44-rasm. N ereisning tashqi tuzilishi. Nereisning oldingi (A) va keyingi (B) tomoni: 1-paypaslagichlari (antennalari), 2-palpi, 3-og‘izy o n i mo'ylovlari, 4-ko‘zlari, 5-boshining oldingi bo’g ’imi (prostomiumi), 6-hidlash chuqurchasi, 7-boshining keyingi bo’g ’imi (peristomium), 8-parapodiylar, 9-qillari, 10-orqa mo'ylovi, 11-pigidiysi, 12-anal m o‘ylovlari, 13-orqa qon tomiri; V-parapodiysi: 1-orqa mo’ylovi, 2-parapodiyning orqa shoxi, 3-qillar tutami, 4,6-parapodiyning qorin shoxlari, 5-parapodiyaning qorin mo’ylovi, 6-tayanch qillar. Nereisning ovqat hazm qilish sistemasining oldingi qismi, ya'ni
halqumi teskari ag‘darilib, tashqariga chiqish xususiyatiga ega. Uning
oldingi tomonida joylashgan va mayda teshikchalarga ega bo‘lgan
xitindan iborat ju ft ja g ia ri chiriyotgan organik moddalarni va mayda
organizmlami qamrab oladi.
Nereisning bosh qismini tashkil qiladigan ikki bo‘g‘nidan tashqari
hamma segmentlarining yon tomonida bir juftdan parapodiylari bor.
Bular harakatlanish organidir. Parapodiy ikkita bo‘lakchadan iborat
bo‘lib, uning yelka boMagi natopodiy, qorin tomon bo‘lagi esa
nevropodiy deb ataladi.
Bu bo‘lakchalarning har birida bittadan uzun m o‘ylovchalar va
tutam-tutam bo ‘lib joylashgan tukchalar bor (shu sababli bularni
ko'ptukli halqali chuvalchanglar deyiladi). Har bir bo ‘lakchadagi qillar
orasida bittadan ancha yo‘g‘on va parapodiyning asosidan chiqadigan
tukcha bo‘lib, uni tayanch tukcha-atsikula deb ataladi. Parapodiylar
A В 122
chuvalchang suv ostida harakatlanganda tayanch, suvda suzib yurganda
esa eshkak vazifasini bajaradi.
2- ish. Qum chuvaichangining tuzilishi va rivojlanishi Qum chuvaichangining sistematik o ‘rni Tip. Halqali chuvalchanglar-Annelides
