Xalqaro innovatsion universitet pedagopgika fanlari kafedrasi pedagogika nazariyasi va tarixi

Pedagogika tarixi fanining maqsad va vazifalari.

Pedagogika va ta’lim - tarbiyaga oid fikrlar bir necha ming yillik tarixga ega. Ushbu yo‘lda nazariy pedagogik qarash va g‘oyalarning rivojlanishi natijasida pedagogika fani paydo bo‘ldi. Ta’lim-tarbiya institutlarining rivojlanishi qarama- qarshiliklarga boy, ko‘p qirrali jarayondir. Pedagogik bilimlar va ta’lim tarixini o‘rganish bu- bo‘lg‘usi mutaxassisning pedagogik va umumiy madaniyatini shakllantirishning asosiy sharti hisoblanib, ta’lim-tarbiya nazariyasi va amaliyotining rivojlanish jarayoni to‘g‘risidagi bilimlarni beradi. Pedagogika tarixi o‘quv predmeti sifatida pedagogik ta’limning ajralmas qismi hisoblanadi. Pedagogika tarixi ta’lim nazariyasi va amaliyotini, turli tarixiy davrlardagi o‘qitish va tarbiyalash jarayonlarini rivojlanishini zamonaviylik kontekstida tarixiy rivojlanishini o‘rganadi.

Pedagogika tarixi fanining asosiy vazifasi turli tarixiy davrlarda jamiyatning rivojlanishida ta’limning roli qanday bo‘lganligini ko‘rsatib berib, ushbu davrda yashab o‘tgan faylasuf va pedagoglar nima uchun u yoki bu nazariyalarni yaratganliklarini asoslab berishdir.
Pedagogika tarixi pedagogika fanining qismi sifatida quyidagi funksiyalarni bajaradi:
a) ta’lim nazariyasi va amaliyotida o‘qitish va tarbiyalash muammo- larining hosil bo‘lishi va uning hal etilishi tarixini belgilash;
b) pedagogik nazariyalarni ishonchlilik mezoni bo‘lib, yangi pedagogik tizimlarni yaratishga yo‘naltiradi;
d) pedagogik qarash, g‘oya va nazariyalarni boyitilishini va ta’limni rivojlanish yo‘lini ko‘rsatib beradi;
e) ta’limiy an’analarni hosil bo‘lishi va o‘zgarish jarayonlarini ochib beradi;
f) turli tarixiy davrlardagi pedagogik tizim­larni, nazariyalarni, g‘oyalarni, konsepsiyalarni o‘zaro aloqadorligini ko‘rsatadi.
Pedagogika tarixi fanining obyekti ma’lum bir tarixiy davr hisoblanadi. Pedagogika tarixi fanining predmeti turli tarixiy davrlardagi hamda sivilizatsiya sharoitlaridagi ta’lim amaliyoti va pedagogik nazariyalarni shakllanishi va rivojlanishi jarayoni hisoblanadi.
Pedagogika tarixi pedagogikaning yo‘nalishi sifatida quyidagi ilmiy-nazariy vazifalarni bajaradi:
1) tarbiya qonuniyatlarini umuminsoniy va ijtimoiy hodisa sifatida o‘rganish;
2) o‘tmish pedagoglari tomonidan ishlab chiqilgan insonparvarlikka yo‘naltirilgan vositalarni asoslash;
3) pedagogika fanining rivojlanish yo‘lini tahlil qilish va tarixiy davrlardagi ijobiy holatlarini umumlashtirish;
4) har bir ijtimoiy-tarixiy rivojlanish davridagi maktab va pedagogikaning haqqoniy ko‘rinish holatini ko‘rsatib berish.
Pedagogika tarixi o‘quv predmeti sifatida bilimlar tizimini shakllantirish maqsadida,
birinchidan, jamiyat, maktab, pedagogikaning o‘zaro aloqadorligi natijalari to‘g‘risidagi;
ikkinchidan, maktab va pedagogik jarayonlar to‘g‘risidagi;
uchunchidan, ta’lim va tarbiya sohasi insoniy madaniy qadriyatlarni mustahkamlash mexanizmlari to‘g‘risidagi;
to‘rtinchidan, maktab va pedagogika hamisha ijtimoiy va madaniy sivilizatsiyaning markaziy qismi bo‘lganligi to‘g‘risidagi bilimlarni shakllantiradi. Shunday qilib, pedagogik g‘oyalar va ta’lim tarixini o‘rganish tarbiya to‘g‘risidagi zamonaviy fanni o‘rganishga yordam beradi.