Şakir Musayev

 

Şakir Musayev  

 

226

sonra, ekspert məlumatları təsadüfən və ya bilərəkdən şübhəli şəxsə 

və ya şahidə verə bilər. İstintaqın bütün iştirakçıları tərəfindən CM-

nin istintaqın sirrini yaymamaq barədə  tələblərinə  əməl olunduqda 

belə, təqsirləndirilən  şəxsin və onun müdafiəçisinin rəsmən iş 

materialları ilə tanışlığından sonra, ekspert rəyinin bütün detalları və 

digər məlumatlar onlara məlum olur. Bu halda onların öz 

versiyalarını düzəltmək imkanı yarandığı üçün, istintaq 

eksperimentinin obyektivliyinə  və  nəticələrinə ehtiyatla yanaşmağa 

məcbur edir. Bəzi müəlliflər icra vaxtı baxımından istintaq 

eksperimentinin yalnız istintaqın ilkin mərhələsində keçirilməsini 

əhəmiyyətli hesab edir. Lakin, təcrübə göstərir ki, məhkəmə-tibb 

ekspertinin təcrübi istintaq hərəkətlərində və işin məhkəmə baxışında 

iştirakı  məqsədyönlüdür. Ekspertin bu mərhələdə  iştirakı  dəfələrlə 

məhkəməni çıxılmaz vəziyyətə salmış mürəkkəb və ziddiyyətli 

məsələləri həll etməkdə əvəzsiz yardımçısı olmuşdur.  

Konkret işin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq istintaq eksperimenti 

keçirilməsinin digər  şərtləri arasından bir sıra təbiət və iqlim 

amillərini (mövsüm, günün vaxtı, günəş aktivliyi və müayinə olunan 

obyektlərə birbaşa günəş  şüalarının çatması, mühitin hərarət və 

rütubətliyi, yağıntılar, su və hava axınının surəti və s.), təbii 

işıqlandırma xüsusiyyətlərini, yerli entomofaunanın xarakterini, 

mühitin səs və elektrik keçiriciliyini nəzərə almaq lazım gəlir. Bəzən 

texnoloji proseslərin və istehsalat mexanizmlərinin işə salınması da 

tələb oluna bilər. 

Təcrübədə ifadələrin, irəli sürülmüş variant və  fərziyyələrin bir-

birinə zidd olmalarını nümayiş etdirmək və açıqlamaq üçün, 

həqiqətən baş vermiş şəraitə uyğun olmayan süni şəraitin yaradılması 

hallarına  da  rast  gəlinir. Eksperiment nəticələrinin daha əyani və 

inandırıcı olmaları üçün şəraitləri dəyişdirilməklə, sadələşdirilmək və 

mürəkkəbləşdirilmək də olar. Bu, əvvəlki təcrübələrdə alınmış 

nəticələri  əldə etməyi çətinləşdirsə  və ya asanlaşdırsa da, həmin 

nəticələr təkrarladığı hallarda alınmış  məlumatların düzgünlüyünə 

əlavə sübut olacaqdır. 

İstintaq eksperimentinin keçirilməsi  şərtlərinin siyahısına 

hİssiyyat orqanlarının funksiyaları  və insanın  ətraf mühitə reaksiya 

---