Vetinariya 2016. pmd

3-rasm. Qon to‘xtatadigan pinsetlar: 
a) Peana; b) Koxer; d) arteriya qisqichi 
Kimyoviy usullar farmakolo-
gik moddalarning mahalliy ta’-
siriga asoslanadi. Masalan: skipi-
dar, 3 % li vodorod perekisiga bo-
tirilgan tampon jarohat bo‘lgan 
yuzaga qo‘yiladi. Burun atrofi-
dagi bo‘shliqlarda, tomoq va 
parenximatoz organlarda ope-
ratsiya o‘tkazilganda adrenalin-
ning 1:2000 yoki 10–20 % an-
tipirin eritmasiga botirilgan tam-
pondan foydalaniladi. 
Biologik usullar – birinchi navbatda qonning ivishini oshiruvchi, 
umumiy ta’sir qiluvchi moddalardan foydalaniladi. Buning uchun 
asosan, ot qonining zardobi qo‘llaniladi. Bundan tashqari uning 
tarkibidagi gemostatik ta’sir qiluvchi trombokinaza fermenti, bir 
bo‘lak charvi yog‘i to‘qimasi, muskullar, fassiyalar qo‘yiladi, ular 
ketgut bilan ilintirib qo‘yiladi. Ketgut tarkibida trombokinetik 
modda bo‘lganligi sababli u qonni to‘xtatish xususiyatiga ega. 
Hozirgi vaqtda qonni to‘xtatish uchun tarkibida tromboplastik 
b 
2-rasm. Qon to‘xta- 
digan o‘rov (jgut)lar: 
a) rezinali; b) ipli 
a 
a 
b 
d 

---

29 
modda va penitsillin saqlovchi gemostatik gubkalar (biologik 
antiseptik tampon) ishlab chiqilgan. 
To‘qimalarni biriktirish usullari 
Jarohatlarning bitish muddatini qisqartirish uchun ularga tinch 
sharoit yaratiladi va jarohat yuzasini tashqi ta’sirotlardan: shamol-
lash, mexanik vosita va patogenetik mikroorganizmlarning tushib 
qolishidan saqlash uchun buzilgan to‘qimalar biriktiriladi. Jarohat-
larning bitishi uchun eng yaxshi sharoit jarohat chetlarini yaqin-
lashtirib tikishdir. Agar jarohatni to‘liq yopishning iloji bo‘lmasa, 
u qisman tikib qo‘yiladi. Jarohatda yot moddalar bo‘lganda, mexa-
nik ifloslanish va jarohat infeksiyasi rivojlanishi belgilari kuza-
tilganda bunday jarohat berkitilmasdan ochiq usul bilan davolanadi. 
Asbob-uskunalar – tikuv materiallarini to‘qimalar orasidan 
teshib o‘tkazish uchun jarrohlik ignalaridan foydalaniladi. Ular 
to‘g‘ri va egilgan, yumaloq va uch qirrali bo‘lib, prujinali, vilka 
shaklidagi quloqchaga ega. Yumaloq kesimli ignalar ichki organ-
larda o‘tkaziladigan operatsiyalarda, uch qirrali jarrohlik ignalarini 
teri, muskul va fassiyalarga chok qo‘yilganda ishlatiladi (4-rasm). 
Iplarni qon tomir va boshqa to‘qimalar atrofidan aylantirib 
o‘tkazish uchun dastasi katta, uchi o‘tkir va kengaytirilgan uchining 
o‘rta qismida ligatura o‘tishi uchun teshigi bo‘lgan – Deshan ignasi 
qo‘llaniladi. Jarrohlik amaliyotida Kovach tomonidan taklif qilgan 
igna dastasiga tikuv materiali o‘raydigan g‘altak o‘rnatilib, terilarga 
chok qo‘yishda bir marotaba tayyorlash bilan to‘qimalar tikiladi.