq səkinləmək. səğinləmək. səngimək. sərinləmək. sərənləmək. sağınlamaq. saxınlamaq. sakınlamaq. səyinləmək. seyinləmək. kütənmək. saramlamaq. ərimcəmək. aramlamaq. astalamaq. dursunlamaq.

yavaşlaşmaq səkinləşmək. səğinləşmək. səngişmək. sərinləşmək. sərənləşmək. sağınlaşmaq. saxınlaşmaq. sakınlaşmaq. səyinləşmək. seynləşmək. saramlaşmaq. ərimcəşmək. aramlaşmaq. astalaşmaq. durusunuşmaq. kütəşmək. şitabsızlaşmaq.

yavaşlıq səkinlik. səğinlik. səngilik. sərinlik. sərənlik. sağınlıq. saxınlıq. sakınlıq. səyinlik. seynlik. saramlıq. nərmlik. ərinlik. aramlıq. astalıq. (tədricilik) (kütlük. şitabsızlıq) (ehtiatlılıq. möhtatlıq) .

yavrı sıpa < çıpa. (< çapcıq). çıpcıq > cocuq. uşaq.

yavru sıpa < çıpa. (< çapcıq). çıpcıq > cocuq. uşaq.

yavuztan yavuzdan. əğri. yağu . -könüldəkin gözləmə sən ağızdan, bəsib toxla dosd olamazyavuzdan. (yavuzdan: əğri. yağu).

yay yay!. saç!. tök!. ək!. savır!. səp!. qaç!. aç!. at!.
-yay, kaman qabı: qurumsaq.
-sınıq ox, çalıq yay: xəli' silah olmuş.

yaya yayvan. piyada. -köçər oba keçər kərvan, atlu olda azu yayvan, mal davardan nə vardan, sözdən başqa heç bir neden iz qalmaz. (azu : yaxud). (yayvan: yaya. piyada)
-oxu yaya qoymaq: saplamaq. ox gəritmək.

yayanlıqı yayanlığı. piyadalığı . -atlı oldun yayanlığı unutma. (yayanlığı: piyadalığı).

yayıb - yünü iki parça arasına yayıb tikmək: yorqan sırmaq. yorqan tikmək.

yayıq 1. . yayqı. sıva. sarığ. sarqı. üslük. üzlük. nərsənin dış qaplaması, örtüyü. qaplağ. qapağ. duvağ (> doğab (fars)}. sürək. sürük. yalca. yalcı. yaxı. boya. üz (üs) qat, təbəqə. geyim. geyiz. taxım. paltar. kisvət. libas. bürgək. duruğ. durğ. üzüş. üsbaş. üzgöz. qiyafə. rukeş. puşeş. sətr. 1. . yaypaq. dalıc. vərəq. -pişirilən nərsə ilə od, alovun arasına qoyulan əngəl, ayrıq, yayıq, yaypaq, dalıc, vərəq: saç. saçqa < savaç. savca. saçağ. 1. sərçin. sərsin. sərgin. sərpin. sərtin. səryinğ. sərvin. sərpik. səprik. saçıq. açığ. gənəbol. vəsi'. vüsə'tli.

yayılı sayılı. bir topluğda adı yayılmış, saysanlı olan. - sizin oğluz yayılı yalançıdır. - sayılı qaramat: sayılı fırtına: adlım, məşhur qıyıq, bəla. - bu ölkənin sayılı yayılı kişilərindən.

yayılışmaq sərələşmək. sərələnmək. dağılışmaq. (pəhn) pəxş, müntəşir olunmaq. - oyun bitən son el sərələnib geddi.

yayılma yanılma. (səs) yansı. yankı. yansıma (təpgi. reaksiyon) səkməcingilti. çınlama. eko. tınlama. tənin. rezonans.

