U. G‘afurov, Q. Sharipov

Yoshlar tadbirkorligi klasterlari
– muayyan hududda yoshlarning 
tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish va amalga oshirishda imtiyozli 
xizmatlar va qulay shart-sharoitlar bilan ta’minlashga qaratilgan o‘zaro 
bog‘liq tashkilotlar guruhi.
Yoshlar tadbirkorligi klasterlari respublika tuman markazlari va sha
-
harlarida yuridik shaxs tashkil etilmasdan yaratiladi. Ularning faoliyatini 

---

51
boshqarish O‘zbekiston yoshlar ittifoqi tuman va shahar Kengashlari zim
-
masiga yuklanadi.
Klasterlarda joylashgan ishlab chiqarish maydonlari faqat O‘zbekiston 
yoshlar ittifoqi a’zosi bo‘lgan yosh tadbirkorlarga, korxonasi oyoqqa turib 
olguncha bo‘lgan davrda, lekin 5 yildan ortiq bo‘lmagan muddatga ijara 
to‘lovining «nol» qiymatida beriladi.
Klasterlar o‘ziga xos biznes-inkubator sifatida ishlab, yoshlarga tad
-
birkorlik bo‘yicha maxsus o‘quv kurslarini o‘tashda ko‘maklashadi. Tad
-
birkorlik faoliyati bilan shug‘ullanish uchun zarur hujjatlarni tayyorlash, 
amaliy maslahatlar berish bo‘yicha bepul xizmat ko‘rsatiladi.
Biznes-inkubator – 
yosh tadbirkorlarni biznes-g‘oya ishlab chi
-
qishdan tortib to uning amalga oshirilgunga qadar bo‘lgan barcha 
bosqichlarda qo‘llab-quvvatlash bilan shug‘ullanuvchi tashkilot.
Klasterda joylashtiriladigan tadbirkorlik subyektlari xodimlari shtatida 
35 yoshgacha bo‘lgan shaxslar ulushi 70 foizdan kam bo‘lmasligi lozim.
KLASTERLAR FAOLIYATINI MOLIYALASHTIRISH 
MANBALARI
Klasterlar faoliyatini moliyalashtirish manbalari quyidagilardan iborat:
– klaster ishtirokchilariga pullik xizmatlar ko‘rsatishdan olinadigan 
daromadlar;
– klaster ishtirokchilarining foydalanish to‘lovlaridan tushadigan da
-
romadlar;
– qonun hujjatlariga zid bo‘lmagan boshqa manbalar.
BU QIZIQ...
AQSHning Pensilvaniya shtatidan bo‘lgan 13 yoshli Neha Gupta 
ismli qiz 9 yoshidayoq «Empower Orphans» deb nomlangan o‘z lo
-
yihasini ishga tushirgan. Shundan buyon u o‘zi asos solgan notijorat 
loyihasi yordamida Hindistondagi yetim bolalar uchun 30 ming dollar 
jamg‘arishga muvaffaq bo‘ldi. Qiz asos solgan tashkilot qo‘l mehnati 
bilan tayyorlangan otkritkalarni sotish bilan shug‘ullanadi.

---

52
Hozirda qizning oldida yana 20 ming dollar topish vazifasi turibdi. 
Biroq u bu bilan to‘xtab qolmoqchi emas. Neha kelajakda xayriya soha
-
sida o‘zi uchun karyera qilib, maqsadlariga erishishni reja qilib qo‘ygan.
BILASIZMI?
Biznes-inkubatorlarning dastlabki ko‘rinishlari XX asrning o‘rta la-
rida Buyuk Britaniyada paydo bo‘lgan. Hozirgi tushunchadagi birinchi 
biznes-inkubatorga 1959-yilda asos solingan. Jozef Mankuso Bataviya 
shahridagi fabrika qoshidagi omborxonani sotib olib, Amerikada «Bata
-
via Industrial Center» deb nomlangan birinchi inkubatorga asos solgan. 
Uning maqsadi iqtisodiy tushkunlikka yuz tutgan shaharda yangi ish 
o‘rinlarini tashkil etishdan iborat edi.
1985-yilga kelib dunyoda 70 ga yaqin biznes-inkubator faoliyat ko‘r-
satgan bo‘lsa, 1992-yilda ularning soni 470 taga, 1995-yilda esa 1100 
taga yetib, ular biznes-inkubatorlar Milliy assotsiatsiyasiga birlashdilar.
Biznes-inkubatorlarning eng ko‘p soni AQSHda tashkil etilgan 
bo‘lib, bunga shahar markazlari va hududlar iqtisodiyotini rivojlanti
-
rish, universitetlardagi innovatsion faoliyat va tadbirkorlik faolligini 
rag‘batlantirish, shuningdek, xususiy investorlar uchun qulay shart-
sharoitlarni yaratish zarurati sabab bo‘lgan.