X. N. Zayniddinov Pedagogika kafedrasi mudiri, p f. d

 
1-ma’ruza. Robototexnika va uning zamonaviy dunyodagi o‘rni.
Fan va texnikaning rivojlanishi va unda qo‗lga kiritiladigan barcha yutuqlar 
inson mehnatini yengillashtirish, sarf harajatlarni kamaytirish kabi imkoniyatlarni 
beradi. Shular kabi inson mehnatini yengillashtirishga qaratilgan turli vositalar 
mavjudki, ular nafaqat og‗ir mehnatni amalga oshirish balki intellektual 
muammolarni hal qilish, inson kabi fikrlash vazifalarini bajaradi. Bularga misol 
qilib robotlarni aytish mumkin. Robotlarni yaratish va ularni qo‗llanilishini 
o‗rganish kabilarni robototexnika fani o‗rganadi.

---

24 
Vaqt o‗tishi bilan insoniyat yuqori aniqlik talab etadigan va og‗ir ishlarni 
kompyuter algoritmlari yordamida bajaradi. Bugungi kunda zamonaviy dunyoda 
robotlarning qo‗llanilishi hech kimni hayron qoldirmaydi. 
Bunda insonning mexanik do‗stlari yelkasida ko‗plab xilma-xil vazifalar 
yotibdi. Tibbiyot, bank xizmati, sanoat, xatto ko‗ngilochar – robotlarni 
qo‗llanilishining asosiy sohalari hisoblanadi. Biroq yml sayin ko‗plab yangi 

---

25 
robotlar paydo bo‗lmoqdaki, ular borgan sari sun‘iy intellekt bilan qurollanib 
bormoqda. 
Faoliyatning turli jabhalarida robotlarning qo‘llanilishiga misollar.
Tibbiyot.
Sog‗liqni saqlash – robotlar mehnati qo‗llanilishi ortib borayotgan soha 
hisoblanadi. Ayni paytda robotlashtirilgan xirurgiya faol rivojlanib bormoqda.
2017 yilning bahorida Moskva klinik ilmiy markazida Janubiy Koreyalik 
doktor Yang Vu Kim rahbarligida 77-yoshli bemorning oshqozonida operatsiya 
muvaffaqiyatli o‗tkazildi. Voqeaning noyobligi shundaki, manipulyatsiyaning 
asosiy qismini tibbiyot roboti amalga oshirdi. Biroq kelajak kirib kelib bo‗ldi. 
Kibernetik texnologiyalar tufayli inson yo‗qotilgan tanasi qismini qaytarishi 
mumkin. 
Tibbiyotda bionik protezlarni qo‗llash imkoni paydo bo‗ldiki, ulardan 
foydalanib inson o‗zining shaxsiy nerv tizimi orqali inson boshqarish imkoniyatini 
qo‗lga kiritadi. 

---

26 
Oyoqning amputatsiyasidan so'ng, harakat nervlari tanada qoladi va jarroh 
ularning qoldiqlarini katta mushakning kichik qismiga biriktiradi. masalan; 
Keyin esa eng qizigi rui beradi: odam qo'lini cho'zmoqchi bo'ladi, miya 
biriktirilgan nerv bilan mushakka signal yuboradi. Elektrodlar signalni qabul qiladi 
va simlar orqali protez qo'l ichidagi protsessorga impuls yuboradi. 
Bundan tashqari, protez yordamida odam teginish, issiqlik va bosimni his 
qilishi mumkin. 
2017-yil iyun oyida kar-ko‗r 59 yoshli rossiyalikga kibernetik to‗r parda 
muvaffaqiyatli implantatsiya qilindi. Qurilma piksellar rasmini ko'rsatadi va bemor 
atrofdagi narsalarni qora va oq konturlar shaklida ko'radi va maxsus mashqlar 
miyaga ularni tanib olish imkonini beradi.