Sosioloji proqnozlasdırmanın əsas tipləri Özünün məzmunu və. məqsədinə görə sosiologiya elmində proqnozun dörd əsas tipi fərqləndirilir:
1. Axtarıs yaxud kəşfiyyat proqnozları;
2. Normativ proqnozlar;
3. Analitik proqnozlar;
4. Xəbərdar edici proqnozlar.
Axtarıs proqnozları – bu və ya digər hadisənin, prosesin gələcəkdə mümkün ola bilən vəziyyətini
Müəyyən edir. Bu tipli proqnoz « əgər mövcud olan meyllərin sərtləri saxlanılacaqsa nə bas verəcək ?» sualına cavab verir. Bu kimi suala cavab axtarıs proqnozlasdırma vasitəsi ilə göstərilən nəticələrin həyata Keçirilməsini və vəziyyətin radikal surətdədəyisdirilməsini tələb edir.
Normativ proqnozlar– məqsəd kimi qəbul olunan bu və ya digər obyektin inkisafını, gələcək
Nailiyyətlərin əldə olunması yollarını və müddətini müəyyən edərək «Buna hansı yollarla nail olmaq mümkündür?»- sualına qabaqcadan cavab verir.
Normativ proqnozlasdırma qabaqcadan müəyyən olunmus sosial ideyalar, norma, məqsədlər
əsasında onların həllində yolları müəyyən edir və optimal vəziyyətə nail olur. Bu proqnoz inkisaf etmiş ölkələrin zəif inkisaf etməkdə olan ölkələrə yardımı, xüsusilə onların sənaye potensialında olan fərqi; nefti istehsal edən və istehlakçı olan ölkələrr arasında münasibətlərin həlli ilə; dünya ərzaq probleminin həlli ilə baglıdır. Bu da proqnozların normativlərə tədqiqat aspektini gücləndirir.
Analitik proqnoz– gələcəyin tədqiqatında müxtəlif metod və tədqiqat vasitələri üsullarının
dəyərinin, idraki əhəmiyyətinin müəyyən edilməsi məqsədini həyata keçirir. Bu tipli proqnozlar əsasən elmi məqsədlər və tədqiqatlarda isl_nilir.
Xəbərdarediçi proqnozlar – insanların süuruna və fəaliyyətinə təsir edən gəələcəkdə güman edilən
mənfi xarakterli hadisə və proseslərin qarsısını almaq məqsədini güdür. Məsələn , ekologiyaya daha ciddi
yanasma, ətraf mühitin qorunması problemi, münaqisələrin qarsısının alınması ilə bağlı bəsşiyytə xəbərdarlıq edir.
