Urganch davlat universiteti kimyoviy texnologiyalar fakulteti
Yüklə 1,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
5 1.1 Sanoat korxonalarining belgilari, funksiyalari va vazifalari. Sanoat tarmoqlari va ularning rivojlanishi. Zamonaviy korxonalar mulkchilik shakliga ko‘ra, davlat va nodavlat, tarmoq belgilariga ko‘ra, mashinasozlik, energetika, metallurgiya, neft va gaz sanoati, qurilish kompleksi, oziq-ovqat, yengil sanoat, savdo va hokazolar, ishlab chiqarish miqyosi va xodimlar soniga ko‘ra, yirik, mikrofirma va kichik, faoliyat yuritish muddatiga ko‘ra, uzluksiz, mavsumiy va uzlukli korxonalarga bo‘linadi. Ayrim sanoat tarmoqlarining o`ziga xos iqtisodiy xususiyatlari ishlab chiqarishni joylashtirishga aloqadordir. Shuning uchun ayrim tarmoqlarni joylashtirishni rejalashtirish va iqtisodiy asoslashda ularning o`ziga xos xususiyatlarini e’tiborga olish zarur. Elektr stansiyalarini joylashtirishda mineral yoqilg`ilarni tashish mumkin bo`lgan holda, suv resurslarini ko`cherish mumkin emasligini hisobga olinadi. Qora metallurgiya sanoati korxonalarini joylashtirishda uning xomashyo bozasi, ishlab chiqariladigan mahsulot nomenklaturasi, korxona turi, tarmoqning suvga talabi hamda yirik metallurgiya kombinatlarining boshqa tarmoqlar joylashishini va yirik shaharlar paydo bo`lishini e’tiborga olish zarur. Kimyo sanoatining turli tarmoqlari joylashtirishda zamonaviy kimyo texnologiyasining o`ziga xos xususiyatlari, ya’ni kimyo sanoatiga tegishli xomashyo ko`pligi, energetika resurslari hamda ko`p tarmoqlarning chiqindilarini majmuali tarzda qayta ishlash, bir turdagi xomashyodan turli va bir turdagi mahsulotlarni har xilxonashyodan olish, sintetik materiallarni barcha iqtisodiy hududlarda ishlab chiqarish mumkinligi hisobga olinadi. Mashinasozlik sanoatini joylashtirishda ishlab chiqariladigan mahsulot xususiyatlari, tarmoqning metallga bo`lgan talabi, ularning tashish masalalari, ayrim iqtisodiy rayonlar sanoatining ixtisoslashuvi, iqtisodiy hududlarning industrial rivojlanish darajasi, mashinasozlik korxonalarida ishlab chiqarishni 6 ixtisoslashtirish va kooperativlashtirish, mashinasozlik sanoati mahsulotlariga barcha hududlarda talabning doimiyligini e’tiborga olish zarur. Yengil sanoat, oziq-ovqat sanoatining ko`pgina tarmoqlari mamlakatning barcha iqtisodiy rayonlari, bir qator tarmoqlar esa muayyan hududlarda joylashadi. Bular- tikuvchilik, trikotaj, poyabzal, qandolat, un- yorma, makaron mahsulotlaridir. Non va alkogolsiz ichimliklar sanoati esa har bir aholi punktida joylashtirilishi kerak. Yüklə 1,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|