Umumta’lim maktablarining fizika kursida “metal o’tkazgichlarda xususiy o’tkazuvchilar qarshilikligining temperaturaga bog’liqligi” mavzusini o’qitishda pedagogik texnalogiyalardan foydalanish”

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM
VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
FIZIKA-TEXNIKA FAKULTETI
Fizika yo’nalishi 2-kurs 21.09-guruh talabasi
Obbosxonov Shoxrurning “Fizika o’qitish metodikasi” fanidan.
“Umumta’lim maktablarining fizika kursida “metal o’tkazgichlarda xususiy o’tkazuvchilar qarshilikligining temperaturaga bog’liqligi” mavzusini o’qitishda pedagogik texnalogiyalardan foydalanish” mavzusidagi.
KURS ISHI

Farg’ona 2023

UMUMTA’LIM MAKTABLARINING FIZIKA KURSIDA “METAL O’TKAZGICHLARDA XUSUSIY O’TKAZUVCHILAR QARSHILIKLIGINING TEMPERATURAGA BOG’LIQLIGI” MAVZUSINI O’QITISHDA PEDAGOGIK TEXNALOGIYALARDAN FOYDALANISH.


REJA.
I BOB UMUMTALIM MAKTABLARIDA FIZIKA O'QITISH KURSLAR
1.1. Fizika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida.
1.2. Fizika fani bo‘yicha ta’lim sifatini tubdan oshirish
1.3. Fizika fanini o’qitishda o’quv eksperimentlarining roli va tutgan o’rni.
II BOB METAL O’TKAZGICHLARDA XUSUSIY O’TKAZUVCHILAR QARSHILIKLIGINING TEMPERATURAGA BOG’LIQLIGI
2.1. Metallarning tuzilishi.
2.2. Metal o’tkazgichlarda yalar oʻtkazuvchanligi
2.3. Fizika o’qitishda dars samaradorligini oshirish.
XULOSA.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.


