III bosqich.
Yakuniy
qism
(10 daqiqa)
3.1.0 ‘quv faoliyatiga yakun yasaydi.
M ashg'ulot faollarini rag‘batlantiradi.
3.2.Keyingi mustaqil ish vazifalarini be
radi.
3.1. Tinglaydilar.
3.2.Tinglaydilar
va
yozib oladilar.
I.
Mustaqil ish materiallari (o‘qituvchi uchun)
KIDARIYLAR, XIONIYLAR VA EFTALIYLAR DAVLATI, UNDAGI
BOSHQARUV TIZIM I. IJTIM OIY-IQTISODIY VA MADANIY HAYOT
IV
asr o ‘rtalarida Turon o ik a sig a shimoldan ko‘chmanchi xion qabilalari-
ning hujumi boshlanadi. Tarixda ular xiyonit yoki xioniylar nomi bilan tanilganlar.
Xioniylarning 353-yil So‘g ‘d ustiga yurish qilganliklari rna’Ium. Xioniylar hukm-
dori o ‘rta yoshlardagi tadbirkor va aqlli davlat arbobi Grumbat ismli shaxs bo‘lgan.
359-yil xioniylar o ‘z ittifoqchilik burchlariga ko‘ra, Shopur II bilan Suriyaning
Amida (Umda) shahri uchun b o ‘lgan jangida qatnashishadi. Bu jangda Grumbat-
ning o ‘g ‘li halok bo‘ladi.
Kidoriylar xususidagi asosiy m a’lumotlar Xitoyning Beyshi solnomasida
ham da g ‘arb tarixchilaridan biri Prisk Paniyskiy m a’lumotlarida uchraydi. Bu m a’-
lumotlarga ko‘ra, Kidoriylarning yuyechjilar hukmdori Sidolo yoki tadqiqotchilar
fikricha, Kidor (ba’zan “K idara”) IV asrda hukmronlik qilgan.
Yaponiyalik tadqiqotchi K.Yenoki braxmiy yozuvidagi bir qator “Kidara
Kushon sha” deb yozilgan tangalarni tadqiq qilgan. Bu taxminan 3 9 0 ^ 3 0 -y illarg a
mansub bo‘lib, hind tadqiqotchisi A.Bivam ing xulosasiga ko‘ra bunday tangalar 2
ta hokim tomonidan bir vaqtning o‘zida zarb etilgan. Yenokining fikricha, Kidoriy
lar Tohariston va Gandxami 412-437-yillar oralig‘ida o‘z qoMlarida birlashtirgan-
lar.
Kidariylar masalasi nisbatan ancha kam o ‘rganilgan va tadqiqotlar davom et-
tirilishi kerak bo‘lgan masaladir, chunki yuqoridagi m a’lumotlarni (jumladan, Hey-
shi) keyinchalik boshqa manbalar tilga olmaydi. Hindistonga (456-yil) ketib, Gup
ta davlatini bosib olganlaridan keyingi kidoriylar to ‘g‘risidagi m a’lumotlar ham
deyarli y o ‘q. Faqatgina ular Hindistonda 75 yil hukmronlik qilganlari, 477-yil
Gandxardan Xitoyga elchilar yuborganliklari m a’lum, xolos. B a’zi tadqiqotchilar
ularni Sharqiy Turkistondan kirib kelgan kushonlar qoldig‘i deb ham tushuntirish
berishadi. Shuningdek, kidoriylarning O 'rta Osiyoning janubida xiyoniylar bilan
birga ittifoqchiligi ham da ulam ing Eronga qarshi birgalikdagi harakatlari to ‘g ‘risi-
da ham turli taxmin va fikrlar mavjud.
Dostları ilə paylaş: |