Фирузя мяммядли

Xanəmir 
 
11. Özgür 
14. 
Özgür
fərasət sahibi Fatehin aldığı təhsil 
də bu işdə az rol oynamamışdır. 
12. 
Qut, buluşma
 
Fatehin sahib olduğu 
qutlu
şəcərə onun 
ruhuyla dil tapıb 
buluşma
imkanı əldə edə bilir. 
13. Sunmaq 
İmpercahan 
dövlətin dövlətinin aləmlərə 
şayan mədəniyyət adlı sərəncamına təşnəlik gətirən 
hal 
sunar. 
Bu cümlədə «təşnəlik» «sun(maq)» kimi 
sözlərin işlədilməsi cümlənin məzmununda bir 
anlaşılmazlıq yaratmışdır. 
147. Yapı

---

598 
Фирузя Мяммядли 
Gözəl xarakterə əxlaqa 
yapıya
sahib olduğunu 
da yaxşı anlayırdılar. 
«Ədəbiyyat» 
qəzeti 
15. 
Titiz 

Fateh burada olduqca 

titiz
davrandığı kimi, 
vaxtının 
azlığından 
olduqca 
tələsməyinin 
fərqindəydi. 
Yenə 
orada 
Cümlənin Azərbaycan dilində olduğuna az 
qala şübhə yaranır. 
16. Bəsmələ 
İlk
bəsmələ
çəkilişi peyğəmbərin mübarək 
adının yazılışıyla gerçəkləşir. 
Yenə 
orada
17. Varoluş, dirəniş
O yazının millət və ümmət 
varoluşu
yolundakı gerçəkləşməsinə kimi bir 
dirənişin
diriliyini yaxşı anlayır. 
 
Yenə 
orada 
18. Etikiləyici
Bu, düşündürücü və 
etkiləyici
bir vaqiədir. 

---

599 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
Yenə 
orada 
 
19. Hünkar, karal, yasa 
Bu 
hünkar
Cahan sultanı dərk edir ki, bu fəth 
olayı yalnız ilahi 
kurallarla
, ilahi 
yasalarla
öz 
həqiqətini tapır. 
Yenə 
orada 
Xanəmirin 
üslubunun 
dil 
qanunlarını 
ayaqlaması bir yana, bu cümlədə işlənmiş üç 
alınma ünsiyyəti bir qədər də qəlizləşdirmişdir. 
 

---

600 
Фирузя Мяммядли 
II. Klassik yazılı materialların leksik 
fondundan gələn söz və ifadələr 
Gənc müəlliflərin dilində ədəbi dilimiz üçün 
işləkliyini çoxdan itirmiş ərəb və fars mənşəli 
sözlərə də təsadüf edilir. Belə sözlər vaxtı ilə 
Azərbaycan dilinin fəal sözləri sırasında olsa da, 
sonradan dilin passiv fonduna keçmişdir. Bunların 
bir qismini izləmək maraqlıdır: 
Umur
Xalqın, millətin taleyi onların
umurunda
deyil. 
Kənan Hacı. «Ədəbiyyat» 
qəzeti. 
Ərəb mənşəli «ümur» sözünü yenidən fəal 
mövqeyə gətirməklə müəllifin hansı məqsədi 
izlədiyi məlum deyil. Halbuki bu fikri «Xalqın, 
millətin taleyi onların vecinə deyil» kimi də 
işlətmək olardı. 
Yaxud başqa bir nümunə 
Bədəl 
Günahlarının 
bədəlini
ödəmək üçün çalışırdı.
«Bədəl» ərəb mənşəli söz olub «əvəz» 
mənasındadır. Bu söz canlı danışıq dilində 
qorxuluğu götürmək üçün pambıqdan düzəldilib, 

---

601 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
xəstənin sinəsinin üstündə yandırılan müqəvva 
mənasında işlədilir. 
«Əvəz» də ərəb mənşəli sözdür. Lakin bu söz 
müasir ədəbi dilimizin işlək vahidlərindəndir. 
«Əvəz»in «bədəl» sözü ilə əvəzlənməsi, görünür 
müəllifin mütləq bir yenilik yaratmaq iddiası ilə 
bağlıdır.