yayılmaq 1. sinmək. yayqınlaşmaq. dağılmaq. pəxş olmaq. nifuz, şiyu' tapmaq. 1. sinmək. keçmək. sızmaq. (nəşt, nifuz edmək). - bu sav qalmasın yerə sindi yayıldı.

yayılmaq sıçramaq.

yayılmış -bir topluğda adı yayılmış, saysanlı olan: sayılı. yayılı. - sizin oğluz yayılı yalançıdır. - sayılı qaramat: sayılı fırtına: adlım, məşhur qıyıq, bəla. - bu ölkənin sayılı yayılı kişilərindən.

yayınmaq səkmək. səğmək. səğirmək. səğrimək. qaçmaq. - qaranlıq olduğundan o gözümdən səkdi.

yayıntırmaq yayındırmaq. səktirmək. səğdirmək. səğirtmək. səğritmək. qaçırtmaq. - içginin çoxu əsridibdə, gözəllikləri gözdən səkdirər.

yayıntırmaq yayındırmaq. sapbatmaq. sapba vermək.

yayıntırmaq yayındırmaq. yahaltmaq. yaydırmaq. sapralamaq. salğalamaq. sapıtmaq. aldatmaq.

yayıt saçıt. payla. baçla. balda. balqat. böl. ülət. sər.

yayıtmaq yaylatmaq. sərələmək. sərələtmək. dağıtmaq. dağalatmaq. pəxş, müntəşir edmək. - günə qızıl saçların daratdı. - onun gəlim salığın tüm ölkəyə sərələdik.

yayqı 1. güpür. küpür. kipir. soyuq, hava, səs gəlməsin diyə, qapı pəncərə arasına qoyulan tikə, parça. dalqıc. ayrıq. yolluq. 1. . sərgi. açılan, sərilən hər nə. döşəmə. 1. yayıq. sıva. sarığ. sarqı. üslük. üzlük. nərsənin dış qaplaması, örtüyü. qaplağ. qapağ. duvağ (> doğab (fars)}. sürək. sürük. yalca. yalcı. yaxı. boya. üz (üs) qat, təbəqə. geyim. geyiz. taxım. paltar. kisvət. libas. bürgək. duruğ. durğ. üzüş. üsbaş. üzgöz. qiyafə. rukeş. puşeş. sətr.
-üzərində oturulan, tapınan (namaz qılınan) yayqı: saçığ. saçqı. (yerə saçılıb, yıyılan) səccadə.
-üzərində tapış (namaz) qılmaq, oturmaq, uzanmaq üçün saçılan, sərilən kiçik saçqı, yayqı. saçat. saçay. > səçə. seçə. səccadə.

yayqın 1. . sərgin. sərili. açqın. sərilmiş. açıla. döşənmiş. döşəgin. 1. sarqun. gənəl. yürkə. yürək. mütədavil. külli. mə'muli. imumi. came'.

yayqınlaşmaq sinmək. yayılmaq. dağılmaq. pəxş olmaq. nifuz, şiyu' tapmaq.

yayqınmaq yayğınmaq. sakğınmaq. sayxınmaq. gizlicə, yavaşcadan bir yerdən, işdən çəkinmək.

yaylatmaq yayıtmaq. sərələmək. sərələtmək. dağıtmaq. dağalatmaq. pəxş, müntəşir edmək. - günə qızıl saçların daratdı. - onun gəlim salığın tüm ölkəyə sərələdik.

yaylım dalbadal. gənəbol. -yekə törənlərin girişində yaylım (dalbadal. gənəbol) atılan, salınan top, patlaq, gurulutu: sağut. sağıt. salıt. salğıt. salğut. salut. qoşun səlamı. hərbi, nizami səlam.

yaylnırsan -çalış yaşa bu yaşamı eninə, uzun gələr yaylnırsan geninə.

