Ish
tartibi.
1.
Karmin bilan bo'yalgan mikropreparatlarda obeliya
koloniyasining bir qismini mikroskopning kichik ob’ektivi orqali
kuzating. Kichik shoxchalar uchida joylashgan gidrantlami toping.
Ularning paypaslagichlariga va og'iz teshigiga e'tibor bering.
Gidrantning atrofidagi gidrotekasi bilan birgalikda uning rasminichizing.
2. Obeliya koloniyasining bir qismidan tayyorlangan va gidrantlar
singari bo'yalgan mikropreparatlarni mikroskopning kichik ob'ektivi
orqali kuzatib, undagi gonangiylarni toping. Blastostilda joylashgan
gonoforlaming pastdan yuqoriga qarab kattalashib borishiga e'tibor
bering va rasminichizing.
3. Gidromeduzalarning karminda bo'yalgan mikropreparatlarini
mikroskopning kichik ob'ektivi
orqali kuzatib,
og'iz xartumi,
gastrovaskulyar
sistemasi
va
soyabon
atrofida
joylashgan
56
paypaslagichlarining tuzilishiga e'tibor bering va gidromeduzalaming
rasminichizing.
G idrani tashqi tuzilishi va ko‘ndalang kesigini rasm ini chizing
ham da
bilimingizni
n a z o ra t
qilish
uchun
quyidagi
test
topshiriqiariga jav o b bering. C=24
1. Gidra tanasining tashqi qavat hujayralari va ularning vazifasini
juftlab ko‘rsating: A-teri-muskul, B-otuvchi, V-nerv, G-oraliq: 1-
himoya, o‘ljani tutish, 2-tanani qoplash, harakatlanish, 3-boshqa
hujayralarni hosil qilish, 4-ta’sirlanish.
2. Gidra tanasi hujayralari va ularning tuzilishini juftlab ko'rsating:
A-nerv, B-otuvchi, V-oraliq, G-teri-muskul, D-jinsiy: 1-tana devoriga
botib kirgan tomoni kengaygan, muskul tolalariga ega, 2-sezgir tukchali
kapsulasi ichida otiluvchi ipchasi bor, 3-mayda, tez bo‘linadi, 4-
xivchinli, yirik amyobasimon hujayralar, 5-shakli yulduzsimon.
3. Gidra tanasi ichki qavatida qanday hujayralar boMadi? A-
soxtaoyoqli, yirik, B-yassi, mayda, V-ikki xivchinli, G-bir xivchinli.
4. Gidra tutgan oziqning hazm boMishi jarayonini tartib bilan
ko‘rsating: A-oziq tana bo‘shligMda maydalanadi, B-paypaslagichlar
oziqni yopishtirib oladi, V-oziq zarrachalari amyobasimon hujayralar
tomonga haydaladi, G-hazm qilish vakuolalari oziqni hazm qiladi, D-
hujayralaming soxta oyoqiari oziqni qamrab olib, sitoplazmaga
o ‘tkazadi, E-oziq tana bo‘shligMga tushadi.
5.
Gidraning
kurtaklanib
ko‘payishida
sodir
bo’‘adigan
jarayonlami tartib bilan ko‘rsating: A-kurtak ona hayvon hisobidan
oziqlanadi, B-tanasi sirtida bo‘rtiqlar paydo boMadi, V-kurtakning uchki
qismida paypaslagichlari va ogMz teshigi paydo boMadi, G-bo‘rtiq
kurtaklarga aylanadi, D-yosh gidr ona gidradan ajralib ketadi.
6. Quyidagi tushunchalar va ular m a’nosini juftlab ko‘rsating: A-
zigota, B-tuxum, V-spermatozoid, G-regeneratsiya, D-gidra: l-urug‘
hujayra, 2-ko‘p boshli afsonaviy maxluq, 3-urg‘ochi hujayra, 4-
otalangan tuxum hujayra, 5-organizm yetishmagan qismining tiklanishi.
7. Gidra tuzilishining qaysi belgilari uni eng tuban tuzilgan ko‘p
hujayrali hayvon ekanligidan dalolat beradi: A-hujayralari ikki qavat
boMib joylashgan,
B-otuvchi
hujayralari
boMadi,
V-kurtaklanib
| ko‘payadi, G -to‘qima va organlar rivojlanmagan, D-sezgi organlar
I
kuchsiz rivojlangan, E-nerv hujayralari tarqoq joylashgan.
f
8. Gidraning jinsiy ko‘payishi qanday sodir boMadi? A-zigota
: sirtida qalin po‘st hosil boMadi, B-bahorda zigotadan yosh gidra chiqadi,
57
V-tuxum va urug‘ hujayra hosil bo‘Iadi, G-qishda ona gidra nobud
b o iad i, D-sista hosil qiladi, E-urug‘ hujayra tuxumni urug‘lantiradi.
9. Dengiz gidropoliplari qanday tuzilgan? A-koloniya bo‘lib
yashaydi, B-yakka yashaydi, V-gidrantlar va blastostillardan iborat, G-
suv tubiga yopishib yashaydi, D-suv oqimi bilan erkin suzib yuradi, E-
individlari kosasimon, J-kam harakat, Z-alohida individlari gidraga
o‘xshaydi, I-koloniyasi ipsimon, K-koloniyasi kichik daraxtsimon.
10. Dengiz gidroroliplari ko‘payishini polipning ко‘pay ish
davridan boshlab tartib bilan ko‘rsating: A-meduza jinsiy ko‘payadi, B-
planula suv tubiga yopishib, polipga aylanadi, V-blastostil kurtaklanib
meduza hosil qiladi, G-urug‘langan tuxum hujayra rivojlanib kiprikli
planula lichinkasini hosil qiladi, D-polip kurtaklanib gidrantlar va
blastostilni hosil qiladi, E-meduza jinsiy hujayralarni hosil qiladi.
11. Gidralar qayerda yashaydi va nimalar bilan oziqlanadi? A-
dengiz va okeanda, B -k o i va hovuzlarda, V-tanasi urchiqsimon, G-
tanasi cho'ziq qopsimon yokitsilindrsimon, D-o‘troq yashaydi, E-
plankton, erkin suzib yuradi, J-bir hujayrali hayvonlar bilan oziqlanadi,
Z-kolovratkalar, mayda qisqichbaqasimonlar, hasharotlar lichinkalari
bilan oziqlanadi, I-paypaslagichlari 3-8 ta, K-paypaslagichlari 5-12 ta.
Dostları ilə paylaş: |