Јурилиш материаллари ва конструкциялрини тадіиі этиш ва



Yüklə 24,39 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə69/174
tarix05.12.2023
ölçüsü24,39 Mb.
#173338
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   174
Qurilish materiallari konstruksiyalarini

 
 
3.4-rasm. Plitaning to‘rtta burchagi 
bo‘yicha tayanish sx
еmasi:
1–qo‘zg‘aluvchan katokli tayanch;
2–qo‘zg‘almas sharli tayanch;
3–sinalayotgan plita; 4–qo‘zg‘aluvchan 
sharli tayanch. 
3.5-rasm. Plitaning kontur bo‘yicha 
tayanish sx
еmasi: 1–shar; 2–katok; 
3–sinalayotgan plita. 
3.3-rasm. Qisilgan konsolni sinash 
sxеmasi: 1–ankеrli tortqi; 2 va 3–pastki va 
yuq
origi ankеrli tayanchlar;
4–
sinalayotgan dеtal. 
 


110 
Ikki yo‘nalishda ishlovchi va barcha to‘rtta tomoni bilan tayangan plitalar va 
panellarni sinashda tayanchlarda burilish imkonini va tayanch nuqtalarining erkin 
gorizontal o‘zaro ko‘chishini ta’minlash lozim. Plitaning kontur bo‘yicha tayanishi 
3.5-rasmda keltirilgan. 
Eni 1,5 m dan ortiq bo‘lgan qovurg‘ali plitalarni sinashda (3.6-rasm) 
tayanchlarning o‘rnatilishi tayanch kesimlarining erkin burilishlarini va plitalarni 
pastda ularning ko‘ndalang yo‘nalishda ko‘chishini bartaraf etuvchi tayanchlarda bir 
vaqtda mahkamlash bilan bo‘ylama yo‘nalishda ko‘chishlarini ta’minlashi kerak. 
3.6-rasm. Qovurg‘ali plitalarning tayanish sxemasi: 1–shar; 2–payvand choklar;
3–sinalayotgan plita; 4–po‘lat plitalar; 5–katok; 6–po‘lat shveller. 
 
Bir tekis taqsimlangan yuklanish bir joyga yig‘ilgan yuklar bilan almashtirilishi 
mumkin. Bunda yuklarning miqdori va joylashishi shunday tanlanishi kerakki, bunda 
shu yuklardan hosil bo‘ladigan etuvchi momentlar va ko‘ndalang kuchlar epyurasi 
hisoblashlar vaqtida qabul qilingan epyuralar egri chiziqlariga yaqin bo‘lishi kerak. 
Markaziy va nomarkaziy siqishga mo‘ljallngan kolonnalar va devor panellarini 
sinashda yuklanishni uzatish va tayanish sharnirli qurilma orqali amalga oshirilishi 
kerak. Bunda markaziy siqilgn kolonnalar shar sharnirli yostiqlarda sinalishi; 
nomarkaziy siqilgan kolonnalar va devor panellari — silindrik yoki pichoqli sharnirli 
yostiqlarda sinalishi kerak. 
Deraza o‘rni qoldirilgan devor panelini nomarkaziy siqishga sinash sxemasi 
3.7-rasmda keltirilgan. Devor panellarini siqishga sinashda yuklanishlarni qo‘yish 
sxemasi hisobiy kesimlarda panellarning bo‘yi bo‘yicha zo‘riqishlarni bir tekis 
taqsimlanishini ta’minlashi kerak, buning uchun yuklanishlar po‘latdan ishlangan 
taqsimlash to‘sinlari orqali uzatilishi kerak. 


111 
Ko‘p qatlamli panellarni sinashda panellarning 
yuklanishini uzatish va tayanish shartlari loyihada 
qabul qilinganlarga javob berishi kerak. Agar loyihada 
yuklanishni panelni barcha qatlamlariga uzatish ko‘zda 
tutilgan bo‘lsa, u holda sinashda yuklanish butun 
tayanch kesimi bo‘yicha loyihada qabul qilingan 
ekssentrisitet bilan uzatilishi kerak, bundan bo‘shliqlar 
va yumshoq issiqlik izolyatsion qistirmalar bilan 
to‘ldirilgan uchastkalar mustasno (3.8-rasm). 
Bir vaqtda vertikal va gorizontal yuklanishlar 
ta’siriga mo‘ljallangan devor panelini sinashda 
sinalayotgan panelning ikkala yo‘nalishda ham 
erkin egilishini ta’minlovchi sharnirli 
tayanchlarga suyash lozim. Qo‘yilgan 
yuklanish panel chetining erkin ko‘chishiga 
qarshilik ko‘rsatmasligi, yuklanish qo‘yilgan 
nuqtalar esa sinash jarayonida sinalayotgan panelga nisbatan ko‘chimasligi kerak. 
Vertikal va gorizontal yuklanishlar bir vaqtda ta’sir qilganda devor panelini 
sinash sxemasi 3.9-rasmda keltirilgan. 
Materillar hisobiy tavsiflarining shartliligi.
Konstruksiyalardagi zo‘riqishlar va 
yuklanishlarni aniqlashda materillar va yuklanishlarning me’yoriy tavsiflaridan kelib 
chiqqan holda QMQ (qurilish me’yorlari va qoidalari) bo‘yicha statistik ma’lumotlar 
asosida hisoblab chiqilgan tegishli koeffitsiyentlar kiritiladi. 
Temirbeton buyumlarni sinashni amalga oshirib va ularning yuk ko‘taruvchi 
qobiliyatini baholab, beton material sifatid o‘z tuzilishiga ko‘ra turli xil yo‘nalishlar 
bo‘yicha juda ham bir jinsli emasligini va yaxlit emasligini e’tiborga olish lozim. 
Betonning bir jinsli emasligi (anizotro-piyasi) uni tayyorlash texnologiyasi bilan 
bog‘liq. Beton yaxlit material emasligi sababi temirbeton buyumlarni qoliplash 
jarayonida sirtga chiqadigan ko‘rinuvchi yoriqlardan tashqari, mikroyoriqlar ham 
hosil bo‘lishi. Sinalayotgan konstruksiyalarda materilning zo‘riqgan holatini 
baholashda bu omillarning barchasini hisobga olish zarur. 
 

Yüklə 24,39 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   174




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin