Ularning tadqiqi

---

` 
62 
«Zamonaviy dunyoda innovatsion tadqiqotlar: Nazariya 
va amaliyot» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya
 
TILNING PAYDO BO`LISHI HAQIDAGI DASTLABKI NAZARIYALAR VA 
ULARNING TADQIQI
Ziyodillayeva Mahbuba Ermatovna 
BuxDTI, ingliz tili kafedrasi o`qituvchisi,
E-mail:[e-mail] Tel: [phone] 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7088861 
Annotatsiya:
Bugungi kunda asosiy aloqa vositasi hisoblangan til bundan bir 
necha ming yillar oldin ancha sodda shaklda paydo bo`lgan edi. Ushbu maqolada 
til paydo bo`lishi borasidagi nazariyalar tahlili bayon qilinadi va ularning tarixi 
batafsil tanishtiriladi.
Tayanch tushunchalar:
Davomiylik nazariyasi, Spontan nazariya, Noam 
Xomskiy, Charlz Darvin, Maykl Tomasello, homo habilis, homo erektus, Maks 
Myuller, kakku nazariyasi. 
Hozirgi vaqtda insonlar orasida asosiy aloqa vositasi hisoblab kelinayotgan 
til bundan bir necha ming yillar oldin ibtidoiy odamlar nutqida bir nechta 
tovushlar talaffuzi timsolida namoyon bo`lgan edi. Inson evolutsiyasi jarayonida 
sayqallanib o`zining hozirgi mukammal va rangba-rang ko`rinishiga ega bo`ldi. 
Tilning paydo bo`lishi bir nechta taxminiy nazariyalarga asoslanadi: 
1
-
“Davomiylik nazariyasi”
odamning primat ajdodlari orasidagi tilning 
vujudga kelishidan oldingi muloqotning rivojlanishi kabi murakkab 
sotsiolingvistik jarayon natijasida til paydo bo`lgan degan gipotezani 
ilgari suradi; 
-
“Spontan nazariya”
esa davomiylik nazariyasiga qarama-qarshi bo`lgan 
g`oyani ya`ni odam evolutsiyasi jarayonidagi tasodifiy hodisa natijasida 
til paydo bo`lgan degan nazariyani qo`llab-quvvatlaydi; 
-
Ayrim nazariyalar tilga tabiiy genetik jarayonlar natijasi sifatida qaraydi;
-
Bundan tashqari tilga ijtimoiy muloqot asosida o`rganiladigan ma`naviy 
sistema sifatida qarovchi bir nechta qarashlar ham mavjud. 
2018-
yilda ko`pchilik lingvistik olimlar “davomiylik nazariyasi” tarafdorlari edi, 
lekin ular til rivojlanishini qanday gipotezalashtirishda farqli xususiyatlarni 
ko`rsatadilar. Tilni asosan tug`ma xarakterga ega deb hisoblovchilar orasida 
ba`zilar inson bo`lmagan primatlarning til xususiyatlarini to`la ochib bera 
olmasliklarini aytadilar hamda til evolutsion taraqqiyot natijasi ekanligini 
1
Ulbæk, Ib (1998). James R Hurford; Michael Studdert-Kennedy; Chris Knight (eds.). The origin of language and 
cognition. Approaches to the evolution of language : social and cognitive base. Cambridge, UK; New York: Cambridge 
University Press. pp. 30–43. 

---

` 
63