III BOB. YARIM O’TKAZGIChLI DIODLAR ════════════════════════════════════════════
Diod deb odatda bir yoki bir necha elektr o’tishlar va tashqi zanjirga ulanish uchun ikkita chiqishga ega bo’lgan elektr o’zgartirgich asbobga aytiladi. YArim o’tkazgichli diodlar ma’lumotnomalarda radioelektron apparaturalarda qo’llanilish sohalari yoki vazifasiga ko’ra sinflanadilar.
3.1. To’g’rilovchi diodlar To’g’rilovchi diodlar kuchlanish manbai o’zgaruvchan kuchlanishini o’zgarmasga o’girishda qo’llaniladi. To’g’rilovchi diodlarning asosiy xossasi– bir tomonlama o’tkazuvchanlik bo’lib, uning mavjudligi to’g’rilash effekti bilan aniqlanadi.
To’g’rilovchi diodlarning ishlatilish chastota diapazoni juda keng. Shu sababli ular ishchi chastota diapazoni bo’yicha sinflanadilar.
Past chastotali to’g’rilovchi diodlar (PCh diodlar) sanoat chastotasidagi (50 Gs) o’zgaruvchan tokni o’zgarmasga o’girishda qo’llaniladi. PCh diodlariga qo’yiladigan asosiy talab – bu katta qiymatga ega bo’lgan to’g’rilangan toklar olish. To’g’rilovchi diodlar odatda 0,3 A gacha, 0,3 A dan 10 A gacha va 10 A dan yuqori bo’lgan to’g’rilangan toklarga mo’ljallangan kichik, o’rta va katta quvvatli diodlarga bo’linadi. PCh diodlari katta p-n o’tish bilan xarakterlanadilar.
YUqori chastotali to’g’rilovchi diodlar (YUCh diodlar)o’n va yuz megagers chastotagacha bo’lgan signallarni nochiziqli elektr o’zgartirishga mo’ljallangan. YUCh diodlari yuqori chastota signallari detektorlari, aralashtirgichlar, chastota o’zgartirgich sxemalar va boshqalarda qo’llaniladi. YUqori chastota diodlari kichik inersiyaga ega, chunki kichik yuzaga ega bo’lgan nuqtaviy p-n o’tishga ega va shu sababli ularning to’siq sig’imi pikofaradning bir qismini tashkil etadi.
Shottki to’sig’ili diodlarkuchlanish manbai qayta ulagichlarida keng tarqalgan, chunki ular qayta ulanish ishchi chastotasini 100 kGs va undan yuqoriga orttirishga, radioelektron apparatura og’irligi, o’lchamlarini kichraytirishga va kuchlanish manbai FIK oshirishga imkon yaratadilar. Shottki to’sig’i metallni yarim o’tkazgich bilan kontakti natijasida hosil qilinadi. YArim o’tkazgich material sifatida ko’p hollarda n–turdagi kremniy, metall sifatida esa Al, Au, Mo va boshqalar qo’llaniladi. Bu vaqtda metall chiqish ishi kremniy chiqish ishidan katta bo’lishi talab qilinadi. Bunday diodlarda diffuziya sig’imi nolga teng, to’siq sig’imi esa 1 pF dan oshmaydi.
