Xitoy filologiyasi kafedrasi asht leksikologiya fanidan kurs ishi mavzu: “Xitoy va o‘zbek tillarida bog‘lovchilarning qo‘llanilishi”

Shart bog‘lovchilari:
要 yào, 若 ruò, 倘 tăng, 要是 yàoshì, 若要 ruòyào, 倘然 tăngrán-agar, agar bo‘lganda;
如果 rúguŏ -agar haqiqatda;
倘使 tăngshĭ, 假如 jiărú-agar, taxmin qilinsa;
既然 jìrán agar, agar yaqinda;
就是 jiùshì agar xatto;
即使 jíshĭ xatto agar yo‘l qo‘yilsa;
只 要 zhĭyào agar faqat; 如…则 rú….zé, 要是…那
Yàoshì…nà, 如果…那么 rúguŏ…nàme - agarda.....o‘sha;
既然…于是 jìrán…yúshì agar.....o‘sha va boshqalar.⁸
Bu bog‘lovchilar ergashgan qo‘shma gaplarda va gaplarning ergashgan qismi
bilan qo‘llaniladi.
1. 要是不想今天去,那（么）就明天去吧。
Yàoshi bù xiǎng jīntiān qù, nà (me) jiù míngtiān qù ba.
Agar bugun borishni hoxlamasang unda ertaga bor.
2. 既然你一定要去,我也不说什么了,不过你千万要小心。
Jìrán nǐ yídìng yào qù wǒ yě bù shuō shénme le, bú guò nǐ qiān wànyào xiǎoxīn.
Modomiki sen albatta borishing kerak ekan, men nima deyishni ham bilmayapman, biroq sen ehtiyot bo‘lishing shart.
3. 事情既然已经发生了,后悔有什么用呢？
Shìqing jìrán yǐjīng fāshēng le, hòuhuǐ yǒu shénme yòng ne?
⁸ 外国人实用汉语语法.-北京 2009 年.117.页
11

Ish modomiki allaqachon sodir bo‘lgan ekan, afsus qilishning nima keragi bor?

4. 如果你们的产品出了问题, 只要您打个电话, 我们就会上门修理。
Rúguǒ nǐmen de chǎnpǐn chū le wèntí, zhǐyào nín dǎ gè diànhuà wǒmen jiù huì shàngmén xiūlǐ. Agar sizlar mahsulotingizni chiqarayotganingizda muammo bo‘lsa, faqat siz telefon qiling, biz darhol ta’mirlab beramiz.
5. 只要你是这个学校的学生, 就应该遵守这儿的纪律。
Zhǐyào nǐ shì zhè ge xuéxiào de xuésheng, jiù yīnggāi zūnshǒu zhè er de jìlǜ.
Agar sen shu maktabning o‘quvchisi bo‘lsang, bu erning intizomiga rioya qilishing
kerak.
6. 要指导下雨, 我就带雨伞来了。
Yào zhǐdǎo xiàyǔ wǒ jiù dài yǔ sǎn lái le.
Yomg‘ir yog‘ishi kerakligini bilib, men soyabonimni olib keldim.
7. 要不是走错了路,我们早到了。
Yào bú shì zǒu cuò le lù, wǒmen zǎo dào le.
Agar ko‘chada borayotganimizda muammo bo‘lmasa, bizlar erta etib boramiz.
8. 就是/即使老师不一定认识这个汉子。
Jiù shì /jí shǐlaoshī bù yīdìng rènshi zhè ge hànzi.
Hatto o‘qituvchi bu iyeroglifni aniq tanimasligi mumkin.
9. （就是）冬天他也敢在河里游泳。 Dōngtiān tā yě gǎn zàihé lǐ yóuyǒng.
(Hatto) qishda ham u daryoda cho‘milishga jur’ati etadi.