KIRISH
Jismoniy va ma`naviy yetuk yoshlar – ezgu maqsadlari-mizga yetishda tayanchimiz va suyanchimizdir !
Shavkat Mirziyoyev
Ta’lim ta’rbiya tizimini tubdan isloh qilish, uni zamon talablari darajasida ko’tarish, milliy kadrlar tayorlashning yangi tizimini barpo etish, kelajak uchun barkamol, salohiYati avlodni tarbiyalash maqsadida: «Ta’lim to’g’risida»gi qonun va «Kadrlar tayorlash milliy dasturi»ni hayotga tadbiq etish ishlari davlat siyosatining ustuvor yo'nalishi deb hisoblanmoqda. Shu asosda takomillashgan davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqish, o'quv dasturlarini yaratish, ilmiy-uslubiy majmualarining yangi avlodini ishlab chiqish va joriy etish vazifasi belgilangan. Ushbu maqsad va tajriblardan kelib chiqqan xolda o’quvchilarga fizika o’qitish jarayonida zamonaviy-innavatsion pedagogik va ta’lim texnalogiyalaridan foydalangan holda darslar uyshtirish va o’tkazishda o’quv materialini tizimga tizish,o’qitish jarayonlarini maqbul usul va yo’llar bilan boyitish, o’quvchilarga nazariy asoslangan va tajribada isbotlangan fizika o’qitishni havola etish shu kunning eng dolzarb masalasasidir.
Fizika fanini o’qitishda zamonaviy vositalar umumiy ta’lim muassasalari o’quvchilari uchun eng samarali va qiziqarli narsalardan yiroq. Ayni paytda mavjud bo’lgan o’qitish usullari zerikarli va talabalarning qiziqishini jalb qilmaydi. Hozirgi kunda talabalar butun o’quv yilini bir xil ma’lumotlarni qayta yozib, o’z stollarida o’tkazishni xohlamaydilar.
Maktabda fizikani o’qitishda nazariy va amaliy mashg’ulotlar bilan bog’liq innovatsion texnologiyalarni ko’rib chiqishdir. Ushbu muammoni hal qilish uchun vositalar quyidagilar bo’ladi:
- amaliy mashg’ulotlar davomida mavjud metodlarni tahlil qilish;
- nazariy tadqiqotlar o’tkazishda mavjud bo’lgan usullarni tahlil qilish;
- o’ziga xos innovatsion texnologiyani olib kirish;
- ta’lim muassasalarida fizikadan amaliy va nazariy mashg’ulotlarni o’tkazishning mavjud va innovatsion usullarini qiyosiy tahlil qilish.
Umum ta’lim muassasalarida o’quvchilar uchun fizikani o’qitish kursini ikki blokga bo’lish mumkin: - nazariy kurs; - amaliy kurs. Nazariy kurs o’qish nazariYasini, o’ziga xos jismoniy qonuniYatlarni ko’rib chiqishni, jismoniy jarayonlarni hayotda qo’llash misollarini ko’rib chiqishni va boshqa ko’p narsalarni o’z ichiga oladi. Amaliy dars o’tilgan nazariYa bo’yicha muammolarni hal qilishni, fizik jarayonlarni ko’rib chiqishni, o’rganilayotgan nazariYani amalda qo’llashni o’rganishni o’z ichiga oladi. Maktabda fizika o’qitishning barcha ushbu bloklari umumta’lim muassasalari o’quvchilari tomonidan deYarli hech qanday e’tibor va qiziqishsiz o’zlashtiriladi. Zamonaviy talabalar deYarli har bir darsda kitobdagi barcha ma’lumotlarni o’qish va qayta yozishdan ko’ra ko’proq haqiqiy va moddiy narsalarni ko’rishni xohlashadi. Shunday qilib, maktablarda fizika fanini o’qitishning mutlaqo Yangi innovatsion g’oyasi, Ya’ni darslarni o’tkazish uchun mavjud auditoriYalar asosida minilaboratoriyalar tashkil etish paydo bo’ldi. Ushbu laboratoriyalar quyidagilarga ixtisoslashgan uskunalarni o’z ichiga oladi:
- kompyuter qurilmalari;
- har xil fizik eksperimentlarni o’tkazish uchun moslamalar; doskalar.
O’quvchilar uchun kompyuterda o’tirgan holda va o’zaro bog’langan taxtalardan ma’lumotlarni idrok etadigan mashg’ulotlar o’tkazish ancha qiziqroq bo’ladi. Talabalar ongsiz ravishda o’z xatti-harakatlari uchun mas’uliYat hissini o’zlashtira boshlaydilar. Talabalar atrofidagi laboratoriya muhiti sinfdan o’tib ketadigan g’ayrioddiy, innovatsion va ishbilarmonlik obrazini Yaratgani uchun talabalar fizikani o’rganishga va o’rganishga undaydilar. Laboratoriyalar Yaratish orqali talabalar o’zlarini anglash, Yangi loyihalar Yaratish va maktab materiallarini o’rganish uchun ko’plab Yangi vositalarga ega bo’ladilar. Laboratoriya devorlariga kirib, talabalar nafaqat talabalarni, balki har qanday topshirilgan va mas’uliYatli vazifalarni hal qilishlari kerak bo’lgan olimlarni his qilishadi. Umumiy ta’lim muassasalarida fizika fanining nazariy va amaliy kurslarini o’qitishning zamonaviy vositalari ilgari e’lon qilingan laboratoriyalar taqdim etishi mumkin bo’lgan moddiy-texnik bazani ta’minlay olmaydi. Zamonaviy o’quv xonalari stol va devor taxtalaridan tashqari deYarli hech narsa bilan jihozlanmagan. O’quvchilar kundan-kunga bir xil sharoitda mashg’ulotlar o’tkazishga, xuddi shu narsani qilishlariga yo’l qo’ymaydilar. Zamonaviy o’quvchilar sahnani o’zgartirishga muhtoj, fizika fanidan bilim olish uchun Yangi va innovatsion echimlar talab etiladi.
Zamonaviy jihozlangan laboratoriya bugungi talabalarning ta’lim jarayoniga e’tibor va xohishni jalb qilish uchun barcha mumkin bo’lgan innovatsion echimlarning eng Yaxshisi bo’ladi. Ushbu yechim noyob va zamonaviy sharoitlarda bir qator sabablarga ko’ra mos keladi:
- zamonaviy laboratoriya mashg’uloti fizika fanining nazariy yo’nalishini o’rganish uchun ko’proq imkoniyatlar Yaratadi;
- zamonaviy jihozlangan laboratoriya klassi fizika fanidan amaliy kursni o’rganish uchun ko’proq imkoniyatlar Yaratishi mumkin;
- talabalar rag’batlantiradilar va mavzuni o’rganishga intilishadi;
- o’quvchilar o’zlarini o’quv jarayonining bir qismi sifatida his qiladilar, o’zlariga qo’yilgan vazifalarni hal etishda bevosita qatnashadilar;
- laboratoriya mashg’uloti bu maktab fizikasi kursini o’qitishda Yangi innovatsion loyihadir.
Ta’lim muassasalarining mavjud fizika xonalarining moddiy-texnik bazasidagi zamonaviy laboratoriyalar o’quvchilarga jismoniy hodisalar va vazifalarni bajarish, hisoblash, eksperiment qilish, hal qilishda, kuzatishda bevosita ishtirok etishlariga imkon Yaratadi. Bunga mavjud fizika darslarining hech biri ega emas. Laboratoriyalar devorlari ichida siz o’zaro bog’lanish taxtasida matn, foto va video materiallarni osongina namoyish etishingiz mumkin. Umumiy ta’lim muassasalari o’quvchilari endi har safar kitob varaqlab, mazmunidagi varaqlar orasida adashib qolishlari shart emas. O’qituvchi kompyuterning periferik qurilmasiga bir nechta teginish bilan kerakli ma’lumotlarni interaktiv doskalarda namoyish eta oladi va o’quvchilarning o’zlari endi kichik nashr bilan shug’ullanmaydilar, bular yordamida maktabning aksariYat darsliklari umumiy ta’lim kursi yozilgan. Laboratoriyada tajribalar o’tkazish orqali talabalar fizik qonuniYatlar va hodisalarni ko’rish va o’rganish imkoniyatiga ega bo’ladilar. Endi talabalar jismoniy ob’ektni o’zi, uning xususiYatlari, hodisalari va unga bo’ysunadigan qonunlarni ko’rmasdan amaliy ravishda amaliy vazifalarni ko’r-ko’rona bajarishlari kerak. Ko’p sonli ilmiy va eksperimental qurilmalar o’quv muassasalarida fizika fanini o’rganish davomida o’rganiladigan barcha tajribalar va fizik qonunlarni amalda bajarishga imkon beradi.