yaymaq 1. bulaşdırmaq. sırvatmaq. sırıştırmaq. sızvatmaq. sızışdırmaq. sıvşıtmaq. sıvışdırmaq. sıvaşdırmaq. suvaşdırmaq. süvüşdürmək. süvşütmək. - ləkəni silərkən sırışdırdım. 1. sərpmək. sərmək. salmaq. sarçıtmaq. saçrıtmaq. dağıtmaq. 1. sıpmaq. sırpmaq. səpmək. sərpmək. dağıtmaq.
-sarılı, bükülü, qapalı nərsəni açmaq, yaymaq, dağrıtmaq: sərmək. - ip sərmək: ip açmaq, uzatmaq. (# sarmaq:nərsəni nərsənin çevrəsinə sərimək, devirmək, çevirmək. - ip sarmaq: ip çevirmək)
-birbiri üsdə qoymayıb, aralıqlı, seyrək bıraxmaq, sürmək, dağıtmaq, döşəmək, açmaq, yaymaq: sərmək. - tuxumu toprağda sərmək gərək.
-bir orandan, mərkəzdən yaymaq: saçmaq. saçımaq. (sprinkle (ingilis).

yaypaq yayıq. dalıc. vərəq. -pişirilən nərsə ilə od, alovun arasına qoyulan əngəl, ayrıq, yayıq, yaypaq, dalıc, vərəq: saç. saçqa < savaç. savca. saçağ.

yaytırmaq yaydırmaq. yahaltmaq. yayındırmaq. sapralamaq. salğalamaq. sapıtmaq. aldatmaq.

yayvan 1. . yaya. piyada. -köçər oba keçər kərvan, atlu olda azu yayvan, mal davardan nə vardan, sözdən başqa heç bir neden iz qalmaz. (azu : yaxud). (yayvan: yaya. piyada) 1. yapır. yapın. yasır. sayıl. sıyıl. saylam. sıylım. hamar.
-yayvan, yassı uclu, uzun saplı arac: kürək. küyrək. gürək.

yaz -sən yazdığıvı yaz, əğirən bükür. (sən açdığıvı aç (yapdığıvı yap), toxuyan toxuyubda, bükərdə).
-sənin təkcə gülün yaz gətirir ömrümə, səndən gələn bir gülüm qış günümü yaz edər.

yaza sıyam. düz.
- (kişi) dögə dögə dəmirçi, yaza yaza yazıçı (olar).

yazanaq götəriş. götrüş. açığlayış. bildiri. bildirim. anlatı. iləti. sorağış. sorğayış. (xəbər vermə) tutanaq. bültən. rapor. quzariş.

yazdta -hər gələn sevməz, hər gedən qırmaz, ölüm ayrılıq olmasaydı, dolu yazda çiçək vurmaz.

yazı salıncam. sərəncam. təqdir. sərnivişt.
-qısa yazı: sırıc. not. oylaq. andağ. yaddaşd.
-can sıkılmasa, tən çabanmasa, nə yazı qızışar, nə çağı çatışar.
-yazı oyasız: sıyırqa. sırqav. sıdırqa. tək rəng. boydaş. sadə. nəxşəsiz. - sırqa gəzləmə, parça.
- yazı satulu: mizi təhrir. - yemək satulu: yemək mizi. - satul başı danşıq: miz başı muzakirə. - iş satul: iş mizi.

yazıçı - (kişi) dögə dögə dəmirçi, yaza yaza yazıçı (olar).

yazıq -çox incə, yazıq (nazik) olan: sırğı. sirgi. sızğı. sizgi. - əriyib sızğıya dönmüş bir gənc.
- yazıq yazıq. kürüt kürüt. çürüt çürüt. - hammı keçdi karvanına işinə, kürüt kürüt baxa qaldıq dünyanın kişinə.

yazın -dəli könlüm talvasma, dincək yerim yurdumda, oxu öğrən çin içdən, adım sanım yurdumda, qış qutarıb gögərbən, coşub yazın, yazlanıban yurdumda.
- yazınmadan hər nəyi yazın.

