Va axborot texnologiyalari 10-sinf toshkent – 2021

IV BOB. 
WWW-TEXNOLOGIYA VA HTML TILI
Bo‘sh sahnaga “Shift+A” 
tugmachalarini bosib, hosil bo‘lgan 
menyudan “Add—Mesh—UV Sphere” 
bandini tanlang.
Sfera yaratib olgandan so‘ng, “Shading” 
rejimidan unga material bering.
Tasvirni sfera sirtiga birlashtirish 
uchun “Add—Texture—Image Texture” 
tanlanadi.
Hosil bo‘lgan “Image Texture”dagi 
“Color” tugunni “Principled BSDF”dagi 
“Base color” tuguni bilan bog‘lang.
“Image Texture” oynasidagi “Open” 
bandini tanlang va rasm joylashgan 
manzilni ko‘rsatib, “Open Image”ni 
bosing.
Yaratilgan 3D modelni ball.blend nomi 
bilan saqlab qo‘ying.

---

101
101
101
101
MAVZU YUZASIDAN SAVOLLAR 
1. 3D modelga material qanday biriktiriladi?
2. 3D modelga tekstura qanday biriktiriladi?
3. Base Color nima uchun ishlatiladi?
4. Blender dasturida yaratilgan fayllar qanday kengaytma bilan saqlanadi?
5. Teksturadan foydalanish uchun qanday rejimga o‘tiladi?
UYGA VAZIFA
1. Blender dasturida kub yarating.
2. Kubga birorta tasvirni tekstura ko‘rinishida biriktiring.
3. Yaratilgan 3D modelni *.blend kengaytmasi bilan saqlang.
29-dars. RP (RAPID PROTOTYPE – TEZKOR 
PROTOTIPLASH) TEXNOLOGIYASI
DIQQAT
Tezkor prototiplash 
(RP) – 
3D printer yordamida CAD 
modelidan obyektning fizik 
namunasini yaratish.
STL
– 3D modellarni 
saqlash uchun 
ishlatiladigan ma’lumot tipi. 
U RP texnologiyasida keng 
foydalaniladi.
Yangi turdagi mahsulot ishlab chiqish uzoq va mashaqqatli 
jarayon bo‘lib, ommaviy ishlab chiqarish boshlanishidan 
oldin uni loyihalash va baholashning bir necha bosqichlarini 
talab qiladi. Butun dunyoda joriy etilayotgan 3D-kompyuter 
modellashtirish usullari ushbu bosqichlarning o‘tishini 
keskin tezlashtirishga yordam beradi. Shuningdek, 
zamonaviy kompyuter yordamida loyihalash tizimlari 
(CAD – computer aided design) yangi mahsulotlarni 
ishlab chiqish va loyihalashga sarflanadigan vaqt va 
xarajatni sezilarli darajada kamaytiradi. Shunday bo‘lishiga 
qaramasdan, har qanday murakkab shakldagi mahsulot 
uchun yaxlit fizik tasvirni, hatto uning alohida qismini 
yaratish muammosi dolzarbligicha qolmoqda. 
Hozirgi vaqtda 3D obyektlarni qatlamlab hosil qilish texnologiyalarida katta yutuqlarga 
erishilmoqda. Bunday texnologiyalar 
tezkor prototiplash texnologiyalari
(Rapid prototype – 
RP) deb nomlanadi. 
RP texnologiyalari ishlab chiqarish siklini tezlashtirish, mahsulot narxini sezilarli darajada 
kamaytirish, loyiha bilan ishlash yoki operativ o‘zgartirishlarni kiritish imkonini beradi.
Tezkor prototiplash 1980-yillarga qadar raqamli dizaynlarni tezkor ravishda real obyektlarga 
aylantira oladigan texnologiya sifatida rivojlana boshladi. Bu texnologiyaga qadar yangi 
mahsulot modellari haykaltarosh va rassomlar tomonidan yaratilgan.

---

102
102
102
102