Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy usullari va shakllari
Davlatlar, iqtisodiyotni tartibga solishda turli xil usullar va shakllar qo‘llashadi. Bu usullar va shakllar, davlatning iqtisodiyotni boshqarishida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan qo‘llanmalar hisoblanadi.
1. Moliyaviy siyosat: Davlatlar, moliyaviy siyosat orqali iqtisodiyotni tartibga solishni amalga oshirishadi. Bu siyosat, mamlakatning moliyalashtirish tizimini boshqarish orqali amalga oshiriladi. Moliyaviy siyosat orqali, davlatlar xalqaro bozorlarda qatnashish uchun zarur mablag‘larni to‘plashadi va mamlakatning iqtisodiyotini rivojlantirish uchun kerakli investitsiyalarni jalb qiladi.
2. Inson resurslarini rivojlantirish: Davlatlar, inson resurslarini rivojlantirish orqali iqtisodiyotni tartibga solishni amalga oshirishadi. Bu shaklda, davlatlar o‘z hududida yashovchi fuqarolarning ta’lim, salomatlik va ma’naviyat sohasidagi bilim va ko‘nikmalarini rivojlantirib, ularning ish bilan ta’minlashiga yordam beradi.
3. Sanoat sohasini rivojlantirish: Davlatlar, sanoat sohasini rivojlantirish orqali iqtisodiyotni tartibga solishni amalga oshirishadi. Bu shaklda, davlatlar xususiy sanoat kuchlarini rivojlantirish, yangi sanoat turlarini yaratish va uni o‘z ichiga jalb qilish uchun qonunlar va qo‘llanmalar qabul qiladi.
4. Tarif siyosati: Davlatlar, tarif siyosati orqali iqtisodiyotni tartibga solishni amalga oshirishadi. Bu siyosat, mamlakatning import va eksportini boshqarish orqali amalga oshiriladi. Tarif siyosati orqali, davlatlar import mahsulotlari uchun katta miqdorda to‘lovni talab qiladi va eksport mahsulotlari uchun esa kichik miqdorda to‘lovni talab qiladi.
5. Monopoliya nazorati: Davlatlar, monopoliya nazorati orqali iqtisodiyotni tartibga solishni amalga oshirishadi. Bu shaklda, davlatlar korxonalarning monopolistik faoliyatini nazorat qiladi va xalqaro bozorlarda konkurensiyani ta’minlash uchun kerakli qonunlar va qo‘llanmalar qabul qiladi.
6. Moliya tizimini boshqarish: Davlatlar, moliya tizimini boshqarish orqali iqtisodiyotni tartibga solishni amalga oshirishadi. Bu shaklda, davlatlar moliyalashtirish tizimini boshqarish orqali, mamlakatning moliyaviy resurslarini samarali shaklda ishlatishga yordam beradi.