Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

12.2. Savdo reklamasiuing iqtisodiy ijtimoiy mohiyati
va ahamiyati
Reklama juda qadimda paydo b o ig a n deb aytishimiz mumkin. 
0 ‘rta yer dengizi bo'yidagi arxeologik qazishmalar paytida reklamaga 
oid turli chizma va belgilar topilgan. Rimda gladiatorlar jangiga odam- 
larni jalb qilish uchun devorlarga chizma chizishgan. Yunonistonning 
oltin davrida shaharchalarda chorvachilik, tayyor mahsulot, hatto 
kosmetika mahsulotlarini sotish haqida e ’lon qilganlar. Zamonaviy 
reklamalar qadimgilaridan tubdan farq qiladi. 
AQSH reklama 
agentliklari tomonidan reklama uchun yiliga 190 mlrd AQSH dollari 
sarflanmoqda. Birgina P&G reklama kompaniyasining o ‘zi AQSH 
kompaniyalari reklamasi uchun yiliga 11,5 mlrd AQSH dollari sarflaydi.
259

---

Marketingni boshqarish jarayonida reklama dasturini ishlab chiqish- 
da to ‘rtta muhim qaror qabul qilish kerak:
• reklama maqsadlarini belgilash;
• reklama budjetini o ‘matish;
• reklama strategiyasini ishlab chiqish;
• reklama samaradorligini baholash.
Reklamani ishlab chiqishda birinchi qadam reklamadan ko'zlangan 
m aqsadlami belgilash hisoblanadi. Ushbu m aqsadlar marketingning 
umumiy dasturi asosida aniqlanishi kerak. Umumiy reklama maqsadi 
iste’molchilami jalb qilish va iste’mol qiymatini yaratish orqali mijozlar 
bilan aloqalami o ‘matishdan iborat.
M aqsadlam i
belgilash
Kom m unkatsiya
maqsadlari
Sotish
maqsadlari
Axborot bo’yicha: 
qarorlar
Axborot
В а ф М
strateghasiai
: belgilash
ishlab chiqish |
; Qulay yosdashav
: .Axborotlar 
!
bo'yicha ish la sh ;
SavdoatBg
i uhishi
; Ommavh'
■
Raqobat teagligi
axborot vositalari
;
bo 'y k h ) qarorlar
1
Maqsad va
i
v u ila
Asosiy torlarmi 
aniqlash
lla rn in g ta'siriai 
o’rgaaish
Reklamani
babolash
Kommunikatsiya 
niog ti'siri
Savdo va 
foydaBiag 
ta'sirii