X. Sanaqulov D. Xodiyeva M. Satbayeva mehnat va uni o‘qitish metodikasi toshkent 2015

Pedagog vazifalar
i:
• 
talabalarning kartondan modellar yasash haqidagi bilimlarini 
aniqlash;
• 
kartondan modellar yasash haqida tushunchalar berish;
• 
turli materiallardan svetofor maketini qurish-yasash texno lo gi ya-
si ni tushuntirish.
Ta’lim usullari: Tushuntirish, savol-javob, amaliy ish, tushun tirish, 
taqdimot.
Ta’lim vositalari: Metodik qo‘llanmalar, slaydlar, kartondan model -
lash ishidan namunalar, bo‘shagan gugurt qutisi, ko‘rgaz malar, karton, 
kley, qaychi, qog‘oz.
Mashg‘ulotni boshlashdan oldin o‘quvchilarning bilimlarini aniq-
lash va fikrlarini umumlashtirish uchun “Aqliy hujum” metodi asosida 
savol lar beriladi.

---

216
1. Karton turlarini bilasizmi?
2. Kartonni modellashtirish texnologiyasi qanday?
3. Texnik modellashtirish nima?
4. Kartondan texnik modellashtirish ishining asosiy mazmuni?
5. Texnik modellashtirishning asosiy maqsadi nima? 
Kartondan modellar yasashda 
quyidagi bilimlarga ega bo‘ladilar:
1. O‘quvchilar model va maket haqida tasavvurga ega bo‘la dilar.
2. Qo‘l asboblari va moslamalarning tuzilishi bilan tanishadilar. 
3. O‘quvchilar avval o‘qituvchi yordamida, so‘ngra mustaqil tarzda 
modelni yasay bilishlari: ularning xususiyatlarini, ayrim qismlarini, 
qismlar o‘lchovining bir-biriga munosibligini o‘rga nishlari kerak.
4. Modelni tayyorlash uchun qanday material zarurligini aniq lay 
olishlari kerak.
5. Ish joyini to‘g‘ri tashkil etishlari kerak.
6. Belgilash, o‘lchash, ishlov berish, yelimlash va pardozlash bos-
qich larini bajarishlari kerak.
7. O‘zini-o‘zi nazorat qilish va o‘z mehnatini hisobga olishlari ke-
rak.
 
Svetofor maketini yasash texnologiyasi
1. Svetofor maketini yasash uchun gururt qutisidan kerakli detallar 
tayyorlab olinadi. 
2. Qutining oldi va orqa tomoniga svetofor chirog‘ining o‘rni 
belgilab olinadi.
3. Sariq, qizil va yashil rangli qog‘ozdan svetofor chiroqlari uchun 
doiralar qirqib olinadi.
4. Tayyor doirachalar svetoforning asosiy maketiga yelimlanadi.

---

217
1. Svetofor maketiga tayanch tayyoqcha yasash uchun uzunligi 
5sm, eni 3 sm bo‘lgan karton olinadi. Karton o‘rab silindr shakliga 
kel tiriladi.
3 sm
5 sm
2. Tayyor bo‘lgan maketlar bir-biriga mahkamlandi.
3. Svetofor maketi tayyor bo‘ldi.

---

218
Boshlang‘ich sinf mehnat ta’limida texnik modellash – ucha digan, 
suzadigan, yuradigan texnik o‘yinchoqlarni, shunun gdek, chizmali 
namuna asosida modellarni yasash mehnatining maxsus turi sifatida 
ajratilgan.
Dastlabki darslardayoq o‘quvchilar qog‘oz va kartondan turli 
texnik elementlarni yasash ishlari bilan tanishadilar, qism va detal, 
oddiy yig‘ish, detallarni biriktirish haqida tasvvurga ega bo‘ladilar.