Urganch davlat universiteti

3. Ijtimoiy ta’minotga oid majburiyatlarni bajarilishi davlat

majburlovi bilan kafolatlangan va bu xol ijtimoiy ta’minot

Ijtimoiy ta’minot huquqi predmetiga kiruvchi munosabatlarni tartibga solinishida uning ishtirookchilariga berilgan huquqlar va yuklatilgan majburiyatlar aniq muayyan bulib, qonun xujjatlarida kanday nazarda tutilgan bulsa, aynan ana shunday tarzda ijro etilishi tatab etiladi.

Nodavlat ijtimoiy ximoyasi bilan boG‘lik munosabatlarni tartibga solinishi choG‘ida qonun xujjatlariga binoan xususiy huquqiy usullarga yul kuyilishi va bunda uning shartlari tomonlar kelishiuviga kura belgilanishi, uzgartirilishi mumkin buladi (masalan, korxona uz xisobidan kushimcha ravishda pensiya bilan ta’minlash majburiyatini olishi, xodim esa buning e’vaziga korxonada muayan muddati davomida uzluksiz mexnat kilgan bulishi).

Xullas, ijtimoiy ta’minot ukuki fani usullari deganda bu soxadagi munosabatlarni tartibgsha solish uchun kullaniladigan maxsus huquqiy, ikisodiy va boshka vositalar majmui nazarda tutiladi.

Ijtimoy ta’minot huquqi fan soxasi va qonunchilik tarmoG‘i sifatida uziga xos vazifalarni bajaradi.

Uning fan soxasi sifatidagi asosiy vazifalari kuyidagilardan iborat:

a). Ijtmoiy ta’minotga oid iunosabatlarni urganish, taxlil kilish va bozor munosabatlari rivojlanib borayotgan sharoyita uni optimallashtiri yullarn xamda vositalarini takomillashtirish yuzasidan ilmiy nazariy tavsiyalar ishlab chikish;

b). Ijtimoiy ta’minot va ijtimoiy ximoyaga oid qonunchilikni xalkaro standartlar va ilG‘or mamlakatlar tajribasidan foydalangan xolda takomillashtirsh yuzasidan takliflarni ilgari surish, ijtimoiy ta’minot va ijtimoy ximoya soxasidagi huquqiy isloxotlar konsepsyasini ilgari surish va ilmiy-nazariy jixatdan asoslash;

v). Ijtimoiy ximoya va ijtimoiy ta’mnotni amalga oshiruvchi davlat organlari ish faoliyatini, tarkbiy tuzilishini va samaradorligini yanada oshirishga oid nazariy va amaliy tavsiyalar ishlab chikish;

g). Ijtimoiy ta’minot va ijtmoiy ximoya soxasida mkutaxassis kadrlar tayyorlash, ular malakasini oshirish;

d). Ijtimoiy ta’minot soxasida chet el tajribasin urganish, umumlashtirish va ulardan foydalanishga doir takliflar berish va xokazolar.

Ijtimoy ta’minot qonunchilik tarmoG‘ining vazifalari fanning vazifalaritdan fark kiladi. Jumladan, Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti tuG‘risidagi qonunning mukaddimasida kayd etilganidek: “Ushbu Qonun Uzbekiston Respublikasi Fuqarolarining kariganda, mexnat kobiliyatini tulik yoki kisman yukotganda, bokuvchisiz kolganda ijtimoiy ta’minlanishdan iborat konstitutsiyaviy huquqdarini ruyobga chikarish, davlat pensiyalarining yagona tizimini, ularni tayinlash, xisoblab chikarish, kayta xisoblash va tulash tartibini belgilaydi”.

Ijtimoiy a’mnotga oid qonunchilik tarmoG‘ining vazifalari sifatida kuyidagilarni kursatib utish mumkin:

• 
  Fuqarolarning ijtimoiy ta’minot olishga bulgan huquqlarini belgilash;
  
• 
  Bu huquqlarni ruyobga chikarilish mexanizmlarini kuzda tutish;
  
• 
  Ijtimoiy ta’minot olish huquqi shartlari va asoslari nimalardan iborat ekanini aniklash;
  
• 
  Ijtimoiy ta’minot huquqidan foydalanish choG‘ida kamsitishlarga va ijtimoiy adolatsiziklarning boshka xar kanday shakliga yul kuymasalik;
  
• 
  Ijtmoiy ta’minotni amalga rshirilishida qonuniylik tamoyili ustuvorligiga erishish;
  
• 
  Fuqarolarning, ayniksa ijtimoiy kumakka muxtoj shaxslar turmush darajasi etarli darajada bulishiga erishish;
  
• 
  Ijtimioiy ta’minot va ijtimoiy ximoyani amalga oshiruvchi davlat va nodavlat organlari ish faoliyati samaradorligiga va ular tomonidan Fuqarolarning huquq va erkinliklari tula ta’min etilishiga erishish v boshkalar.
  

Ijtimoiy ta’minot huquqi o’quv kursi va qonunchilik