Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных

Chastotani o‘lchash 
Ossillograf signal vaqt oraliqlarini, jumladan signalning davrini ham, 
o‘lchash imkonini beradi. Signal chastotasi uning davriga teskari proportsionaldir. 
Signalning davrini osillogrammaning turli qismlarida o‘lchash mumkin, lekin vaqt 
o‘qi grafigini kesuvchi nuqtasida uni o‘lchash eng qulay va aniqdir. Shuning 

---

42 
uchun, o‘lchashdan oldin, yoyish chizig‘ini ekran to‘rining(panjaraning) markaziy 
gorizontal chizig‘iga o‘rnatishi kerak (Rasm. 21 a) tasvir). 
4.22-rasm. Signalning davrini o‘lchash. 
dastakdan(tugmachadan) foydalanib, davr boshi to‘rning vertikal 
chizig‘i bilan muvofiqlashtiriladi. 4.22-rasm (davrning boshlanishini ekranning 
chap vertikal chizig‘i bilan muvofiqlashtirish kerak, bunda aniqlik maksimal 
bo‘ladi). 4.22-rasmda ko‘rsatilgan signal davri 6.8 ta bo‘linmaga teng. Yoyish 
tezligi 100 mks/bo‘linma(chunki, "mikro" degan yunoncha harf µ, har doim ekran 
uchun mavjud emas, ko‘pincha u lotincha 
u
harfi bilan almashtiriladi). U holda
signal davri: 
mksek
T
680
6
10
5
,
0
8
,
6





va uning chastotasi: 
kGts
T
f
47
,
1
3
47
,
1
6
10
680
1
1






Rasm.4.19 va 4.22 larda aynan bir xildagi, ammo yoyishni tezligi turli qiymatlar 
bilan bo‘lgan, signal tasvirlanganiga e’tibor qaratish kerak. Chastotani Rasm. 
4.19. 
bo‘yicha 
aniqlash 
xatolikning 
qiymati 
katta 
bo‘lishiga 
olib 

---

43 
keladi(chastotaning aniq qiymati 1,459 kGts). Shuning uchun, tasvirni gorizontal 
o‘q bo‘yicha maksimal cho‘zila, eng aniq o‘lchash olinadi. Va yana. Rasm. 25. 
da signal davr vaqtining davomiyligi 6.8 bo‘linmadan bir oz ko‘proqdir. Signal 
davrining vaqti katta ekan, chastota aslida bizlar olganimizga qaraganda bir oz 
kichik bo‘ladi: chindan ham, amalda 1.459 kGts, va bizlar olgan natija 1,47 kGts. 
Aslida, o‘lchash xatoligi bir foizdan kam - bu yuqori aniqlik. Bunday aniqlikni 
yoyishi chiziqli bo‘lgan raqamli ostsillograf beradi. Analogli ostsillografda 
chastotani o‘lchashning xatoligi ehtimol yuqori bo‘ladi.