U. G‘afurov, Q. Sharipov

ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash
deb ataladi. 
Ishl
ab chiqarishni diversifikatsiyalash
– bozor holati o‘zga-
rishlariga moslashuvchanlikni oshirish maqsadida mahsulot ishlab 
chiqarish turlarini kengaytirish.
Demak, sizning korxonani ochish, uni ishga tushirish, faoliyatini ken
-
gaytirish va yanada rivojlantirish maqsadlarida mablag‘larni sarflashingiz 
investitsiyalash hisoblanadi.
INVESTITSIYALARNING TURKUMLANISHI 
Siz investitsiya faoliyatini samarali yo‘lga qo‘yishingiz uchun inves
-
titsiyalarning turlari to‘g‘risida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lishingiz lozim.
 
Investitsiya (ingl. 
investments)
– 
ishlab chiqarishni tashkil etish yoki uni 
kengaytirish maqsadida turli ko‘rinishda kiritilgan mablag‘.
Investitsiya sifatida kiritilgan mablag‘lar, odatda, kapital qo‘yilmalar 
deb ham ataladi.
Asosan real va moliyaviy (portfel) investitsiyalar farqlanadi. 
Real investitsiyalar – 
korxonalarning jismoniy kapitaliga mablag‘ 
kiritish. Masalan, asbob-uskunalari, jihozlarini sotib olish yoki bino va 
inshootlarini rekonstruksiya qilish. Real investitsiyalar ishlab chiqarishni 
yo‘lga qo‘yish va kengaytirishga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. 
Moliyaviy investitsiyalar
– korxona qimmatli qog‘ozlari (aksiya, obli
-
gatsiya va boshqalar)ni sotib olish. Bunda korxona qimmatli qog‘ozlarini 
sotishdan tushgan pul mablag‘lari keyinchalik ishlab chiqarishni yo‘lga 
qo‘yish va kengaytirish maqsadlariga sarflanishi mumkin.

---

122
INVESTITSIYA MANBALARI
Investitsiya faoliyatini amalga oshirish uchun, avvalo, uning manba
-
larini aniqlab olish zarur. Bu o‘rinda ichki va tashqi manbalarni ajratib 
ko‘rsatish mumkin.
Investitsiyaning ichki manbalari quyidagilar hisoblanadi:
Investitsiyaning ichki manbalari
Korxonaning 
o‘z 
resurslari
Zaxira va 
rezervlar
Ustav 
kapitali
Amortizatsiya 
ajratmalari
Qimmatli qog‘ozlarni 
sotishdan olingan 
moliyaviy mablag‘lar
Investitsiyaning tashqi manbalari quyidagilar hisoblanadi:
Investitsiyaning tashqi manbalari
Kreditlar va 
boshqa qarz 
mablag‘lari
Davlat budjeti 
mablag‘lari
Moliyaviy 
lizing
Xorijiy 
investitsiyalar