U. P. Shukurova, M. R. Sobirova, N. X. Muxamedova
Yüklə 1,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ISBN 978-9943-8697-1-4
© “ILM VA FAN” nashriyoti, 2022 © U.P. Shukurova 3 KIRISH O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning: “Inson qadri uchun” – degan ezgu g‘oyani amalga oshirishda sog‘liqni saqlash tiziminining jonkuyar tibbiyot xodimlariga tayanamiz nomli shiori bilan bugungi kunda sog‘liqni saqlash tizimini rivojlantirish bo‘yicha bir qator ishlar amalga oshirilmoqda. Vatanimizda tibbiyot sohasi rivojiga e’tibor natijasida onalar va bolalar o‘limi keskin kamayganini, odamlar umriga umr qo‘shilayotganligini o‘zgacha faxr bilan aytib o‘tsak bo‘ladi. Eng asosiysi tibbiyot sohasidagi izlanishlarning sifati va samaradorligi ortdi. Tibbiy ta’lim sohasida mutaxassislar uchun dasturilamal bo‘lib xizmat qiladigan adabiyotlar, qo‘llanmalar, darsliklar yaratildi. Bularning barchasi tibbiyot sohasini jadal rivojlantirish, davolash jarayoni sifati va samaradorligini oshirish uchun xizmat qilmoqda. Har bir o‘quv adabiyotining muayyan mutaxassislar uchun qo‘llanma sifatida taqdim etilishining zamirida, mazkur darslik ham mutaxassislarga o‘z yo‘nalishida dasturilamal bo‘lib xizmat qilishi maqsad bo‘lmog‘i lozim. Mazkur o‘quv adabiyoti klinik laboratoriya usullari fani qonuniyatlari, fan tarixi va rivojining tendensiyasi, istiqbolli masalalarni qamraydi hamda bo‘lg‘usi kichik tibbiyot xodimlarining ko‘pgina klinik diagnostika laboratoriyalarida qo‘llaniladigan usullarni bilish va ularni malakaviy interpritatsiya qilishda, kasallik va uning belgilarini asoslash uchun zamin yaratib beradi. Avvalo o‘quv adabiyotida asosan zamonaviy laboratoriyaning asosiy qo‘llaniladigan usullarini va asbob uskunalarini ishlatishda malakaviy bilimlarni o‘quvchilarga tushunarli tilda yetkazish va singdirish lozim. O‘quv adabiyotida laboratoriyada qilinadigan reaksiya va tahlillarning asosiy turlari interpritatsiya qilinadi va ushbu tahlillarni kasalliklar bilan bog‘lanadi. O‘quv adabiyotining shunday tuzil- ganligi biron reaksiyaning bajarilishi bilan tanishishga imkon berishdan tashqari, ayrim moddalarning tabiati hamda kelib chiqish mexanizmini tushunishga ham yordam beradi. 4 Laboratoriyada aniqlanadigan muayyan o‘zgarishlar qaysi kasalliklarda bo‘lishini ko‘rsatadi va bu, o‘quvchilarning tahlillarni ko‘r-ko‘rona bajarmasliklariga, balki muayyan patologiyada shu tahlillarni qilish maqsadga muvofiqligini tushunishlariga va mumkin bo‘lgan natijasini faraz qila bilishlariga yordam beradi. Laboratoriyada o‘tkaziladigan tekshirishlarga shunday qarash zamonaviy tibbiyot talablariga mos keladi, chunki shifokor va laboratoriya xodimi ijodiy hamkorlikda ishlashi lozimdir. Tibbiyotga oid terminlar va tushunchalarning o‘quv adabiyotida izohli berilishi o‘quvchilarni mavzuni to‘liq o‘zlashtirishiga yordam beradi. O‘quv adabiyotining hozirgi kundagi ahamiyati shundan iboratki, kasalliklarga aniq va tezkor tashxis qo‘yishda laboratoriya tekshiruvi, ayniqsa, zamonaviy laboratoriya usullaridan foydalanish katta yordam beradi. Shu sababli o‘quv adabiyotida nafaqat tekshiruv usullarining ahamiyati va tahlili, balki laboratoriya tekshiruvlari o‘tkaziladigan zamonaviy uskunalar haqida ham ma’lumot berilishi kerak. O‘quvchilar amaliy ko‘nikmalarni chuqur o‘zlashtirishlari va mustaqil ishlashlari uchun mashg‘ulotlar zamonaviy analizatorlar bilan jihozlangan markaziy laboratoriyalarda ham olib borilsa maqsadga muvofiq bo‘lishi haqida ham kerakli ma’lumotlar beriladi. O‘quv adabiyotini yaratishdan maqsad: – o‘quvchilarning fanga oid bilimlarini tizimli umumlashtirish orqali shifokor-laborantga yordam berishida qator tahlillarni bajarish uchun zarur bo‘lgan asosiy ma’lumotlar berish va nazariy bilimlarini takomillashtirish; – bemorga to‘g‘ri tashhis qo‘yishda biomateriallarning tarkibi, ularning me’yorini va kasalliklarda o‘zgarishini bilish, nazariy va amaliy mashg‘ulotlarda kasbiy mahoratni shakllantira olishga zamin yaratish; – bilim va ko‘nikmalarni mustahkamlash orqali laborantlarning klinik tekshiruvlarga oid bilim va amaliy tayyorgarligini ta’minlash; – o‘quvchilarning o‘z mutaxassislik bo‘yicha integratsiyalashgan (fanlararo bog‘liq) bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish. |