Zbekiston respublikasi

3.4.12-rasm. To`lqinli reduktor (sxemasi) 
Kamchiliklari:
g`altakning katta o`lchamli diametrlarida to`lqinlar 
generatori yetaklovchi vali aylanish chastotasining chegaralanganligi; boshqa
tishli uzatmalarga nisbatan egiluvchan g`altagining aylantirish xususiyatining 
pastligi.

---

211 
3.4.13-rasm. To`lqinli reduktor 
3.4.14-rasm. HanZhen kompaniyasining to`lqinli reduktori 
 
 
Asosiy tayanch so`z va iboralar 
Mexanik uzatmalar; egiluvchan uzatish moslamalari; bevosita kontaktli uzatish 
moslamalari; uzatma validagi quvvat; vallarning aylantiruvchi momenti; 
vallarning aylanish chastotasi; tishli uzatmalar; reduktorlar; planetar uzatmalar; 
to`lqinli (volnovoy) tishli uzatmalar 
 

---

212 
Asosiy tayanch tushunchalar 
* Harakat o`zgartiruvchilari bir harakat turini boshqasiga o`zgartirish 
hamda dvigatel valining aylanish momentlari va tezliklarini chiqish zvenoning 
parametrlariga moslashtirish uchun qo`llaniladi.
Bu uchun tishli, vintli, reykali, 
zanjirli, trosli va tishli kesim yuza tasmali uzatmalar, maltiyli mexanizmlar va 
b.lardan foydaniladi. 
* 
Mexanik uzatmalarni ilashish turiga qarab 2 ta guruhga bo`lish mumkin: 
bevosita kontaktli uzatish moslamalari – tishli, chervyakli, reykali, friktsion; 
egiluvchan uzatish moslamalari – tasmali, trosli, zanjirli uzatmalar. 
* Mexanik uzatmada aylanma moment uzatadigan zvenosi 
yetaklovchi
, 
aylanuvchi momentni qabul qiluvchi zvenosi 
yetaklanuvchi
deb ataladi. 
* Uzatmaning asosiy mexanik xarakteristikalariga quyidagilar kiradi: 
-
chiqish validagi quvvat
 P
2
; 
-
aylanish tezligi – chiqish valining burchag tezligi 
ω
2
yoki uning aylanish 
chastotasi
 n
2
; 
-
uzatishlar soni 
u 
– kuch oqimi yo`nalishi bo`yicha burchak tezliklarning 
yoki aylanish chastolarining nisbati 
u 
= 
ω
1
/ω
2
= 
n
1
/
n
2
. 
* 
Reduktor 
mashinalar 
yuritmasiga 
kiruvchi 
mexanizm 
bo`lib, 
yetaklanuvchi valning aylantiruvchi momentini kattalashtirish maqsadida uning 
burchak tezligini kamaytirish vazifasini bajaradi.