yazınmatan - yazınmadan hər nəyi yazın.

yazınta yazında: baş yazında . -unutmaki unutmağın əlində, unutulmağın yazında.

yazır -yazmış başdan boşuna, baş yazısı adlanan şey bir nədir, hər kim gəlir kəndi yazır başyazısın başına.

yazısı -yazmış başdan boşuna, baş yazısı adlanan şey bir nədir, hər kim gəlir kəndi yazır başyazısın başına.
-bu olayların yazışı: salgeç. salgeçit. savgeç. savgeçit. (sərquzəşt) .

yazıvı - baş yazıvı yazmış giləm öz əlin, pozmağına özgə əli gözləmə.

yaziylə - ördək uçar qaziylə, dil qorunar yaziylə.

yazlanıban -dəli könlüm talvasma, dincək yerim yurdumda, oxu öğrən çin içdən, adım sanım yurdumda, qış qutarıb gögərbən, coşub yazın, yazlanıban yurdumda.

yazma salma. örtük.
-yazma üçün qələm: saçur. çatal.
-yazma üçün gəc tikəsi: sap. çap.

yazmaq 1. salmaq. - qol salmaq: imza qoymaq. 1. salmaq. salıtmaq. salımaq. qeyd edmək. - bunuda dəfdərivə sal.
- saçağ yazmaq: sərik sərmək. örtük, süfrə açmaq.
-nərsənin dalısın yazmaq: sırıtmaq.
-ayağı nərsiyə ilişib səndələmək, düşə yazmaq: satıcmaq. səkicmək.
-ir əngələ ilişib bulunduğu durumdan, tutduğu yoldan yazmaq, sapmaq, burulmaq, yanğırmaq, münhərif olmaq: səkmək. səğmək. səğirmək. səğrimək. səpmək. çarpmaq. çalımaq. - ox səkdi. - ayağım daşa taxılıb səkdi.

yazmış - baş yazıvı yazmış giləm öz əlin, pozmağına özgə əli gözləmə.
-yazmış başdan boşuna, baş yazısı adlanan şey bir nədir, hər kim gəlir kəndi yazır başyazısın başına.

yaztıqıvı -sən yazdığıvı yaz, əğirən bükür. (sən açdığıvı aç (yapdığıvı yap), toxuyan toxuyubda, bükərdə).

yeçəqər yeçəkər. yelçək. gürvə. güvrə. gözlük. gözlük. gözüklük. gözgülük. tünlük. baxca. pəncərə.

yeçmək açmaq.

yeq yeğ. yey. iyi. yaxcı . -söyləyəndə az söylə, dinləyəndə yey dinlə.
-dənənmiş iş, dənənməmiş bilgidən yeğ basar.
-əldən gəlirsə yeğ iş, yubatmadan yeriyiş. (yeriyiş: əməl ediş)
-daşlar ağır çəkiylə, kişi ağır söziylə, min duymaqdan yeğ basar, kişi görsə göziylə.

