110
Ikki yo‘nalishda ishlovchi va barcha to‘rtta tomoni bilan tayangan plitalar va
panellarni sinashda tayanchlarda burilish imkonini va tayanch
nuqtalarining erkin
gorizontal o‘zaro ko‘chishini ta’minlash lozim. Plitaning kontur bo‘yicha tayanishi
3.5-rasmda keltirilgan.
Eni 1,5 m dan ortiq bo‘lgan qovurg‘ali plitalarni sinashda (3.6-rasm)
tayanchlarning o‘rnatilishi tayanch kesimlarining erkin burilishlarini va plitalarni
pastda ularning ko‘ndalang yo‘nalishda ko‘chishini bartaraf etuvchi
tayanchlarda bir
vaqtda mahkamlash bilan bo‘ylama yo‘nalishda ko‘chishlarini ta’minlashi kerak.
3.6-rasm. Qovurg‘ali plitalarning tayanish sxemasi: 1–shar; 2–payvand choklar;
3–sinalayotgan plita; 4–po‘lat plitalar; 5–katok; 6–po‘lat shveller.
Bir tekis taqsimlangan yuklanish bir joyga yig‘ilgan yuklar bilan almashtirilishi
mumkin. Bunda yuklarning miqdori va joylashishi shunday tanlanishi kerakki, bunda
shu yuklardan hosil bo‘ladigan etuvchi momentlar va ko‘ndalang kuchlar epyurasi
hisoblashlar vaqtida qabul qilingan epyuralar egri chiziqlariga yaqin bo‘lishi kerak.
Markaziy va nomarkaziy siqishga mo‘ljallngan kolonnalar va devor panellarini
sinashda yuklanishni uzatish va tayanish sharnirli qurilma orqali amalga oshirilishi
kerak. Bunda markaziy siqilgn kolonnalar shar sharnirli yostiqlarda sinalishi;
nomarkaziy siqilgan kolonnalar va devor panellari — silindrik yoki pichoqli sharnirli
yostiqlarda sinalishi kerak.
Deraza o‘rni qoldirilgan devor panelini nomarkaziy siqishga sinash
sxemasi
3.7-rasmda keltirilgan. Devor panellarini siqishga sinashda yuklanishlarni qo‘yish
sxemasi hisobiy kesimlarda panellarning bo‘yi bo‘yicha zo‘riqishlarni bir tekis
taqsimlanishini ta’minlashi kerak, buning uchun yuklanishlar po‘latdan ishlangan
taqsimlash to‘sinlari orqali uzatilishi kerak.
111
Ko‘p qatlamli panellarni sinashda panellarning
yuklanishini uzatish va tayanish shartlari loyihada
qabul qilinganlarga javob berishi kerak. Agar loyihada
yuklanishni panelni barcha qatlamlariga uzatish ko‘zda
tutilgan bo‘lsa, u holda sinashda yuklanish
butun
tayanch kesimi bo‘yicha loyihada qabul qilingan
ekssentrisitet bilan uzatilishi kerak, bundan bo‘shliqlar
va yumshoq issiqlik izolyatsion qistirmalar bilan
to‘ldirilgan uchastkalar mustasno (3.8-rasm).
Bir vaqtda vertikal
va gorizontal yuklanishlar
ta’siriga mo‘ljallangan devor panelini sinashda
sinalayotgan panelning ikkala yo‘nalishda ham
erkin egilishini ta’minlovchi sharnirli
tayanchlarga suyash lozim. Qo‘yilgan
yuklanish panel chetining erkin ko‘chishiga
qarshilik ko‘rsatmasligi, yuklanish qo‘yilgan
nuqtalar esa sinash jarayonida sinalayotgan panelga nisbatan ko‘chimasligi kerak.
Vertikal va gorizontal yuklanishlar bir vaqtda ta’sir qilganda devor panelini
sinash sxemasi 3.9-rasmda keltirilgan.
Materillar hisobiy tavsiflarining shartliligi.
Konstruksiyalardagi zo‘riqishlar va
yuklanishlarni aniqlashda materillar va yuklanishlarning me’yoriy tavsiflaridan kelib
chiqqan holda QMQ (qurilish me’yorlari va qoidalari) bo‘yicha statistik ma’lumotlar
asosida hisoblab chiqilgan tegishli koeffitsiyentlar kiritiladi.
Temirbeton buyumlarni sinashni amalga oshirib va ularning yuk ko‘taruvchi
qobiliyatini baholab, beton material sifatid o‘z tuzilishiga ko‘ra turli xil yo‘nalishlar
bo‘yicha juda ham bir jinsli emasligini va yaxlit emasligini e’tiborga olish lozim.
Betonning bir jinsli emasligi (anizotro-piyasi) uni tayyorlash texnologiyasi bilan
bog‘liq. Beton yaxlit material emasligi sababi temirbeton buyumlarni qoliplash
jarayonida sirtga chiqadigan ko‘rinuvchi yoriqlardan
tashqari, mikroyoriqlar ham
hosil bo‘lishi. Sinalayotgan konstruksiyalarda materilning zo‘riqgan holatini
baholashda bu omillarning barchasini hisobga olish zarur.
Dostları ilə paylaş: