baribir daromadli b o ‘ladi, degan xulosaga kelishdi. Masalan, mehnat
talab sintetik gazlamalami dastlab faqat ilmiy-texnikaviy salohiyati
yuqori b o ‘lgan mamlakatlardagina ishlab chiqarish mumkin edi. So‘ng-
ra, bu texnologiyani o ‘zlashtirilishi va keng yoyilishi tufayli sintetik gaz
lamalami ishlab chiqarish ishchi kuchi arzon bo‘lgan rivojlanayotgan
mamlakatlarga ham ko‘cha boshladi. Buning natijasida G ‘arb ilmiy-
texnikaviy omil tufayli o ‘zi ega b o ig a n nisbiy ustunlikni q o ila y bosh
ladi. M.Porter o ‘z tadqiqotlari natijasida mamlakat tarmoqlari va firma-
larining raqobat ustunligini belgilovchi omillami ikki guruhga b o iad i:
1. Asosiy omillar:
• zarur sifatga ega va yetarlicha miqdordagi ishlab chiqarish
omillarinig mavjud b o iish i;
• mamlakat ichida mazkur tarmoq mahsulotiga b o ig a n talabning
xususiyatlari, uning sifat va miqdor xarakteristikalari;
• mamlakatda ushbu tarmoqqa y o id o sh va uni ta ’minlab turuvchi,
jahon bozorida raqobatbardosh b o ig a n tarmoqlaming mavjudligi;
• firmaning strategiyasi, shuningdek ichki bozordagi raqobat
xarakteri.
2. Q o‘shimcha omillar:
• tasodifiy hodisalar;
• tashqi iqtisodiy faoliyat yurituvchi korxonalami qoilab-quvvat-
lash bo‘yicha hukumat faoliyati.
Mahsulot eksport qiluvchi korxonalami qoilab-quvvatlash, m am
lakat ichida qulay biznes muhitini yaratish, ishlab chiqarish va bozor
infratuzilmasini rivojlantirish, bojxona bojlarining pasaytirilishi, subsi-
diyalar va imtiyozli kreditlar berish, boshqa xalqaro shartnomalar tuzish
orqali milliy korxonalaming chet mamlakatlardagi faoliyati uchun qulay
sharoitlar yaratish kabi tadbirlar ularning raqobat ustunliklarini oshi-
rishga xizmat qiladi.
Dostları ilə paylaş: