Universiteti umarov b. M., Norbekova b. Sh. Bolalar psixologiyasi

Mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari: 
 
1.
Taraqqiyot va uning mohiyati haqida gapirib bering. 
2.
Bolaning psixik taraqqiyotini vujudga keltiruvchi qarama-
qarshiliklar nimalardan iborat? 
3.
Psixik taraqqiyot qonuniyatlari nimalardan iborat? 
4.
Bolaning psixik jihatdan taraqqiy etishida biologik va ijtimoiy 
muhitning ta’siri nimada ko‘rinadi?
5.
Ta’lim
-
tarbiya bilan psixik taraqqiyot o‘rtasidagi muno sabat 
masalasi qanday? 
6.
Psixik taraqqiyotning yaqin va aktual bosqichi deganda nimani 
tushunasiz? 
7.
Bola psixik taraqqiyotida dasturlashtirilgan ta’limning qanday 
ahamiyati bor? 
 
Mustaqil ish topshiriqlari: 
 
1. Psixik taraqqiyot qonuniyatlarini tahlil qilish. 
2. Bola psixik taraqqiyotida biologik va ijtimoiy omillarni amaliy 
kuzatish asosida o’rganish
4.
 
Psixik taraqqiyotda ta ’lim jarayonining tutgan o’rnini o’rganish.
 
 
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN TEST SAVOLLARI: 
 
1.
 
Bolaning psixik taraqqiyotini yuzaga keltiruvchi qarama-
qarshiliklarni toping? 
1.Bolaning shu choqqacha erishgan imkoniyatlari darajasi bilan yangi 
ehtiyojlari o‘rtasida tug‘iladigan qarama
-qarshilik,
2.Bolaning eski xulq-atvor formalari bilan yangi xatti harakatlari, yangi 
tashabbuslari o‘r
tasidagi qarama-qarshilik
3. 
Bola hayotining mazmuni bilan uning shakli (muhiti) o‘rtasida 
maydonga keladigan qarama-qarshilik.
4.Sub’ektiv qarama
-qarshilik, 
5. Ob’ektiv qarama
-qarshilik.
A. 1.2.3.
B. 1.4.5. 
C.1.2.4 
D.3.4.5. 
2. Bola 
mustaqil harakatda, ya’ni har bir narsani o‘zi bilganicha qilishga 
(tashabbus ko‘rsatishga) intila boshlaydi.
Bu bolaning psixik taraqqiyotini 
yuzaga keltiruvchi qarama-qarshiliklarni qaysi turiga mansub? 
A. Bolaning shu choqqacha erishgan imkoniyatlari darajasi bilan yangi 
ehtiyojlari o‘rtasida tug‘iladigan qarama
-qarshilik 

---

56 
B. Bolaning eski xulq-atvor formalari bilan yangi xatti harakatlari, 
yangi tashabbuslari o‘rtasidagi qarama
-qarshilik.
C. Bola hayotining mazmuni bilan uning 
shakli (muhiti) o‘rtasida 
maydonga keladigan qarama-qarshilik. 
D. Ob’ektiv qarama
-qarshilik. 
3. Bolalarga bir xil tarbiya berilsa ham bolalar uni turlicha qabul 
qiladilar. Ushbu misol qaysi psixik rivojlanish qonuniga mos? 
A. Psixik rivojlanishning notekisligi qonuni
B. Integratsiya qonuni 
C. Plastiklik qonuni. 
D. Kompensatsiya imkoniyati qonuni. 
4. Psixik taraqqiyot qonuniyatlaridan integratsiya qonuniga xos sifatni 
toping? 
A. I
nson psixikasini o‘z taraqqiyoti davomida tobora ko‘proq yaxlitlik, 
birlik, mustaqillik va doimiylik xususiyatlarini kasb eta olmaydi.
B.H
ar qanday sharoitda, hatto ta’lim tarbiyaning eng qulay 
sharoitlarida ham shaxsning turli psixik belgilari, psixik funksiyalari va 
psixik xususiyatlari rivojlanishining bitta darajasida to‘xtab turmaydi.
C. A
sab tizimining plastiklik xususiyati bilan bog‘liqdir.
D. I
nson psixikasini o‘z taraqqiyoti davomida tobora ko‘proq yaxlitlik, 
birlik, mustaqillik va doimiylik xususiyatlarini kasb eta borishidir. Bunda 
yoshlikda hosil bo‘lgan psixik xususiyatlar taraqqiyot davo
mida bora-bora 
kishining asosiy xususiyatiga yoki Xarakter xislatiga aylanadi va bu xislat shu 
kishining hayotida yaqqol ko‘zga tashlanadigan bo‘lib qoladi.
5. Ta’lim
-tarbiya jarayoni har doim psixik taraqqiyotdan bir qadam 
oldinda boradi. Ushbu fikr muallifini toping? 
A.
A.N.Leontev
B.
V.N. Myasishchev 
C.
L.S. Vigotskiy
D.
J.Piaje
6. Bu bosqich muayyan davrda bolaning katta yoshdagi kishilar 
yordamisiz mustaqil harakat qila olishi bilan ifodalanadi.Bu qanday psixik
taraqqiyot bosqichi? 
A. Eng yaqin taraqqiyot bosqichi 
B. Aktual taraqqiyot bosqichi
C. Rivojlanishning eng yaqin zonasi 
D. Faoliyatning operatsiyalar darajasi 
7. 
Bolaning har bir yosh davri ma’lum bilimlarni birmuncha ortiq 
darajada o‘zlashtirishga nisbatan sezgir bo‘ladi. Bu nima deyiladi?
A. Eng yaqin taraqqiyot bosqichi 
B. Aktual taraqqiyot bosqichi 

---

57 
C. Rivojlanishning eng yaqin zonasi 
D. Psixik taraqqiyotning senzitiv davri
8. Bolaning psixik taraqqiyotida biologik va ijtimoiy faktorlardan 
tashqari bolaning qaysi tomoni ham muhim ahamiyatga ega? 
A. Shaxsning qiziqishi 
B. Shaxsning ehtiyoji 
C. Shaxsiy faolligi
D. Shaxsning fikrlari 
9. Bolaning ilk yosh davrida psixik rivojlanishida muhim ahamiyatga ega 
bo’lgan omil?
 
A. Shaxsiy faolligi 
B. K
attalar ko’magi
C. taqlidchanlik
D. Ichki faollik 
10. Bolaning ota-
onalarining tashqi jismoniy belgilarini, ya’ni bo‘y
-
bastini, ko‘zi va sochining rangini, yuz tuzilishini nasliy yo’l bilan o’tishi qaysi 
omilga kiradi? 
A. Bola psixik taraqqiyotida biologik omillar
B. Bola psixik taraqqiyotida ijtimoiy omillar 
C.
 
Bola psixik taraqqiyotida a ’lim
D.
 
Bola psixik taraqqiyotida shaxsiy faollik
.