Tofiq Köçərli - 28 -
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər respublikalar da ilk dəfə idi ki, qarşılaşırdılar və ilk dəfə idi ki, SSRĐ bu xarakterli
sınaqla üzləşirdi.
Đttifaqın fərsiz, şərəfsiz Qorbaçov rəhbərilyi bu sınaqdan çıxa bilmədi.
SSRĐ konstitusiyası bəyan etmişdi ki, «müttəfiq respublikaların suveren
hüquqları SSRĐ tərəfindən qorunur».
Lakin Đttifaq Azərbaycanın suveren hüquqlarını qorumadı.
Qorbaçovun şahnəzəryanlarla köbək və digər bağlılığı qoymadı ki, o, Dağlıq
Qarabağ aqressiv separatizmi fenomenində olan sarsıdıcı dinamiti görsün,
Ermənistanın şeytan barmağını kəssin, təcavüzkarı cilovlamaq, separatçıları
yerində oturtmaq sahəsində siyasi iradə və qətiyyət göstərsin.
1995-ci ildə çap olunmuş «Jizn i reformı» kitabında Qorbaçov yazacaq:
«Hansısa mərhələdə görsəndi ki, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həlli
mümkündür. Naxçıvana olduğu kimi, Qarabağa da, onu Azərbaycan tərkibində
saxlamaqla, muxtar respublika statusu verilsin. Elə bir məqam oldu ki, həmin təklif
elə o saat (elə o saat! – T.K.) realizə edilə bilərdi. Lakin elə o vaxt Yerevanda Ali
Sovet DQMV-nin Ermənistanın tərkibinə daxil edilməsi haqqında qərar çıxardı və
bununla hər şey puç oldu».
30
Ermənistan Ali Sovetinin hər şeyi puç edən qərarının yolu haradan
başlamışdı?
Ən azı 1987-ci ilin noyabrında M.Qorbaçovun məsləhətçisi akademik
A.Aqanbeqyanın «Dağlıq Qarabağ kartını» açıqlamasından. O, Parisdə bəyan etdi
ki, Qarabağın Ermənistana verilməsini arzulayır: «bir iqtisadçı kimi hesab edir ki,
Qarabağ Azərbaycandan daha çox Ermənistanla bağlıdır».
Bu, tam saxta dəlil idi. Heç bir zaman Dağlıq Qarabağ Ermənistanla bağlı
olmamışdı. Heç bir zaman! Hətta vaxtı ilə Mikoyan Leninə göndərdiyi
məktubunda (22.05.1919) vurğulamışdır ki, Qarabağın Ermənistanla «heç bir vaxt
və heç nə ilə əlaqəsi» olmamışdır.
(Yenə həmin ilin həmin ayında başqa bir hadisə baş vermişdi. SSRĐ-nin
birinci ledisi R.Qorbaçova ABŞ-da erməni diasporunun nümayəndələrilə