Regional normalar müəyyən bir coğrafi regionda yerləşon dövlətləri bağlayan beynəlxalq hüquq normalarıdır. Məsələn, Latın Amerika ölkələri arasında elə normalar mövcuddur ki, onlar digər regionlarda qəbul olunmamışdır.
İkitərəfli normalar iki dövlət arasında bağlanmış müqavilədə əks olunmuş normalardır.
Nizamasalma üsuluna görə beynəlxalq hüquq normalanmn iki növünü ayırmaq olar: 1) imperativ normalar və 2) dispozitiv normalar.
İmperativ normalar o normalara deyilir ki, onlarda nəzərdə tutulmuş yeganə davranış variantından dövlətlər heç cür kənara çıxa bilməzlər. İmperativ normaya misal kimi nüvə silahının yayılmamasmı nəzərdə tutan beynəlxalq hüquq normasını göstərmək olar.
Dispozitiv normalar alternativ davranış variantı nəzərdə tutan normalardır. Dövlətlər başqa cür razılığa gəlməklə, normada göstərildiyindən fərqli hərəkət edə bilərlər. Məsələn, dövlətin hava məkanından onun birbaşa razılığı olmadan istifedə olunmasını qadağan edən norma dispozitiv normadır.
Normada nəzərdə tutulmuş göstərişin xarakterinə görə beynəlxalq hüquq normalarının aşağıdakı növləri fərqləndirilir: 1) sə- lahiyyətverici normalar 2) məcburedici normalar 3) qadağanedici normalar
Formasına görə beynəlxalq hüquq normaları iki növə ayrılır: 1) yazılı (rəsmi) təsbit olunmuş normalar və 2) yazılı təsbit olunmamış normalar
Qüvvədə olma müddətinə görə beynəlxalq hüquq normalanmn iki növünü göstərmək olar: I) müddətsiz normalar və 2) müddətli normalar..
Beynəlxalq hüquq normaları habelə maddi və prosesual normalara bölünür. Maddi nonnalarda dövlətlərin və beynəlxalq hüququn digər subyektlərinin hüquq və öhdəlikləri ehtiva olunur (məsələn, ayrı-ayrı əsas insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi ilə bağlı dövlətlər üçün beynəlxalq öhdəliklər müəyyən edən normalar). Prosessual normalar isə maddi nonnalarm həyata keçirilməsinin təşkilati-prosedur aspektlərini müəyyən edir . Maddi normalar öz növbəsində tənzimləyici və mühajizəedici normalara^ prosessual normalar isə təşkilati, prosedur, protokol normalarına bölünür.
Dostları ilə paylaş: |