yeqə yekə. 1. salvan. iri. böyük. 1. sala . - sala salqın :yekə salqın: yekə meydan. (salqın: geniş. enli. engin. açıq). 1. salqın. böyük. 1. ənkə. 1. salğar. salvar. > salar. böyük. güclü.
-(yekə arzular üçün, uzun yaşam istəyən) . -eşşək ayar başım olsa (başım sağ olsa), dənizdən su içərəm. (ayar: aytar. deyər).
-yekə qeyçi: sındı.
-yekə yekə davranmaq: dəngəlbəmək. tənğəlbəmək. yarğılaşmaq. -manğa tənğəlbə! : sən mənimlə boy ölçüşmə!. -balağa tənəğəlbə! : cocuqca hərəkət etmə!.
- yekə dolab: sərgən.
-çevrəsi sarılı yekə yapılara verilən ad: saray.
-yekə saray: sayılsaray. (sayıl: səyil. gen. bol. böyük).
-yekə, enli yapraq: saya. - bu asmanın sayaların qır balacaları cücərsin.
-yekə törənlərin girişində yaylım (dalbadal. gənəbol) atılan, salınan top, patlaq, gurulutu: sağut. sağıt. salıt. salğıt. salğut. salut. qoşun səlamı. hərbi, nizami səlam.
-çevrələyində açığı olan yekə çadır: saçar. saçavan. sayavan. (> çadorvan (fars)}. sığqaç. sağac. sıyıc. günlük çadır. - saçar barlamaq, barqurlamaq: böyük çadır qurmaq.
-yekə, geniş bir qonağın, barkanın, salonun üstlüyü, gövərtəsi: saçar. saçavan. sayavan. (> çadorvan (fars)}.
-çubuqdan toxunmuş yekə səbət, sələ: küvə. küfə.
-yekə küp, çölmək: gürbə. gürəb. kürbə. kürəb. gurba. gurab. gürəmbə. guramba.
-yekə yalan: quyruqlu yalan.

yeqənər yeğənər. bəğənər . -yaşam qorxmazları yeğənər, qorxaqları yerənər. (. (yerənər: alçaqlar).

yeqəsi -hər nəyin irisi, yekəsi: . gürdək. gurdak. - gürdək üzüm salxımı. - gürdək pitik: yekə, böyük kitab. - gürdək ev. - gürdək tükan. - gürdək oxul: böyük mədrəsə.

yeqit yekit. sezgi. işraq. (tələmmüs) şuur.

yeqqin yeğgin. seçgin. seçin. tanğın. tanığın. bəğimli. zövqli. zovqulu.

yeqləmək yeğləmək. seçinmək. üst tutmaq. bəğənmək. istisinmək. istəsinmək. yeyləmək. yeğləmək. tərcih edmək. ərcəhiyyət, ovləviyyət vermək. - bu donların seçimi (çeşiti) çox olduğundan seçinmdə güclük çəkdim.

yeqləmək yeğləmək. yeyləmək. seçinmək. yeğləmək. üst tutmaq. bəğənmək. istisinmək. istəsinmək. tərcih edmək. ərcəhiyyət, ovləviyyət vermək. - bu donların seçimi (çeşiti) çox olduğundan seçinmdə güclük çəkdim.

yel 1. şişmə. şişic. (təvərrüm. vərəm. amas) 1. sal. çal.
-iti, qara yel: bozyel. sal. güney yeli.
-erkən erkən, erik erik, dan ertə, sabah sabah əsən oxşac (oxşayıcı), sıvayan, yumşaq yel: saba. sıba. sıva. sıya. (< sıyamaq: sığamaq: oğub, sürərək yağlamaq, oxşamaq). - sıya əssə açar qunçə könül.
-ikisin yel aldı, üçün yolda saldı. (salmaq: itirmək).
-qarayel:qurumyeli.
-quzey doğudan əsən yel: qurumyeli.
-yel, su ilə gətirilmiş, dağılmış, salınmış, atılmış olan:salıntı (atıntı). - salıntı küçələri qapamış.
-yelqovan: düçərxə
-yumşaq, sərin əsən yel: sağac. sarac. (səhər yeli)
- qara yel: sırtın yeli. şeytan yeli. buran. boran. (sırtın: sıtan. şeytan).
-güclü, quru, sazağ yel: silyan (< silmək. sırmaq. sıvırmaq)
-yel əkib dəğmə tüpən, dad bu gün keçdi dünən
- dögül kişi bu: sözünü yel kimi tutan, özünü çox ucuz satan
- qara yel: sırtın yeli. şeytan yeli. buran. boran. (sırtın: sıtan. şeytan).
-yel kipli uça verdi: sarqın.
-yumuşaq yel, əsinti: əsim. səp. səpik. nəsim. səba yeli. şumal yeli.