Xulosa
Ko`rib
chiqilgan
masalalar
bo`yicha
shuni
aytish
mumkinki,
mamlakatimizda tijorat banklarining o`rnini bundanda mustahkamlash, har bir
operatsiyada banklarning ahamiyati o`ziga xosligi, bank – mijoz o`rtasidagi
o`zaro ishonchning mustahkamligi, yuridik va jismoniy shaxslarning kreditga
bo`lgan talabini vaqtida ta`minlash, bu borada ularga imkoniyatlar yaratish,
kredit bahosini kredit siyosati bandida alohida ko`rib chiqish zarurligini belgilab
berdi. Kredit bahosi bilan bog`liq muammolarni o`z vaqtida aniqlagan holda,
mijozlarga ilochi boricha arzon kreditlar bilan ularni rag`batlantirib, bank aktiv
operatsiyalariga ijobiy ta`sir ko`rsatishdan iboratdir. Shuni to`g`ri tushunishimiz
lozim, bizning mamlakatimiz bank amaliyotida bir qancha muommolar bor,
bunday muammolarga hech birimiz ko`z yummasligimiz kerak. Jahon tajribasi
shuni ko`rsatdiki, rivojlangan mamlakatlar bank amaliyotida har qanday yo`l
bilan mijoz ishonchini oqlash, ularni ilochi boricha bank xizmatlaridan
foydalanishga rag`batlantirish, ―bank - mijoz uchun‖ shiorini doim
tushurmasligiga guvoh bo`lmoqdamiz. Mamlakatimizda tijorat banklari kichik
biznes sub‘ektlarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash imkoniyatlari juda keng
bo‘lib, ulardan samarali foydalanishga erishish milliy iqtisodiyotning rivoji va
aholining turmush darajasini yaxshilanishiga ijobiy ta‘sir ko‘rsatadi.
Lekin, respublikamiz tijorat banklari kreditlash salohiyatini oshirish va
unga belgilanadigan baho sifati bilan bog`liq bir qator muammolar ham ko‟zga
tashlanmoqda. Respublikamiz tijorat banklarida kreditlash faoliyati bilan
bevosita bog`liq va ularning kreditlash salohiyatini oshirish bilan bog`liq asosiy
muammolar quyidagilar:
1.
Tijorat banklari kreditlarining tarmoqlar va hududlar bo`yicha
taqsimlanishida diversifikatsiya darajasining pastligi, ya`ni mamlakatning qator
tijorat banklarida kredit portfelini diversifikatsiyalash talabiga rioya
etilmayotganligi; Mamlakatimiz tijorat banklari kreditlarining tarmoqlar
34
xususiyati tahlili shundan dalolat beradiki, respublikamizda bank kreditlarining
asosiy qismi sanoat tarmog`iga ajratilgan kreditlar hissasiga to`g`ri keladi. Bu
esa banklarda tarmoq riskini keltirib chiqaradi.
2.
Aholi ayrim toifasining to`lov qobiliyati pastligi va oladigan daromadlar
yetarli darajada emasligi;
3.
Olingan kreditlarning ko`pchilik holatlarda maqsadsiz ishlatilishi;
4.
Tijorat banklarida jismoniy shaxslarning kredit qobiliyatini baholash
bo`yicha takomillashgan tizimning mavjud emasligi;
5.
Banklarning yetarli resurs bazasiga ega emasligi;
6.
Iste`mol krediti obyekti sifatida tanlangan tovar va xizmatlar bahosining
su‟niy ravishda oshirilishi;
7.
Banklarda mijozlarning kreditga layoqatliligi ko`rsatkichlarini baholash
tizimining takomillashmaganligi;
Hozirgi sharoitda bank iqtisodiy sektorning lokomativi hisoblanadi.
Bankning asosini esa kredit operatsiyalari tashkil qiladi. Ayniqsa, jismoniy
shaxslarning bank kreditlari hisobiga turli iste`mol tovarlari va xizmatlarini sotib
olishga bo`lgan talabning oshishi tijorat banklari kreditlariga bo`lgan talabning
o`sishiga imkon yaratdi. Respublikamiz bank amaliyotida kredit bahosining
shakllanishida kredit foiz stavkasidan tashqari, tijorat banklari tomonidan
qo`shimcha to`lovlar joriy qilinganligiga guvoh bo`lmoqdamiz.
Yuqoridagi takliflar tijorat banklarining kredit bahosi mexanizmining
tartibga solinishi, ularning kreditlash salohiyatinining barqarorlashiga,
banklarning kreditlash faoliyati samaradorligi oshishiga va natijada ular
tomonidan iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida ustuvor tarmoqlarni
moliyaviy qo`llab-quvvatlashdagi faolligini oshirishga o`zining ijobiy ta`sirini
ko`rsatadi degan umiddamiz.
|