Reja:
Yozma ishlarni tashkil etishda uchraydigan asosiy xatolar
Yo‘l qo‘yiladigan xato turlari
Xatolar ustida ishlash va ularni bartaraf etish metodikasi
Tayanch so‘z va iboralar: imlo xatolari, punktuatsion xatolar, uslubiy xatolar, mantiqiy xatolar, unlilar imlosi, undoshlar imlosi, o‘zak va qo‘shimchalar imlosi, bo‘g‘in ko‘chirish qoidalari
Yozma ishlarni tashkil etishda asosan quyidagi xatolar ko‘p uchraydi. Buning oldini olish, o‘quvchilarning xato qilish darajasini kamaytirish maqsadida har bir yozma ishdan so‘ng xatolar ustida ishlash darsi tashkil etilishi lozim. Xatolar asosan quyidagi holatlar bo‘yicha yuzaga keladi. Imlo qoidalariga, uslubiy me’yorlarga amal qilinmagan hollarda matnda xatolarga yo‘l qo‘yiladi. Xatolarning quyidagi turlari bor: imlo xatolari, punktuatsion xatolar, uslubiy xatolar, mantiqiy xatolar.
Imlo xatolari – kirill va lotin alifbosi asosidagi yozuv qoidalarini farqlamaslik, so‘zlarni yozma tarzda ifodalashda, qo‘shib, ajratib, chiziqcha bilan yozishda, tutuq belgisini qo‘llashda yo‘l qo‘yiladigan xatolar.
Insho matnida uchraydigan imlo xatolarining aksariyati quyidagi qoidalarga amal qilmaslik natijasida yuzaga keladi.
Unlilar imlosi. Urg‘usiz bo‘g‘inlarda o tovushi a tarzida aytiladi: kanstitutsiya, arfografiya, fanetika. Lekin konstitutsiya, orfografiya, fonetika yoziladi. Rus va yevropa tillaridan kirgan so‘zlarning oxirgi urg‘usiz bo‘g‘inida kelgan o unlisi qisqa i tarzida eshitiladi, lekin har doim direktor, traktor, rektor, konduktor, irrigator, diktor (va b.) tarzida yoziladi.
Yonma-yon keladigan unlilar orasida talaffuzda y tovushi aytilsa ham yozilmaydi: shoir, shariat, maishat, doim, oila, teatr, diagnoz, material, filial, million, aerodrom, aloe kabi.
Mo‘jiza, mo‘tadil, mo‘tabar kabi so‘zlarda tutuq belgisi qo‘yilmaydi.
Dostları ilə paylaş: |
