Xələfli A. A
partlayış etməklə, Yerin səthinə ağır yüklə və titrədici qurğularla
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
partlayış etməklə, Yerin səthinə ağır yüklə və titrədici qurğularla təsir etməklə yaratmaq olar. Süni radioaktiv sahəni süxurlara qamma şuaları və ya neytron hissəcikləri ilə təsir etdikdə almaq olur. Yerin fiziki sahəsinə və yaxud bir hissəsinin yaratdığı sahə Geofiziki sahə adlanır. Bu sahə həm təbii, həm də süni yaradılmış sahə ola bilər və çox qiymətli fiziki kəmiyyətlərlə səciyyələnmiş olar. Kəşfiyyat geofizikasında müşahidə olunan sahələri, normal və anamal geofizika sahələri kimi bir-birindən fərqləndirirlər. Müşahidə olunan geofiziki sahə birbaşa yer səthində ölçülən sahənin qiyməti kimi qəbul olunur: normal geofiziki sahə hər hansı bir ərazidə ölçülmüş geofiziki sahələrin orta qiymətidir, anomal, sahə isə müşahidə edilən sahənin qiymətinin normal sahənin qiymətindən kənara çıxmasıdır. Dəyişdirilmiş sahə dedikdə, müşahidədən alınan qiymətləri dəyişdirməklə alınan sahə başa düşülür (misal üçün müxtəlif downloaded from KitabYurdu.org 76 yuksəkliyə hesablanmış sahə). Geoloji hədəfin quruluşu ilə onun üstündə yaranan geofiziki sahə arasında bilavasitə uyğunluq mövcuddur, çünki hər ikisi yer səthinin eyni ərazisinin quruluşunu əks etdirir. Əgər ərazi eyni süxurdan ibarətdirsə, yəni bircinsli mühitdirsə, bütün həcmdə fiziki xassə eyni qiymətə malik olarsa, eyni zamanda bunun üzərində yaranan geofiziki sahə də eyni olmalıdır. Əgər bircinsli mühitdə dayka damarları, layları, intruzya və yaxud filiz birləşmələri varsa və bunlar fiziki xassələrinə görə bir-birindən fərqlənirsə, yer səthində bunlar üzərində yaranan geofiziki sahə kəskin dəyişəcək və fərqlənəcəkdir (şəkil 24,25). Şəkil 24. Fiziki sahənin qiymətiiin marşrut üzrə dəyişmə qrafiki. 1 qum daşları, 2. qidrotermal yolla dəyişdirilmiş karbonatlı süxurlar. 3. gilli şistlər. Bircinsli mühit üzərində fiziki sahə normal sahəyə, sahələr geoloji hədəflər üzərində (lay, damar, filiz birləşmələri və s.) isə anomal sahəyə uyqun gələcəkdir. Mürkkəb geoloji hədəflərdə müşahidə olunan geofiziki sahə həm normal, həm də anomal sahələrin cəmi kimi götürülür. Geoloji hədəfin mövcud olduğu mühitdə yaratdığı fiziki sahənin paylanmasının pozulmasına geofiziki, anomaliya deyilir. Ölçülən sahənin qiymətlərindən istifadə edərək geofiziki sahənin xəritəsi düzəldilir. Xəritə üzərində fiziki sahənin paylanmasını öyrənərək ərazidə hər hansı geoloji hədəfin yaratdığı anomal sahələri downloaded from KitabYurdu.org |