X V ii bob. Porshenli va plu njerli nasoslar

rasm.
D ia fra g m a li n aso slar.
2.32-§. Diafragmali nasoslar
Ximiyoviy aktiv suyuqliklarni va qattiq modda zarrachalari aralashgan suyuq­
liklarni so‘rish uchun porshenli nasoslaming maxsus turlari ishlatiladi. Bunday na­
soslaming eng tarqalgan turi diafragmali yoki membranali nasosdir (2.35-rasm).
Bu nasoslar ishlash prinsipi bo‘yicha oddiy 
bir harakatli plunjerli nasoslarga o ‘xshaydi va 
suspenziyalar 
hamda 
metall 
qismlaming 
yemirilishiga 
katta 
ta ’sir 
qiluvchi 
aktiv 
suyuqliklarni 
so‘rishda 
ishlatiladi. 
Nasosning 
silindri 
1
va plunjeri so‘rilayotgan suyuqlikdan 
elastik to ‘siq 
3
- diafragma (membrana) bilan 
ajratilgan boMib, to ‘siq yumshoq rezina yoki maxsus poMatdan ishlanadi. Plunjer orqaga 
yurganda diafragma boMmasining o ‘ng qismida siyraklanish hosil boMadi. Natijada diaf­
ragma o ‘ng tom onga egilib, siyraklanish boMmaning chap tomoniga, so‘ngra nasosning 
ish boMmasiga beriladi. Bu esa xuddi porshenli nasoslardagi kabi so‘rish klapani 
ochilib, so‘rish jarayoni boshlanishiga sabab boMadi. Plunjer oldinga yurganda esa 
diafragma boMmasining o ‘ng qismida bosim ortib diafragma chapga egiladi. Spu yoM 
bilan bosimning ortishi ish boMmasiga berilib, so‘rish klapani 
4
yopiladi, 
so‘ngra 
haydash klapani 
5
ochilib, suyuqlikni haydash boshlanadi. Bunda plunjer 
va silindr 
so‘rilayotgan suyuqlikdan ajratilgani uchun, ximiyaviy aktiv moddalar ta’sirida 
boMmaydi va zanglash, erroziya hodisalaridan holi boMadi. Nasosning so‘rilayotgan 
suyuqlikka tegib turadigan qismlari (ish boMmasi, klapanlar va h.) kislotaga chidamli 
materiallardan ishlanadi yoki kislotaga chidamli moddalar bilan qoplanadi.
Bu nasoslam ing indikator diagrammasi va so'rish grafigi porshenli nasoslar- 
nikiga o‘xshash boMadi. Nasosga berilgan quw atning bir qismi (yuqorida aytilgan 
sarflardan tashqari) diafragmaning elastiklik kuchini engishga sarf boMadi. Shuning

---

uchun FIK ham kamroq boMadi. Diafragmani elastikligi kichik materialdan tayyorlab bu 
yo‘qotishni kamaytirish mumkin.
Amaliy m ashg‘ulotlarni bajarishga doir ko‘rsatm a 
M asalalar
2.1.Plastinkali nasosning ulchamlari quyidagicha: statoming ichki qismi diametri 
cf=100mm; ekssentrisistet /=10mm; plastinkalar qalinligi =3mm;