U хudoyberdiev, B. Aliev

7.3. Regressiya tenglamasi statistik bog‘lanishlar
analitik ifodasining asosiy shakli 

Regressiya tenglamasi statistik bog‘lanishni ifodalaydi, ya’ni bu

tenglama u belgining o‘rtacha darajasining o‘zgarishiga x belgining
o‘zgarishi ta’siri ostida o‘zgarishini ifodalaydi.
Bu omil belgining turli qiymatlarida natija belgining guruh
o‘rtachalarining matematik kutishini aniqlab beradi.
To‘g‘ri chiziqli bog‘lanish mavjud bo‘lganda natijaviy belgi omil
belgi ta’sirida bir tekis o‘zgaradi. Regressiya tenglamasi quyidagi
ko‘rinishga ega bo‘ladi:

Ux = a
0
, + a
1
x 
Bu yerda Ux - natijaviy belgining tekislangan qiymati (o‘zgaruvchan 
o‘rtacha). 

---

80
To‘g‘ri chiziqli bog‘lanish tenglamasi keng ko‘lamda qo‘llaniladi,

uning parametrlarini aniqlash va ularni ishlatish oson, lekin haqiqatda
chiziqli bog‘lanish kam uchraydi. Shu sababli to‘g‘ri chiziqli
bog‘lanishni tanlash oddiy emperik usul sifatida qaraladi.
Agarda emperik ma’lumotlar omil belgining ko‘payishi natijaviy
belgining tezroq o‘tishiga olib kelsa, regressiya tenglamasi sifatida
ikkinchi tartibli parabola tenglamasi olinadi.
Tenglama quyidagi ko‘rinishga ega

Ux = a
0
+ a
1
x + a
2
x
2 

Giperbola tenglmasi esa:

х
а
а
Ух
1
1
0
+
=

yarim logarifmik egri chiziqli tenglama:

Ux = a
0
+ a
1
Logx

Ko‘p omilli (chiziqli) regressiya tenglmasi esa quyidagi

ko‘rinishga ega:

Ux = a
0