U. P. Shukurova, M. R. Sobirova, N. X. Muxamedova

Makroskopik o‘rganish
Rang. Odatda, orqa miya suyuqligi rangsiz va ko‘rinishida 
suvdan farq qilmaydi, chunki u 98,9–99,0% suv va 1,0–1,1% quruq 
qoldiqdan iborat. Uning rangi bir xil o‘lchamdagi probirkaga quyilgan 
distillangan suv bilan solishtirganda aniqlanadi. Patologik jarayonlarda
orqa miya suyuqligi turli xil ranglarda bo‘yalgan bo‘lishi mumkin.
Qizil rang o‘zgarmagan qon (eritrositarxiya) aralashmasidan 
kelib chiqadi.
Ksantoxromiya – orqa miya suyuqligining pushti, sariq, sariq-
jigarrang yoki jigarrang va jigarrang rangi. Bu rang oksigemoglobin, 
methemoglobin va bilirubin mavjudligi bilan bog‘liq. Barcha uchta 
pigment eritrotsit gemoglobinining hosilalaridir. Pushti rangi 
parchalangan eritrotsitlardan ajralib chiqadigan oksigemoglobin 
tufayli yuzaga keladi. Gemooksidaza va gemoglobin ta’sirida 
oksigemoglobindan hosil bo‘lgan bilirubinning ko‘rinishi to‘q 
sariq rang beradi.

---

90
Methemoglobin va metallbumin miya suyuqligiga to‘q 
sariqdan jigarrang rang beradi. Ushbu pasayish mahsulotlari miya 
suyuqligida kapsulalangan gematomalar va qon ketishlar mavjud 
bo‘lganda paydo bo‘ladi.
Fibrinli pardaa.
Odatda, orqa miya suyuqligida fibrinogen 
deyarli yo‘q. Fibrinogenning juda yuqori miqdori bilan u sinov 
naychasi devorlarida nozik, deyarli ko‘rinmas to‘r yoki plyonkaga 
o‘xshaydi. Fibrinogenning faqat tashqi qatlami koagulyatsiyalanib, 
suyuqlik bilan to‘ldirilgan qop hosil qiladi. Ko‘p miqdorda oqsil 
fraktsiyalarini o‘z ichiga olgan suyuqlik, chiqarilgandan so‘ng 
darhol jelega o‘xshash shaklida koagulyatsiya qilinadi.
Agar tuberkulyoz meningitga shubha qilingan bo‘lsa, plyonka 
darhol hosil bo‘lmasa, suyuqlik xona haroratida (silkitmasdan) bir 
kunga qoldiriladi. Mikroskopik tekshiruvda hujayra elementlarini 
ko‘rish mumkin, silli meningitda esa ba’zan fibrinoz plyonkada 
tuberkulyoz mikobakteriyalari topiladi.
Agar orqa miya suyuqligida eritrotsitlar bo‘lsa, unda fibrinoz 
plyonka hosil bo‘lmaydi va faqat ularning tarkibi 1 x 10
12
l dan 
yuqori bo‘lsa, uning ko‘rinishi qayd etiladi.