Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

Bozordagi holat
Oldindan harakat
qiluvchi strategiyalar
Passiv strategiyalar
Bozor yetakchilari
« Is h g 'o l qilish» « H im oya»
« T utib o lish» « B lo k lash »
Bozor yetakchilarini
ta’qib qiluvchilar
« H ujum » «K urs b o ‘yicha 
y o rib o ‘tish »
«K urs b o ‘y ich a bo ‘vlab 
b o rish» «Q urshab o lish»
To g'ri raqobatchilikdan
qochmoq
«M ay d o n lard a k u ch lam i 
to ‘plash»
«H olatlarni saqlash» 
«A ylanib o ‘tish»
5.1.5-chizma. Raqobatchilar ustunligi matritsasi
92

---

Korxonaning harakatlar tavsifi va bozordagi egallagan o ‘m i u yoki 
bu strategiyani tanlashni oldindan belgilaydi. Shunday qilib, k o ‘pgina 
raqobatchilar uchun «sanash nuqtasi» sifatida bozorda ustun o ‘rinni 
egallovchi 
bozor yetakchisi
xizmat qiladi. Bozordagi vaziyatdan qanoat- 
langan korxonalar, odatda, to‘g ‘ri raqobatdan qochadilar. Biroq, 
raqobatchi ustunliklari yig‘ilishi bilan yetakchiga ochiqdan ochiq qarshi 
chiqa oladigan va hujum qila oladigan korxonalar yetakchilami ta ’qib 
qiluvchilarga aylanadilar.
Oldindan harakat qiluvchi strategiyalami (aktiv) yoki passiv turlami 
tanlash, asosan, korxonaning bozordagi holatiga b o g iiq b o iad i.
«B ozom i ish g ‘ol qilish»
- bu strategiya narxli yoki mahsulotli 
yetakchilikni q o ilash , yangi iste’molchilami izlash, iste’mol inten- 
sivligini oshirish va boshqa y o ila r bilan amalga oshirilishi mumkin.
«B ozom i himoyalash»
- korxonaning faoliyat sohasida «vafodor» 
iste’molchilami servis xizmati, reklama vositalarini samarali ishlatish, 
rag‘batlantirish yordami bilan ushlab qolishga intilish.
«Tutib olish»
- qabul qilingan zarur choralami harakat samarasini 
pasaytirish maqsadida raqobatchi ta ’qibchilaming yangi kiritishlariga 
javob harakatlar.