Vazirligi urganch Davlat universiteti “Geodeziya, kartografiya, geografiya” kafedrasi

4.1. jadval. Reperlar otmetkalarini hisoblash va nisbiy balandliklarni tenglashtirish vedomosti.

Seksiya	Marka va reperlar	Seksiya uzunligi	Nisbiy	Baland-lik		Far-qi					nisbiy h+v , m	H, m	vazni PH	xatolik Mh mm	mMH,mm
			To’gri yol h m	Teskari yol h,m	O’rta- chasai h,m	Topilgan d ,mm	Ruxsat etilgan chekli mm	d^2		Tuzatm-lar v	Tuzatil-gan balandli	Otmetka	Otmetka	O’r.Kv.	O’r.kv. xatolikni or.kv x.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16
1 2 3 4 5 6 7	M200 Rp1 Rp2 Rp3 Rp4 Rp5 Rp6 M80	3.2 5,8 6,2 4,0 3,1 2,3 5,5	+16,311 +14,213 +10,911 +3,185 +0,715 +0,916 -2,593	-16,322 -14,200 -10,921 -3,196 -0,701 -0,906 -2,613	+16,317 +14,207 +10.916 +3,191 +0,708 +0,911 -2,603	-11 +13 -10 -11 +14 +10 +20	±18 ±24 ±25 ±20 ±18 ±15 ±23	121 169 100 121 196 100 400	38 29 16 30 63 43 73	-5 -9 -10 -6 -5 -4 -9	+16,312 +14,198 +10,906 +3,185 +0,703 +0,907 -2,612	138,615 154,927 169,125 180,031 183,216 184,820 182,214	0,35 0,16 0,13 0,14 0,17 0,22	±5,4 ±8 ±8,9 ±8,6 ±7,8 ±6,8	1,4 2,1 2,3 2,2 2,0 1,8
		30,1	+43,658	-43,633	+43,647	+25		1207	292	-48	+43,599

Xulosa.

Men nivelir to’g’risida bir qancha ma’lumotlarga ega bo’ldim. Nivelir qo`llaniladigan usuli va asboblarga qarab bir necha turlarga bo’linar ekan. Aniq nivelir va H-3, H-3K , texnik nivelir , H-10 , elektron raqamli niverlir , Ni007 niveliri turlari bilan tanishib chiqdim bu nivelir turlarini qaysi vaqtda qo’llash kerakligini bilib oldim.Albatta bu turlar o’z maqsadiga qarab qo’llaniladi.Keyingi yillarda vizir o’qi avtomatik ravishda gorizontal holatga keladigan nivelirlar ishlab chiqimoqda H-3KL niveliri shular jumlasidandir. Bunday nivelirlarni nuqtaga o’rnatish uchun nisbatan kam vaqt ketadi.
Masalan aniq nivelirlar - 3- va 4- klass va texnik nivelirlar - texnikaviy nivelirlar esa topografik s'yomka asosini yaratishda , injener geodezik qidiruv va qurilishda nuqta balandligini texnikaviy nivelirlashda qo'llaniladi.
Teхnik H-10 niveliri ichki fokuslanuvchi ko'rish trubasi (1.2.1-rasm), predmet tasvirini to'g’ri hosil qiluvchi, kontaktli silindrik adilak 2, doiraviy adilak, elevatsion vint 4 (silindrik adilak pufakchasi uchlarini tutashtirish uchun), limb doirasi 5, shtativning sharsimon qalpoqchasi 6, nivelir shtativining sharsimon qalpoqchasi ustiga o'rnatgich vint 8 yordamida mahkamlanadi. Bu nivelir konstruksiyasining asosiy xususiyati shundan iboratki, unda ko'targich vintlar yo'q.
Nivelir reykalari sifatli yogochdan yasalgan bo'lib, uzunligi 3 yoki 4m (3000 yoki 4000mm), qalinligi 2-3sm va eni 8sm ga teng . Reykaga shashkasimon santimetrli bo'laklar chizilgan va desimetrli oraliqlar arab raqamlari bilan ko'rsatilgan. Bo'laklar hisobi reykaning pastki uchidan (tomonidan) boshlanadi. Desimetrlibo'laklarning boshlanishi chiziqcha bilan belgilangan.
Reyka egilmaydigan va chidamli bo'lishi uchun bo'shtavr kesimli qilib yasalgan va ikki uchiga metall (tunuka) qoplangan. Reykalar bir tomonli (bo'laklarbir tomoniga chizilgan) va ikki tomonli (bo'laklar ikki tomoniga chizilgan) bo'ladi. Ikki tomonli reykalarning bir tomonidagi shashkasimon bo'laklar oq va qora, ikkinchi tomonidagilari esa, oq va qizil rang bilan bo'yalgan. Shuning uchun reykaning qora rangli tomoni - qora tomon, qizil rangli tomoni - qizil tomon deb farqlanadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.

1. Кузибоев Т.К. “Геодезия” “Укитувчи”, Тошкент, 1975.

2. Мубораков Х. Геодезия ва картография. Т. Ўқитувчи, 2002й
3. Норхужаев К.Н. “Инженерлик геодезияси”, Тошкент, Укитувчи 1984.
4. Назиров А. Геодезия Тошкент “Ўқитувчи”, 1978
5. Яковлев Н.В.Высшая геодезия. Учебник для вузов. – М.Недра, 1989
6. Muborakov H. Ahmedov. Geodeziya va kartografiya. Toshkent ”O’qituvchi” 2002.
7. Oxunov Z.D. Geodeziyadan proktikum. Toshkent, “Universitet”, 2009
8. Toshpo’latov S.A. Avchiyev Sh.K. Kovalyov N.V. Oliy geodeziya. Toshkent,
2002.
9. O’tanov O’. “Geodeziya” o’quv qo’llanma Toshkent “Bilim” 2005


Internet saytlari

1. 
   www.ziyouz.com kutubxonasi
   
2. 
   www.ziyonet.uz
   

3.http://www.geopribori.ru
MUNDARIJA


KIRISH …………………………………………………………………….3
I-BOB.Aniqligi boyicha nivelirlarni guruhlarga bolinishi………….......6
1.1 Aniq nivelir H-3 nivelirining tuzilishi va texnik ko’rsatkichlar………....6
1.2 Texnik nivelirlarning turlari va tuzilishi…….……………………….......9
II –BOB.Kompensatorli va raqamli nivelir haqida tushuncha…………12
2.1 Elektron raqamli nivelirlar………………….….……………………......12
2.2 Aniq nivelirlash uchun ishlatiladigan PH-3 niveliri reykasini tekshirish.17
2.3 Yakka nivelir yolini sodda usullarda tenglash……………………………………….21
Xulosa…………………………………………………………….................27
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati…………………………………........28
Ilovalar……………………………………………………………………...30

LOVALAR
1-ilova

Н 720Elektron nivelir SPRINTER

2-ilova

Elektron raqamli DNA 10



Yuqori aniqlikdagi DNA 03niveliri

4-ilova

Avtomatik nivelir NA2/NAK2