Xalbayeva maftunanin’ "Intelektual huqiq" páninen O’zbetinshe jumisi Tapsirdi: Xalbayeva m qabillawshi

Franciyanıń Avtorlıq huqıqı, atqarıwshı -artistlar, fonogramma hám videogramma jaratıwshılar hám de audiovisual esittiriw hám kórsetuvlar kárxanalarınıń huqıqları haqqında 1985-jıl 3-iyuldag’I 85-660 -san nızamında kórsetiliwinshe, turles huqıqlar avtorlardıń huqıqların kemsitpeydi. Bul nızamnıń 22-statyasına qaray fonogramma kommerciya maqsetlerinde tarqatılǵan halda atqarıwshı -artist hám fonogrammani jaratıwshı tómendegilerdi qadaǵan etiwi múmkin emes:
- onı jámiyetlik jaylarında tıńlawdı, odan spektaklda paydalanıw tısqarı ;- onı televidenie arqalı, sonday-aq kabelli televidenie arqalı tarqatıwdı, eger kabelli televidenie arqalı tarqatıw onı dáslepki tárzde tarqatıw menen bir waqıtta hám ol menen ajıralmas halda ámelge asırılsa. Kommerciya maqsetinde tarqatılǵan fonogrammalardan bunday paydalanıw, olar qayjerde jaratılǵanına qaramastan, atqarıwshı -artist hám fonogrammalardi jaratıwshına aqsha to`legen táǵdirdeg’ana ámelge asırılıwı múmkin.
GFRning Avtorlıq huqıqı haqqındaǵı 1965-jıl 9-sentyabr nızamı (Das Urheberrechtsgesetz vom 9. September 1965) de turles huqıqlar qatlamına qorg’almaytug’in dóretpelerdiń ilimiy baspaları, miyraslar qaldırilg’an dóretpelerdiń baspaları, fotografik dóretpeler qáwipsizligi menen baylanıslı huqıqlar kiritilgen. Bul jerde oraylıq orındı atqarıwshı –artistlerdin’ olar atqarg’an shıǵarmaǵa qosqan dóretiwshilik úleske tiykarlanǵan huqıqlardı iyeleydi. Bunday dóretiwshilik úles atqarıw qandayda -bir dawıs yamasa suwretti belgilengeninen keyin ǵana materiallıq formada ámelde bole baslaydı. Bul jerde fonogrammani tayarlawshınıń huqıqları da tártipke salinadi, sebebi avtorlıq kepillikleri atqarıwshı menen jazıwshı kárxana ortasında málim dárejede bólistirilgen.
Avtorlıq huqıqı hám turles huqıqlardı hám de nızam menen qorg’alatug’in máplerdi qorǵaw nızamda názerde tutılǵan tártipte, yaǵnıy tiyisli qorǵaw formaları, quralları hám usılları járdeminde ámelge asıriladı.
Qorǵaw forması degende subyektiv huqıqlar hám nızam menen qorg’alatug’in máplerdi qorǵaw boyınsha óz-ara shólkemlestirilgen ilajlar kompleksi túsiniledi. Qorǵaw eki tiykarǵı formada : yurisdikcion hám yurisdikcion emes qorǵaw dep parıqlanadi. Yurisdiktsion qorǵaw - kepillikli mámleket shólkemleriniń buzılǵan yamasa konfliktlesip atirg’an subyektiv avtorlıq hám turles huqıqların qorǵaw boyınsha iskerligi. Onıń mánisi sonda, huqıqları hám nızamlı mápleri nizamg’a tis háreketler menen buzılǵan shaxs mámleket keńesleri yamasa basqa kepillikli organlar,mısalı, sud, arbitraj sudı, joqarı turıwshı organǵa qorǵawdı sorap murajaat etedi. Kórsetilgen organlarǵa buzılǵan huqıqtı qayta tiklew hám huqıqbuzarlikdi toqtatıw kepillikleri berilgen.Yurisdikcion qorǵaw sheńberinde buzılǵan avtorlıq huqıqı hám turles huqıqlardı qorǵawdıń ulıwma hám arnawlı tártibi parıq etedi. Ulıwma qaǵıydaǵa qaray avtorlıq huqıqı hám turles huqıqlardı hám de nızam menen qorg’alatug’in máplerdi qorǵaw sud jolı menen ámelge asıriladı.